Kirkor Divarcı

Tarihler 19 Eylül 1962 yılını gösteriyordu. Boyu yaklaşık bir metre 33 cm, ağırlığı ise bir kilo 500 gram olan ve üzerinde de Türk bayrağı bulunan bir füze, İstanbul semalarından fırlatılacaktı.

Fikir babası, Kirkor Divarcı'ydı. Füze denemesi başarıyla gerçekleşti ve Divarcı, Cumhuriyet tarihinin ilk füzecisi olarak tarihe adını yazdırdı. Ama bu durum birilerinin gözünü öyle korkuttu ki, bu başarı bir vatanseverin yıkılmış hayallerinin öyküsü olarak kaldı.

Bandırma Füze Kulübü çalışmalarını sürdürürken çeşitli yerlerde haberlere çıktı.

O da bu haberleri merak edenlerden biriydi. Olayı yerinde görmek için Samsun'a yolculuk yaptığında, gençlerin önemli işler başarabilecek düzeyde olduğunu gördü. İstanbul Teknik Üniversitesi'nin de yer yer desteğini alarak özellikle kendi cebinden finanse ettiği projelerle gençleri başarıya taşıdı.

Ermeni asıllı bir Türk vatandaşı olan Divarcı, sırf bu uğurda birçok fırsatı elinin tersiyle itti. Divarcı, nişanlısı ile biriktirdikleri 400 lirayı, füzenin ilk hali için, hiç düşünmeden kullanacak kadar gönül vermişti bu işe. Projesini önce İstanbul Teknik Üniversitesi'ne onaylattı. Ardından da Türk Silahlı Kuvvetleri ile temasa geçti. Ordunun da desteğiyle, ilk füze fırlatışını gerçekleştirdi.

19 Eylül 1962. Divarcı'nın, ordunun da desteğiyle hayata geçirdiği projesi, "Marmara-1" adı verilen ve üzerinde ay yıldız olan 1 metre 33 cm'lik, 1,5 kiloluk ilk Türk füzesi, semaya çıktı. Deneme atışında 10 bin metre yükselip 150-200 mestre uzağa düştü. Bu da denemenin başarılı olduğu anlamına geliyordu.

Divarcı'nın umut vadeden çalışmaları ve bu işe gönül vermiş gençler sayesinde, zamanla daha da güzel gelişmeler yaşandı. Örneğin "Aktrüs" isimli bir proje üzerinde çalışıldı. Buna göre 4 m, 500 kg ağırlığında olması planlanan füzeyle birlikte, uzaya ilk kez bir canlı gönderilecekti: Fare... Aktrüs'ün kapsülüne yerleştirilecek farenin, mikrofilm makinesiyle tüm hareketleri tespit edilmeye çalışılacaktı.

Roketin kapsülünün 150'nci kilometrede ana gövdeden ayrılması ve bir paraşütle yavaş yavaş süzülerek içindeki fareyle birlikte yere inmesi bekleniyordu. Sonra görünmeyen bir el, füze çalışmalarını yapanlara "bitti" dedi. Ve Kirkor Divarcı'nın evinde çıkan ani bir yangınla, tüm projeler kül oldu. Deneme alanları kapatıldı ve çalışmalar birdenbire sonlandırıldı.