Eyyüb El Ensari

Hicretten iki yıl kadar önce hanımı Ümmü Eyyûb ile birlikte Müslüman oldu ve ensardan İslamiyet'i ilk kabul edenler arasında yer aldı.

622'de yapılan İkinci Akabe Biatı'nda bulundu.

Resul-i Ekrem Medine'ye hicret edince Medineli Müslümanların her biri onu evinde misafir etmek istedi. Ancak Hz. Peygamber, bir tercih yaparak onları gücendirmemek için devesinin çökeceği yere en yakın eve misafir olacağını söyledi.

Kendisini taşıyan devenin önce bir yere çöktüğü, buradan hemen kalkıp biraz ileride tekrar çöktüğü görüldü. Resulullah oraya en yakın olan Ebû Eyyûb'un evine yerleşerek burada yedi ay misafir kaldı.

Bundan dolayı Ebû Eyyûb, Mihmandâr-ı Nebî unvanıyla anılır.

Ebû Eyyûb’ün evi İslam’ın öğretildiği bir mektep durumundaydı. Hz. Peygamber fakir muhacirlere burada yemek verir, kendisine sunulan hediyeleri fakirlere burada dağıtırdı.

Ev sahiplerine her vesile ile dua eder, onların bolluğa kavuşmalarını, huzur ve âfiyet içinde olmalarını dilerdi. Resûl-i Ekrem kendi evine taşındıktan sonra da zaman zaman Ebû Eyyûb'un evine misafir olurdu.

Peygamber Efendimizle birlikte Bedir, Uhud, Hendek, Hayber, Mekke'nin fethi ve Huneyn başta olmak üzere bütün gazvelere katıldı. Savaşlarda O’na (SAV) zarar gelmemesi için yanından ayrılmaz, hatta bazı geceler çadırı etrafında nöbet tutardı.

Vahiy kâtiplerinden olması sebebiyle Peygamber zamanında Kur'an-ı Kerim ayetlerinin bir araya getirilmesine hizmet etti.

Ashab arasında ilmiyle de tanındığı için kendisine sorulan dinî konularda pek çok fetva verdi.

Ebû Eyyûb haksızlıklara tahammül edemez, doğru bildiğini söylemekten çekinmezdi. Cihad maksadıyla gittiği Mısır'da vali olan sahabe Ukbe bin Âmir'in akşam namazını geç kıldırdığını görünce onu uyardı.

Namazları müstehap olan vakitlerinde kıldırmayan Medine Valisi Mervân bin Hakem'e muhalefet eder, Resulullah'a uyduğu takdirde kendisine uyacağını, aksi halde aleyhinde bulunacağını açıkça söylerdi.

Ebû Eyyûb, Hz. Ebû Bekir devrindeki savaşlarla Hz. Ömer devrinde yapılan Suriye, Filistin ve Mısır seferlerine katıldı. 648 yılında gerçekleşen Kıbrıs seferinde de bulundu.

656 yılında, Medine âsilerin eline geçip Hz. Osman'ın namaz kıldırması engellenince herkes tarafından sevilip sayıldığı için Hz. Ali'nin tavsiyesi üzerine bir müddet imamlık yaptı. Hz. Ali halifeliği döneminde Irak'a gittiğinde onu Medine'de yerine vekil bıraktı.

Medine döneminden itibaren Peygamber Efendimizden hiç ayrılmadığı halde Ebû Eyyûb el-Ensârî'den sadece 150 hadis rivayet edilmesinin iki önemli sebebi vardır. Bunlardan biri hadis rivayetinde çok titiz olması, diğeri de ömrünün savaşlarda geçmesidir. Kendisinin bilmediği bir hadisi Ukbe bin Âmir'den bizzat rivayet etmek için Medine'den Mısır'a kadar gitmesi, söz konusu titizliğin eşsiz bir örneğini ortaya koyar.

Sağlıklı olan herkesin Allah yolunda savaşa katılması gerektiğine inanan Ebû Eyyûb el-Ensârî, "Kendi elinizle kendinizi tehlikeye atmayınız" (el-Bakara 2/195) mealindeki ayette sözü edilen tehlikeyi savaşa gitmeyip işiyle gücüyle meşgul olmak şeklinde açıklardı.

Bu sebeple ihtiyarlık döneminde bile her yıl bir savaşta bulunmaya gayret etti. Katıldığı seferlerin sonuncusu Müslümanların ilk İstanbul kuşatması oldu.

Ebû Eyyûb, İstanbul kuşatması devam ederken hastalanarak 669 yılında vefat etti. Ancak 670, 672 veya 675 yıllarında öldüğü de ileri sürülür.

Cenaze namazını Yezîd bin Muâviye kıldırdı. Vasiyeti üzerine bir askerî birlik tarafından İstanbul surlarına yakın bir yere götürülerek oraya defnedildi.

Ebû Eyyûb'un kabrinin sonraları bir bina içine alındığı, kıtlık zamanında kabrini ziyarete gelen Hristiyanların onun hürmetine yağmur istediği ve asırlar boyunca bu kabrin itina ile korunduğu söylenmekte, bazı seyyahların verdiği bilgiler de bu rivayetleri doğrulamaktadır.

Bir rivayete göre 1204 yılında Latinlerin İstanbul'u istilâsı esnasında şehir üç gün boyunca yağmalandığı ve Hristiyanlarca kutsal sayılan yerler yıkıldığı için Ebu Eyyub'un kabri de tahrip edilir.

Osmanlı padişahlarının tahta cülûsunda kılıç kuşanma merasimleri, şeyhülislâm ve bilhassa nakîbüleşrafın da bulunduğu bir törenle Ebu Eyyub el-Ensari'nin türbesi önünde yapılırdı.