Tecvid dersleri 14 - Durak işaretleri (2)
Kur’an-ı Kerim tilaveti esnasında hem ayet sonlarında gördüğümüz hem de satırlarda karşımıza çıkan durak işaretlerinin ne anlama geldiğini bilmek önemlidir. Nefes alıp vereceğimiz yerleri ayarlayabilmemiz, ayetin manasında düşüklüğe sebep vermemek açısından ehemmiyet gösterir. Tecvid serimizin 13. dersinde bazı vakıf yani durak işaretlerinin hükümlerini siz Fikriyat okurları için derlemiştik. 14. dersimizde ise durak işaretleri konusuna kaldığımız yerden devam edeceğiz.
CİM DURAĞI (ج)
📌Cim durağına vakf-ı caiz adı da verilir. Tamlamadan anlaşılacağı üzere durulması da geçilmesi de caiz yani uygun olan durak anlamına gelir. Her ne kadar cim durağında durmak da geçmekte mümkün olsa da, bu durakta durmak geçmekten daha evladır. Yani durmak daha yerinde olacaktır.
هٰذَا يَوْمُ الْفَصْلِۚ* جَمَعْنَاكُمْ وَالْاَوَّل۪ينَ
➡ Mürselat suresi, 38. ayet-i kerimede "bu ayrım günüdür" manasına gelen cümleden sonra "sizi ve sizden öncekileri bir araya getirdik" mealindeki cümle başladığı için iki ifadenin arasına cim işareti konulmuştur. Dolayısıyla cim durağının görüldüğü yerde cümle bittiği için durulur ve duraktan sonra devam edilir.
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından Mürselat suresini dinlemek için tıklayın
AYN DURAĞI (ع)
📌Ayn durağı, görüldüğü yerde durulması gereken duraklardan bir tanesidir. Satırdan ziyade ayet sonlarında yer almaktadır. Ayn durağı, bir önceki ayetlerde anlatılmakta olan konunun veya aktarılmakta olan kıssanın bittiği yere işaret etme amacıyla konulur. Örneğin tilavet esnasında veya namaz kılarken kıyamdayken tilavetin bitirilip rükuya gidilmesi için en uygun duraklardan bir tanesi de ayn durağıdır.
رَبَّـنَٓا اَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْراً وَتَوَفَّـنَا مُسْلِم۪ينَ۟* ﴿١٢٦﴾ وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ اَتَذَرُ مُوسٰى وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْاَرْضِ
➡ Örneğin A'raf suresinin 126. ayetine kadar Firavun ile sihirbazları arasında geçen konuşmaları konu edinir. 127. ayet itibariyle Firavun ile üst düzey devlet adamlarının konuşmaları konu edilmektedir. Dolayısıyla bir kıssa bitmiş diğer kıssa başlamıştır.
➡ Bu sebeple 126. ayetin sonuna ayn durağı konulmuştur. Örneğin tilaveti 126. ayetin sonunda durdurarak rükuya gitmek veya 126. ayet ile 127. ayeti bir nefeste okumamak ve iki ayet arasında nefes almak yerinde olacaktır.
Fikriyat Kur'an-ı Kerim uygulamasından A'raf suresini dinlemek için tıklayın
GİF DURAĞI (قف )
📌Arapçada "gif" kelimesi "dur" anlamına gelmektedir ve emir kipidir. Tilavet yapan kişi gif durağında dilerse durabilir dilerse geçebilir. Ancak durulması manaya güzellik kattığından dolayı tercih edilir. Gif durağına aynı zamanda vakf-ı latife adı da verilmektedir.
وَاعْفُ عَنَّا۠* وَاغْفِرْ لَنَا۠* وَارْحَمْنَا۠*
➡ Gif durağına en güzel örneklerden birisi Amenerrasulü duasıdır. Bu dua, Bakara suresinin 285-286. ayetlerinde yer alır ve özellikle yatsı namazından sonra bu duanın okunması tavsiye edilir.
Fikriyat podcast aşr-ı şerifleri dinlemek için tıklayın
➡ Duanın sonunda "Allah'ım bizi affet, bizlere mağfiret et, bizlere rahmet et" ifadeleri yer almaktadır. Bazı Mushaflarda bu cümlelerin arasında gif durağı işareti konulur. Bu şekilde okuyucu her bir dua cümlesi arasındaki gif vakıf işaretlerini gördüğünde durursa anlam hiç şüphesiz daha da güzelleşir.
➡ Daha önce de belirttiğimiz gibi okuyucu gif duraklarında durmak ve durmamak konusunda her ne kadar özgür olsa da anlamı derinleştirmesi ve güzelleştirmesi açısından bu duraklarda durulması tavsiye olunur.
Durak işaretlerine bir sonraki derste kaldığımız yerden devam edeceğiz.
FİKRİYAT
SÜMEYYE ALI JABER