Nazım Hikmet Ran
Nazım Hikmet Ran
- Doğum Tarihi 15 Ocak 1902
- Doğum Yeri Yunanistan
- Ölüm Tarihi 3 Haziran 1963
- Ölüm Yeri Rusya
Türk edebiyatının önemli isimlerinden, şair, yazar Nazım Hikmet Ran, 15 Ocak Selanik doğumlu. Doğum tarihi nüfusa 1902 olarak kaydedilen şairin asıl adı Mehmet Nazım olsa da edebiyat tarihinde "Nazım Hikmet" adıyla tanındı.
Eğitimi
İlkokul eğitimini Göztepe Taş Mektebinde tamamlayan Nazım, ortaokula Galatasaray'da başladı. 1917'de ise Nişantaşı Lisesi'nden mezun oldu.
1917'de Heybeliada Bahriye Mektebi'ne girdi. Ran, 1920'de geçirdiği bir hastalık sebebiyle sağlık kurulu kararıyla askerlikten çıkarıldı.
1921 yılında Milli Mücadele'ye katılmak üzere Anadolu'ya geçti ve Bolu'da öğretmenlik yaptı.
Cezaevi yılları
Moskova'dan 1924'te Türkiye'ye dönen Nazım Hikmet, yayımlanan şiir ve yazılarından dolayı 15 yıl hapsi istenince tekrar Moskova'ya gitti. 1928'de aftan yararlanarak Türkiye'ye geri döndü. 10 yıl sonra 1938'de 28 yıl hapis cezasına çarptırıldı ve 4 şehirde 12 sene boyunca hapiste kaldı. Hapisten sonra Türk vatandaşlığından çıkarıldı ve sonraki yıllarını Sofya, Varşova ve Moskova'da geçirdi.
Nazım Hikmet'in hapis yattığı yıllara ilişkin kayıt ve karar defterlerinde Nazım Hikmet'in dilekçesinin kayıtlarda olmadığı görüldü.
Hikmet'i cezaevinden, Adnan Menderes'in 15 Temmuz 1950'deki genel af kanunu çıkardı. Nazım Hikmet'e iade-i itibar ve tekrar Türk vatandaşlığı, 2009'da AK Parti hükümeti tarafından verildi.
Vefatı
Uluslararası barış kongrelerine katılması ve bu doğrultuda mücadele etmesi nedeniyle de eserleri birçok dile çevrilen Ran, dünyada çapında büyük bir üne ulaştı. Pek çok ülkeye seyahat ederek konferanslara katılan ve şiirlerini okuyan Nazım Hikmet, 3 Haziran 1963'te kalp yetmezliği sonucu Moskova'da hayatını kaybetti.
Şairliği
1913'te ilk şiirini yazdı. "Hala Servilerde Ağlıyorlar mı?" şiiri ise Yahya Kemal'in düzeltmesiyle 1918'de Yeni Mecmua'da yayımlandı. Ran, yazdığı şiirleri büyük hayranlık duyduğu Yahya Kemal'e gösterip, eleştirilerini aldı. 1920'de ise Alemdar gazetesinin açtığı yarışmada birincilik ödülünü kazandı.
İstanbul'un işgal altında olduğu günlerde, vatan sevgisini yansıtan coşkulu şiirler yazdı. Usta şair, Batum'da gördüğü Rusça bir şiirin şeklinden etkilenerek serbest şiire ilgi duymaya başladı.
Serbest şiir anlayışı
Batum'da duyduğu Rusça bir şiirin şeklinden etkilenerek serbest şiire ilgi duymaya başladı.
Moskova yolculuğu sırasında yazmaya başladığı "Açların Gözbebekleri" şiirinde serbest ölçüyü deneyen Ran, yazdığı bazı şiirleri 1923'te "Yeni Hayat" ve "Aydınlık" adlı dergilere göndererek yayımlattı.
Toplumcu sanat anlayışı
Usta şair, yazı kadrosuna katıldığı "Resimli Ay" dergisinde bir yandan şiirlerini yayımladı, bir yandan da edebiyatın yerleşmiş değerlerine karşı sert çıkışlar yaptı. Kendisini "sosyalist şair" olarak tanımlayan Ran, sanatın amacı konusundaki tartışmada "Sanat sanat için değildir." diyerek toplumcu bir anlayışı benimsedi.
İstanbul'da 1929'da basılan "835 Satır" şiiri, edebiyat çevrelerinde geniş yankı uyandıran Ran, tam anlamıyla klasik de denilemeyecek ama biçimsel bakımdan daha az deneysel bir şiir dili geliştirdi.
Şiirleri
Dağların Havası
835 Satır
Jokond ile Sİ-YA-U
Varan 3
1 + 1 = 1
Sesini Kaybeden Şehir
Benerci Kendini Niçin Öldürdü?
Gece Gelen Telgraf
Portreler
Taranta Babu'ya Mektuplar
Simavne Kadısı Oğlu Şeyh Bedreddin Destanı
Şeyh Bedreddin Destanına Zeyl
Kuvayi Milliye
Saat 21-22 Şiirleri
Dört Hapishaneden
Rubailer
Yatar Bursa Kalesinde
Memleketimden İnsan Manzaraları
Romanları
Kan Konuşmaz
Yeşil Elmalar
Yaşamak Hakkı
Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim
Öteki Defterler
Oyunları
Kafatası
Bir Ölü Evi
Unutulan Adam
Fatma, Ali ve Diğerleri
İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu?
Ferhad ile Şirin
Sabahat
İnek
Yolcu
İstasyon
Ocak Başında
Bu Bir Rüyadır
İnsanlık Ölmedi Ya
Allah Rahatlık Versin
Evler Yıkılınca
Yusuf ile Menofis
Demokles'in Kılıcı
Yalancı Tanık
Kör Padişah
Her Şeye Rağmen