Titus Burckhardt

Başlangıçta anne ve babasının yönlendirmesiyle resim ile iştigal eder. Kara kalem çizimlerinde oldukça başarılıdır. Aristokrat bir çevrede yaşıyor olması sebebiyle Avrupa sanat camiasıyla sağlam ilişkiler kurar.

Sanata olan merakı adeta ona ailesinden kalan miras gibidir. Sanat duyarlılığı gelişmiş bir çevrede doğması ona daha sonra geniş bir perspektif kazandıracaktır. Çocukluğu ve ilk gençlik yıllarının geçtiği ortamda Batı sanatını yakından tanır.

İslam ile tanışmasının ardından Doğu ve Batı’yı mukayeseli olarak değerlendirme imkanı bulur. İki köklü medeniyeti içeriden gözlemleyerek başarılı tespitlerde bulunan nadir kimselerdendir.

Henüz öğrenciyken tanıştığı mühtedi İsa Nureddin ile kurduğu yakınlık İslam sanat ve maneviyatına olan merakını iyice artırır. Bir geleneği veya kültürü tanımanın en etkili yolunun onu yaşayan ve yaşatan insanlarla bir arada yaşamak olduğuna inanan Burckhardt, bir süre Fas’ta yaşamaya karar verir.

Mağrip ülkelerinden biri olan Fas, teknolojik üstünlüğün hissedilmediği yüksek oranda kültürü korunmuş bir şehirdir. Gerek insanların yaşam biçimi ve davranış kodlarıyla gerekse de yüzyıllardır ayakta duran mimarisiyle Fas, Burckhardt’ın İslam ile kurmayı istediği yakın temas için biçilmiş kaftandır.

Aldığı radikal karar ile Fas’a yerleşen Burckhardt, yaklaşık beş yıl burada kalır. Bu sürecin ilk aşamasında Fas’ın güneye göre doğası daha fazla korunan kuzey bölgelerinde yaşamayı tercih eder. Burada çiftçilik ve hayvancılık gibi yerli halkın yaptığı her türlü işi deneyimler. Böylece her kesimden insanla tanışma fırsatı bulur. Fas’taki gözlem ve tespitlerini aktarmak amacıyla Almanca olarak “Zamanın Kıyısındaki Ülke” isminde bir kitap yazar.

Beş yıllık sürenin ikinci aşamasında ise ülkenin büyük şehirlerinden sayılan Fes’te yaşamaya karar verir. UNESCO’ ya göre dünyanın en eski üniversitesi sayılan Karaviyyin Üniversitesi’nde İslami ilimlerin çeşitli alanları ile ilgili araştırmalar yapar. Bu sırada Arapçayı da iyiden iyiye öğrenir.

İslam’a girmesi, 1934 yılında henüz 26 yaşında iken, Fas’ta bulunduğu süre içerisinde gerçekleşir. Müslüman olduktan sonra ismini İbrahim İzzeddin olarak değiştirir.

İbrahim İzzeddin, İsviçre’ye döndükten sonra şehircilik ve mimari alanlarında çalışmalar yapan, kitap basan Urs Graf yayınevinde işe başlar. Lozan ve Olten şehirlerinde yaklaşık 25 yıl boyunca sanat yöneticiliği yapar.

1972- 1977 yılları arasında UNESCO tarafından yürütülen Fas’ın kültürel mirasının korunması projesinde yer alır. Kültür danışmanı olarak görev aldığı bu proje kapsamınsa Fas hakkında oldukça detaylı bir rapor hazırlar.

1980- 1983 yıllarında 1972’de başlatılan ve her üç senede bir defa düzenlenen Ağa Han Mimarlık Ödülleri’nin dokuz kişilik jüri heyetinde yer alır.

Sanat, mimari ve tasavvuf üzerine Almanca ve Fransızca kaleme aldı eserleri ile bilinen isim, uzun bir hastalık döneminin ardından 15 Ocak 1984’te Lozan’da vefat eder.

Gelenekselci ekolün en önde gelen temsilcilerinden Burckhardt, 76 senelik ömrüne birçok başarı sığdırır. Kaleme aldığı kitaplar halen birçok dile çevrilir ve üzerine araştırmalar yapılır. Onun başyapıtlarına bakıldığında İslam kültür ve şehirciliğinin derinlemesine özümsendiği ve başarılı bir şekilde aktarıldığı görülür.

Eserleri:
Aklın Aynası / Geleneksel Bilim ve Kutsal Sanat Üzerine Denemeler
Fes, İslam Şehri
Muhyiddin İbn Arabi’nin Mistik Astrolojisi
Doğu'da ve Batı'da Kutsal Sanat: Sanatın İlkeleri ve Yöntemleri

Titus Burckhardt yalnızca yazdığı kitaplarla değil aynı zamanda Batı dillerine yaptığı tercümelerle de İslam kültür ve sanatına büyük hizmetlerde bulunur. Muhyiddin İbnü’l Arabi tarafından 12- 13. yüzyıllarda yazılan ve tasavvufun başucu eserleri arasında yer alan Fususü’l-hikem kitabını tercüme etmiştir. Bilhassa İbnü’l Arabi’ye karşı olan teveccühün Batı dünyasında artmasında Burckhardt’ın rolü inkar edilemez.

Abdülkerim el-Cili’ye ait tasavvufta varlık meselesini inceleyen ve kamil insan mevzusunu tartışan El-insanü’l-kamil isimli eseri de tercüme eder.