Mustafa Kemal'in gazetelerde yayınlanan ilk fotoğrafının hikâyesi
Mustafa Kemal Atatürk’ün, Çanakkale Cephesi'ndeki, Conkbayırı'ndaki, Anafartalar’daki kahramanlıkları ve fotoğrafları uzun bir süre matbuatta yer almadı. Ta ki, Tasvîr-i Efkâr gazetesinin 29 Ekim 1915'te çıkardığı yayına kadar... Yıl 1915, aylardan Ekim’di. Cumhuriyetin ilanından 8 yıl önce Mustafa Kemal, ilk kez matbuatta göründü. İşte gazetede çıkan o haberin ve fotoğrafın hikâyesi…
Çanakkale'de Gelibolu Yarımadası'ndaki vuruşmalarda Türk ordusu İttifak devletlerinin saldırısını durdurmuş, cephe savaşları devam etmekteydi. Bu savaşlarda Mustafa Kemal'in Conkbayırı'ndaki, Anafartalar'daki kahramanlığı, bu muhaberelerde sergilediği üstün komutanlık meziyetleri, halk nezdinde bilinmekteydi; ama matbuatta tek satır yoktu.
İstanbul matbuatında Mustafa Kemal'den söz edilmeliydi. Ancak gazetelerin Mustafa Kemal'in adını yazmaları, resmini basmaları yasaktı. Çanakkale savaşları ile ilgili haberlerde ne zaman adı geçse sansür tarafından silinmekteydi. Tasvîr-i Efkâr gazetesinin başyazarı Yunus Nadi ve Yazı İşleri Müdürü Abidin Daver, Mustafa Kemalli bir birinci sayfa hazırlamaya karar verdi. Ressam Cemal Bey'e çizimler ısmarladılar. Provada Gelibolu Yarımadası, ortada Mehmetçik, sağda İstanbul gravürü yer aldı. Altta ise; solda deniz zorlamasına karşın savunmanın kahramanı Cemal Paşa, sağda ise kara savaşlarının kahramanı Mustafa Kemal'in fotoğrafı vardı. Sonra Mustafa Kemal'i sildiler ama Yunus Nadi ve Abidin Daver, sansür görevlilerini kandırarak izni aldılar ve Mustafa Kemalli gazeteyi bastılar.
Cumhuriyetin ilanından 8 yıl önce Mustafa Kemal, dünyaya bu manşet haberle göründü. 29 Ekim 1915 tarihli Tasvîr-i Efkâr gazetesinin birinci sayfası… Yukarıda en solda Gelibolu Yarımadasının gravürü, en sağda İstanbul gravürü, ortada ise Türk bayrağı altında Mehmetçik.
Mehmetçik resim altı yazısı…
"Ulusumuzun yükselmesinin bir sembolü olan ay yıldızımın yüce şanın korumak ve bir kat daha yükseltmek için bir yıldan beri dünyanın 3 büyük devletine karşı dünya tarihinde benzeri görülmemiş özveriyle savaşan ve özellikle Çanakkale cephesinde dünyayı sarsacak harikalar yaratan ve Allah'ın inayetiyle zaferler elde etmiş olan İslam'ın kahraman ve yiğit mümessili…"
Mustafa Kemal'in resim altı yazısında yazılanlar…
"Çanakkale Deniz Savaşları'nda olağanüstü yararlılık gösteren, olağanüstü şeref ve şanlı muharebe yapan, boğazları, halifelik makamı olan İstanbul'u kurtaran komutanlarımızdan güçlü, hamiyetli, saygın Albay Mustafa Kemal Beyefendi."
Bu yayından sonra sansür zabiti 3 gün hapsedildi. Yunus Nadi Bey mebus olduğu için gazete ilk aşamada kapatılmadı ama bir süre sonra Tasvîr-i Efkâr, 10 gün yayından men edildi.
ATATÜRK'ÜN MEDYADA YER ALAN İLK FOTOĞRAFLARI
Dönemin Donanma Mecmuası adlı dergisinin Ekim 1915 tarihli sayısında, cephede Anafartalar Komutanı olduktan sonra kendisine tahsis edilen bir otomobilin içinde görülen ilk fotoğrafı yer aldı. Ancak fotoğrafın altında ismine yer verilmedi.
Donanma Dergisi'nin "Şen Satırlar" adlı 9 Aralık 1915 tarihli sayısında İstanbul'dan Gelibolu Yarımadası'na gelen ayan ve milletvekilleri heyetinin Atatürk ile birlikte çekilmiş 4 fotoğrafı kullanıldı, ancak Atatürk'ün adından hiç bahsedilmedi.
Harp Mecmuası'nın 4'ncü sayısının kapağında, Gelibolu Yarımadası'ndaki Kireçtepe'de gazi askerlerin mermilerle yaptığı anıtın önünde Atatürk'ün yer aldığı fotoğrafın altında ise "Çanakkale'de Kireçtepe'de büyüklüğüne söz bulunmayan, her an canlarını feda eden o mübarek şehitler yatar" diye bir ibare yer aldı.