Kurban kesmenin psikolojisi

Kurban bayramına çok şükür bir defa daha ulaştık ve kurban keseceğiz.

Kurban mana olarak Allah (cc) için kesilen hayvana verilen addır. Kelime olarak da Allah'a yaklaştıran veya kendisiyle Allah'a yaklaşılan şey anlamına gelir.

Kurban sadece et elde etme veya et yeme değildir. Elbette kurban kesmenin sayısız hikmetleri vardır. Acaba psikolojimize ne gibi yararları olabilir? Şöyle sıralayabiliriz diye düşünüyorum:

Modern psikolojiye özellikle Freud'a göre yıkıcılık, saldırganlık ve şiddet eğilimi insanda içgüdüsel olarak vardır. İmam Gazali bu eğilimi yırtıcılıkla açıklar. Araştırmalar; insandaki şiddet eğiliminin kültürlere, sosyoekonomik şartlara göre değişen oranda mevcut olduğunu göstermektedir. Meselâ insanlar arasında gelir uçurumu arttıkça, babanın çocuk eğitim ve disiplinindeki etkisi azaldıkça, medya şiddet için rol model oldukça daha fazla şiddet uygulama söz konusu olmaktadır. İşte kurban kesme ve kan akıtma şiddet eğilimini disipline sokabilmektedir. Kurban keserek kan akıtan insan, sebepsiz yere cana kast etmez. Bu yüzden kurban kesmek şiddetten önleyici olarak ruh sağlığına hizmet eder. İçimizi huzur ve mutlulukla doldurur.

Zaten tarih boyunca hemen bütün toplumlarda kurban kesmenin görülmesi de yaratılış gereği insanın bir ihtiyacı olduğunu göstermektedir.

Kurban kesmek toplumsal bir yardımlaşma ve hediyeleşme anlamına gelir. Kişi Rabbimizin rızasını kazanmak için kestiği kurbanın etini yine O'nun rızasını kazanmak için yoksullara, ihtiyaç sahiplerine dağıtır. Et bulamayanlar ete doyarlar. Kurban bayramında Hz. Ayşe validemiz Efendimize (sav), "Kurbanın üçte ikisini dağıttık. Üçte biri de bize kaldı" deyince Efendimizin verdiği cevap çok enteresan ve ibretlidir: "Hayır, ya Ayşe üçte birini dağıtmışsın. Üçte ikisi ise bize kalmış." Gerçekten ev için ayrılan değil dağıtılan aslında kalıcı olmaktadır. İnfakın ve yardımlaşmanın sevabı kazanılmaktadır. Bu da yine insanın ve toplumun ruh sağlığına hizmet etmektedir. İnsanlar arasında sevgi ve bağlılığı, birlik ve beraberlik duygularını artırmaktadır. Daha sevecen, müşfik ve sevgi dolu oluruz.

Yine sevdiğimiz cana yakın bir hayvanı kurban ederken (zaten özenli ve eziyet etmeden davranmalıyız) gerçekte içimizdeki kin, düşmanlık, nefret, sevgisizlik, çekememezlik, kıskançlık, zulüm, isyan gibi bizi tahrip eden, topluma zarar veren yıkıcı duygu ve eylemleri de kurban ediyoruz. Bu açıdan kurban kesmeyi düşünmeli ve değerlendirmeliyiz.

Tüm okuyucularımızın ve inananların Kurban bayramlarını tebrik ediyor, hayırlara vesile olmasını Rabbim'den niyaz ediyorum. Nice bayramlara sağlıkla, mutlulukla ve gönül huzuru ile kavuşmayı diliyorum.

Prof. Dr. Sefa Saygılı