Sofrada yemek geleneğimiz ve önemi

Günümüzün yaygın adetlerinden biri de, yemeklerin tek başına yenmesi veya fast food (hızlı yemek) tarzı yani ayakta atıştırmak.

Hâlbuki yemeğin başka fonksiyonları vardır. Birbirini seven kişilerin, özellikle ailelerin, Rabbimizin ikram ettiği nimetleri bir arada sohbet ederek, neşe ve muhabbet içinde yemeleri; aile birliği ve ruh sağlığının korunması açısından vazgeçilmez derecede önemlidir.

Çünkü yemekte bir araya gelmeyen, gelseler bile hiçbir şey konuşmayan bir aile; bütünleşme, yemek zamanını canlı duygular ve manalarla zenginleştirme gücünü kaybeder. Bu donmuş bir yiyeceği yemeğe çalışmak gibi bir şeydir; tatsız, tuzsuz ve tatminsizdir. Yemekte bir araya gelmiş ailenin sevgi ve emek harcanarak hazırlanan bir yemeği, neşeyle paylaşılmasından o kadar çok şey kazanılır ki… Sofra başına ailece oturmak, kişileri birbirine bağlar, evde sıcak ve sevgi dolu bir ortam hazırlamaya yardım eder. Bütün bunlar, aile fertlerinin mutluluğunu artırır.

Ailece sevdiğimiz yemekler, bizi bütünleştirir ve fiziki, hissi ve ruhi bakımdan güçlendirir. Sofra başında tatlı sohbetler yapmak, aile fertlerinin birbirlerini dinlemesi, özellikle çocukların da söz sahibi olması önemlidir.

ABD'de 100 bin gençle yapılan bir ankette; sofra başına oturup mutfaklarında pişmiş yemekleri hep birlikte yiyen ailelerde büyüyen gençlerin davranışlarının olumlu etkilendiği gösterilmiş. Üstelik beraber sofrada ne kadar çok bir araya geliyorlarsa o ölçüde pozitif değerler ve öğrenmeye yatkınlık tespit edilmiş(*).

Ailecek yemek yemenin olmadığı veya yetersiz olduğu evlerden gelen gençlerin madde kullanımı, uygunsuz cinsel aktivite, teknoloji bağımlılığı ve okulda başarısızlık gibi problemlere daha çok maruz kaldıkları görülmüş.

Evet, günümüzde hayat hızlanmış, teknoloji bizi sarmalamış durumdadır ve insanlar yemek yapmaya, yemek yemeye giderek daha az zaman ayırmaktadır. Aile bireylerinin sofra başına oturup yemek yemeleri seyreldiği gibi anneler de mutfaktan kopmaktadırlar.

Hâlbuki sofra başına oturmanın; hal hatır sorarak, espri ve şakalarla yemek yemenin vazgeçilmez birçok faydası vardır:

*Ailece neşe içinde, sohbet ve muhabbetle yenilen yemekler aile bireylerini birbirine bağlar, gençlerin kendilerine ve ailesine güvenini artırır. Çocuklar ve gençler kendilerini daha mutlu ve değerli hissederler.

*Stresimizi giderir, gevşetir ve rahatlatır. Mutluluk ve huzur verir. Ruh sağlığına yarar sağlar. Sosyalleştirir.

*Damak tadı hakiki ve doğal gıdalara göre oluşur.

*Sağlıklı beslenme alışkanlığı elde edilir.

*Daha lezzetli ve doyurucu olur.

*Yine yemeye Allah'ın adıyla başlamayı ve verdiği nimetler için Rabbimize şükretmeyi, nimetlerin kıymetini bilmeyi öğrenirler.

*Kilo almayı ve obeziteyi engeller.

***

Çocukluğumda ve ergenliğimde akşam yemeklerinin gün sonunda, herkesin işini, ödevini, okulunu veya aktivitesini tamamlayınca muhakkak ailecek yendiğini zevkle hatırlarım. Anne-babam ve kardeşlerimle konuşur, birbirimize anlatmamız gerekenleri ve deneyimlerimizi paylaşır, birbirimizin yaşadıklarından haberdar olurduk.

Şimdi ise gidişat tersine dönmüş durumda. Bilgisayar, postalar, çetleşmeler, internet sitelerini takip, facebook, saçma sapan diziler, maç seyretmeler, video oyunları ve bunların gürültüsüyle, aile sohbetlerine ve o günün konularının konuşulmasına ayrılan süre giderek azaldı. Yemek sırasındaki sohbetler genelde gelen telefonlar veya cep mesajlarıyla bölünüyor. Yorumlar yüzeysel veya yanıltıcı hale geliyor.

Yemeklere de daha az zaman ayrılıyor. Hızlıca yeniyor ve bazı aile üyeleri hemen bilgisayarına, video oyunlarına, cep telefonlarına veya diğer dijital aktivitelerine geri koşuyorlar.

Yemekler de çoğu zaman evde uğraşarak, emek harcayarak değil siparişle elde ediliyor. Veya çok yapılarak buzdolabına konuyor, ısıtılıp sofraya konuyor.

Hâlbuki evlerde ailecek yenilen mutfak yemekleri, çocuklar ve gençler için hem sohbet hem de sağlıklı yeme alışkanlığı gibi konularda oldukça faydalıdır. Aileler bu güzel fırsatı kaçırmamalıdırlar. Ancak sohbet ve muhabbetle yavaş yavaş yemeliler ve o sırada televizyon, cep telefonu gibi dikkat dağıtan aletler kapalı olmalı.

Peygamber Efendimizin buyurduğu gibi:

"Yemeklerinizi toplu olarak yiyiniz, bereket topluluktadır."

"Allah'ın en çok sevdiği yemek, çevresinde ellerin fazlaca bulunduğu sofra ve yemektir."

Üstelik koşuşturma ve karmaşanın arttığı günümüz dünyasında, sofra başına oturup birlikte yemek yemek daha da önem kazanan bir tavsiyedir.

Hâlbuki yemek yalnız yendiğinde kişi doyduğunu yeterince hissedemez, topluluktaki lezzeti alamaz ve adeta yediklerinden tatmin olmaz.

Prof. Dr. Sefa Saygılı

^{(*) Modern Beynin Evrimi. Omega Yayınları, 2010.}