Türklerin ilk kadın generali: Kurmancan Datka

Yayınlanma Tarihi: Aralık 29, 2022 00:00 Güncelleme Tarihi: Ocak 17, 2023 17:02

"Dağların Kraliçesi" olarak tanınan, Türkistan tarihinin efsanevi ismi Kurmancan Datka, Kırgızistan halkını bir araya toplayarak "ilk kadın general" olmuştur. Siyasette adından çokça söz ettirmiş ve Ruslarla mücadelelere girmiştir. Savaşçı kişiliğinin yanı sıra sanata olan sevgisiyle de tanınmış, "Ziynet" mahlasıyla şiirler kaleme almıştır. İşte günümüzde dahi dillerden düşmeyen hikayesiyle Kırgızların Ulu Datkası...

◾ Kurmancan Datka, 1811 yılında Kırgızistan'da dünyaya geldi. Geleneklerine bağlı bir ailede yetişen Kurmancan çok zeki, mücadeleci ve en önemlisi kendini bilen bir kızdı.
Küçük yaşlarda babası onu, arkadaşı Törökul'un oğlu Kulseyitle nişanladı. On yedi yaşındayken de evlendirdi.Ancak bu birliktelikten mutlu değildi.
◾ Eşinin kendisine uygun olmadığını düşündü ve baba ocağına döndü. O yıllarda Hokand Hanlığı'na bağlı, Alay Bölgesi'nin yöneticisi Alimbek Datka'ydı.
Alimbek, Kurmancan'ın cesaretinden ve kararlı duruşundan etkilendi onunla evlenmek istediğini söyledi.
◾ Kurmancan bu teklifi kabul etti. Eşiyle Hokand Hanlığı'nda vuku bulan olayları ve siyasi faaliyetleri yakından takip etti. Fakat mutlu birliktelikleri çok uzun sürmeyecekti. 1862 yılında Alimbek, Hokand Sarayı'nda düşmanları tarafından öldürüldü.
◾ Kurmancan eşinin yerine geçti ve Hokand Hanlığı ile tüm bağını kopararak güneydeki Kırgızları yönetmeye başladı.Savaşçı gençlerden oluşan bir ordu kurdu ve general anlamına gelen "datka" unvanı aldı.O dönemlerde Rus İmparatorluğu, Türkistan topraklarını işgal etmeye başlamıştı.
◾ Kurmancan Datka, halkıyla uzun bir direnişe imza atsa da Ruslara esir düşmekten kurtulamadı.Sonrasında Rus generalinden kendisine yapılan barış teklifini iç işlerine karışılmaması şartıyla kabul etti.
◾ Datka'ya hayran olan Rus generali ona "Alay Dağlarının Gerçek Çariçesi" unvanını verdi. Kendini Kırgız halkına adayan datka, topraklarını tam 30 yıl adalet ve sevgiyle yönetti.
◾ Tarihe adını "Türklerin ilk kadın generali" olarak yazdıran Datka, 1 Şubat 1907 tarihinde hayata gözlerini yumdu.