Halil İnalcık'ın ilk kez yayımlanan makaleleri
Osmanlı tarihi üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan tarihçilerin kutbu Halil İnalcık’ın makaleleri ve yaptığı araştırmaları “Osmanlı İmparatorluğu” adıyla iki cilt olarak kitaplaştırıldı. Gelmiş geçmiş en büyük tarihçilerden Halil İnalcık’ın engin bilgisinin aktarıldığı bu kapsamlı külliyat, her kütüphanede bulunması gereken arşivlik bir çalışma niteliği taşıyor.
Osmanlı tarihini en doğru şekilde incelemeye tüm ömrünü adayan Prof. Dr. Halil İnalcık, tarihçiliğin belgesiz olmayacağını ısrarla vurgulayarak, 1980'li yılların ortalarında dönemin başbakanı merhum Turgut Özal'ı ikna ederek, Osmanlı arşivinin tasnifini hızlandırdı ve Osmanlı tarihçiliğinin önünü açtı. Osmanlı tarihine yepyeni, tarafsız ve belgelere dayalı bir yaklaşım getirdi. Makalelerini bu belgelere dayandırdı. Dünyanın hangi ülkesine giderse gitsin büyük bir saygı ve hayranlıkla karşılandı.
Sosyal bilimler açısından dünyada ilim âlemine yön veren İnalcık, 1986'da 70 yaşındayken bir dergiye verdiği röportajda Allah'tan yarım eserlerini bitirmek için 10 yıl daha yaşamak istediğini söylemişti. İnalcık, 1941'de yazdığı ilk makalesinin ardından ömrünün son anına kadar 65 yıl boyunca araştırmayı ve yazmayı bırakmadı. 25 Temmuz 2016'da, 100 yaşında iken hayata veda ettiğinde ardında sayısız kaynak bıraktı…
İLK CİLT TOPLUM VE EKONOMİ ÜZERİNE
Bu büyük tarihçinin Osmanlı İmparatorluğu üzerine yazdığı makaleleri, "Osmanlı İmparatorluğu" adıyla iki ciltte toplanarak Kronik Yayınları'nın özenli çalışmasıyla yayımlandı. Kitapta İnalcık'ın daha önce yayımlanan makalelerinin yanı sıra ilk kez Türkçeye aktarılan yazıları da yer alıyor.
"Osmanlı İmparatorluğu: Toplum ve Ekonomi" adıyla yayınlanan ilk ciltte Türkçe 14 makale ve 1943- 1992 yılları arasında çeşitli dergilerde yer alan çalışmaların yanı sıra, Osmanlı şehir ve ticaret tarihi ile ilgili incelemelerden oluşuyor.
İKİNCİ CİLT SULTAN VE SİYASET
"Osmanlı İmparatorluğu: Sultan ve Siyaset" isimli ikinci cilt ise 1960-1994 yılları arasında yayımlanmış, erken Osmanlı tarihi, tarih yazımı ve Osmanlı şehir ve hukuk tarihi ile ilgili 15 çalışmayı bir araya getiriyor. Osmanlı tarihinin dönemlerinin tespit edilmesi hususundan başlayarak Osmanlı tarihinin ilk iki yüzyılı ile ilgili en önemli Osmanlı vakanüvisi olan Âşıkpaşazade'nin hayatı inceleniyor. Bu ciltte genel olarak Türklerin İslamlaşması; Osman Gazi'nin İznik Kuşatması, Konstantinapolis'in fethinden sonra yeniden inşa edilmesi; Fatih Sultan Mehmet devri, Osmanlı'nın karar alma mekanizmaları konularını işliyor İnalcık.
Kitabın en ilgi çeken makalelerinden biri İstanbul'un fethini anlatan "İstanbul: Bir İslâm Şehri" başlıklı makale.( Cilt 2, s.208) Bu makalede İstanbul'un fethini ve fethin ardında Fatih Sultan Mehmet'in siyasi, toplumsal ve mimari faaliyetlerini aktaran İnalcık, makaleye noktayı şu açıklamalarla koyuyor:
"Özetlersek, Osmanlı şehri İslâm şeriatı idealine dayanan ve bu ideali yansıtan belirli bir fiziki ve sosyal organizasyona sahipti. Şehrin bir tarafta bedesten, ana çarşı, dükkânlar ve kervansaraylar ile ticari ve sınaî bir bölgeye, diğer taraftan da yerel cami etrafında tanzim edilen mahalle topluluklarıyla bir yerleşim bölgesine ayrılması tamamen İslâmi kavramlara dayanmaktaydı. (…)"
Çeşitli Osmanlıca belgelere de yer verilen kitapta, bu belgelerin Türkçe çevirisi de yapılmış. Örneğin çeşitli devletlere verilen kapitülasyonların resmi belgeleri İstanbul ve Galata'daki nüfus oranları, İstanbul'un 1490,1537,1934 şehir haritaları da yer alan özel belgeler arasında. (Vatan Kİtap)
Halil İnalcık'ın kitaplarını TveK'dan satın almak için tıklayın...