Ai Weiwei İstanbul'da

Heykel, enstelasyon, kürotörlük, fotoğraf, film gibi çağdaş sanatta günümüzün önemli isimlerinden olan Çinli sanatçı Ai Weiwei'in Türkiye'deki ilk kişisel sergisi Akbank'ın da desteğiyle Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi'nde (SSM) açıldı. Sergi sanatçının 1976-1977 tarihli ilk porselen çalışmasından, sadece bu sergi için ürettiği yeni eserlerine uzanıyor.

'Ai Weiwei Porselene Dair' başlıklı sergi için sanatçının da katılımıyla gerçekleşen basın toplasında SSM Müdürü Dr. Nazan Ölçer ile Akbank Yönetim Kurulu Başkanı Suzan Sabancı Dinçer'in konuşmacı olarak katıldı. Toplantıda sanatçı Ai Weiwei de eser sayısı bakımından dünyada şimdiye kadar gerçekleştirilen en kapsamlı sergisi hakkında bilgi verdi.

GELENEKTEN MODERNE

SSM'nin üç katına yayılan ve 100'ü aşkın eserin yer aldığı sergi, ağırlıklı olarak sanatçının porselen üretiminden örneklere yer veriyor. Kariyeri boyunca birçok alanda çalışan Ai Weiwei'in porselenlerinin yanı sıra video, duvar kâğıdı ve fotoğrafları da sergi kapsamında yer alıyor.

Porselenler, sanatçının dünyanın farklı yerlerinden, tarihin çeşitli katmanlarına uzanan sanat yolculuğunu izlemek için sanatseverlere bir izlek oluşturuyor. Sanatçı günümüzde göçmenlerin yaşadığı süreci, Çin'in Sichuan kentinde 2008'de meydana gelen deprem sonrası devlet tarafından saklanan kayıpları, Gazze'de bir hayvanat bahçesinde çaresizliğe bırakılan hayvanlar üzerinden savaşın oluşturduğu acıyı porselenler aracılığıyla anlatıyor.

AYLAN BEBEK MÜLTECİLİĞİN SESİ

Sanatçı Çin'in geçmişinde önemli yer tutan porselen sanatını yaşatırken yitirilen hayatları anmayı amaçlayarak, hem tarihe hem de günümüze dair anlamlar barındırmanın yanında geleneksel form ve dili güncel tartışmaların içinde kullanır.

Özellikle günümüzdeki mülteci sorununa eğilen ve bu konuda bir de belgesel film çeken Ai Weiwei, ürettiği porselenlerin üzerine de desen olarak onların hikayelerini işlemiştir. Mülteci dramının simgesi olan Aylan Kurdi'nin yer aldığı mavi porselen tabak da bunlardan biridir.

KÜLTÜR DOĞUM İZİ GİBİDİR

Türkiye'ye şimdiye kadar iki kere geldiğini ve Türk kültürüne yabancı olsa da gördüğü ortak noktaların kendisine güven duygusu verdiğini ifade eden ünlü sanatçı şunları aktardı:

"Başlangıçta geleneksel olana karşıydım. Ancak bizi biz yapan geçmişimizdir. Kültür bir doğum izi gibidir. Eserlerimde o yüzden geçmişe referanslar vardır. Benim estetik anlayışım bu geçmişle oluştu. Ortak değerler bizi birbirimize bağlıyor. Ben bu değerleri yeniden yorumluyorum."

"YAKINLIK HİSSEDİYORUM"

Serginin basın toplantısı için İstanbul'u ziyaret eden Ai Weiwei, müze ekibine teşekkür ederek başladığı konuşmasında basın mensuplarına, "İstanbul daha önce iki kez ziyaret ettiğim ama elbette yabancı olduğum bir yer. Yine de burada büyük yakınlık ve tanışıklık hisleriyle doluyum. Bu açıklamakta zorlandığım kadar yoğun bir duygu" dedi. "Sergi son 40 yılda ürettiğim eserlerle dolu, ilk kez gösterilen eserler de var ama sergi hayatla dolu," diyerek sözlerine devam eden sanatçı, modern toplum tarafından neredeyse unutulmuş olan porselen sanatını güncel bir dille yeniden günümüze taşımak istediğini ve bunun bol emek isteyen bir süreç olduğunu anlattı.

"SUNFLOWERS SEEDS"

Sanatçı kişiliğinin yanında sosyal, siyasal ve kültürel bir eleştirmen olan Weiwei, aynı zamanda "Sunflowers Seeds" sergisi için yapılan porselen ayçekirdeklerini yapmaları için bir koca köy halkını istihdam etmiş ve Çin devletinin bedava çalıştırdığı insanlara haklarını vermiştir. Ancak bu hamlesiyle Çin hükümeti tarafından hapsedilmiştir.

"HUMAN FLOW" ÖZEL GÖSTERİMDE

Sanatçı ayrıca geçtiğimiz günlerde 74. Venedik Film Festivali'nde dünya prömiyerini yapan ve tüm dünyadan göçmenlerin hikâyelerini anlatan 'Human Flow' adlı belgeselinden de bahsetti. Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer de sergi kapsamında özel bir gösterimle filmin ziyaretçilere sunulacağını duyurdu.

SANATÇI YAPMAYACAKSA KİM YAPACAK?

Başarılı sanatçıya hayatı pahasına olsa da devletle mücadelesine devam etmesinin sebebi sorulduğunda "Eğer sanatçılar insanlık onuru ve insan haklarından bahsedemeyecekse, bunu başka kim yapacak ki?" şeklinde cevaplıyor.

ÇİNLİ SANATÇIYA OSMANLI ZANAATI İLHAM VERDİ

Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer ayrıca toplantıda, "Sanatseverlerle buluşturduğumuz bu serginin arkasında çok ilginç bir hikâye var. Ai Weiwei'ın 2016 yılının Mart ayında Türkiye'deki mülteci kamplarını ziyaret etmek için İstanbul'a gelmesi, beni SSM'de ziyaret etmesi ve ardından hemen ertesi gün birlikte benim yıllar önce görev yaptığım Türk ve İslam Eserleri Müzesi'ne gitmemiz; bu serginin doğmasını sağlayan ilk adımdı. Müze ziyaretimiz sırasında Ai Weiwei'nın bir Çin porseleninin Osmanlı zanaatı ile buluşmasıyla ortaya çıkan eseri gördüğünde adeta yüzünün aydınlanması ise bu sergiyi bugüne taşıyan kıvılcım oldu," dedi.

Ölçer sözlerine "Ai Weiwei ile sergiye dair ilk görüşmelerimizi yaparken, o anın hepimizde bıraktığı etkiyle Türkiye'deki ilk sergisinde de sanatçının uzun zamandır ilgilendiği porselen üretimine odaklanmasına birlikte karar verdik. Sergiyi ziyaret eden sanatseverler eminim ki birçok sürprizle karşılaşacak, sanatçının ifadesiyle de, 'Ai Weiwei Porselene Dair' şimdiye kadar kendisinin yaptığı en kapsamlı ve en çok eserinin yer aldığı sergisi olma özelliğini taşıyor," diye devam etti. 'Ai Weiwei Porselene Dair' sergisi 28 Ocak'a kadar SSM'de ziyaret edilebilecek.