Öncü bir mütefekkir: Teoman Duralı

Öncü bir mütefekkir ◾ 6 Aralık 2021'de vefat ederek Rahmet-i Rahman'a kavuşan değerli Fikriyat yazarı Ş. Teoman Duralı, ülkemizin yetiştirdiği gerçek münevverlerdendi. ◾ Ömrünü bilim, felsefe ve doğa üçgeninde geçiren Duralı, yetiştirdiği talebeler ve kaleme aldığı eserlerle sevilen ve fikir üreten bir mevkide oldu. Teoman Duralı'nın fikir dünyası Teoman Duralı kimdir? ◾ 1947 - 2021 yılları arasında yaşayan Teoman Duralı, kendisini çok yönlü yetiştiren bir bilim insanıydı. Yükseköğrenimi sırasında Felsefe, Antropoloji ve Biyoloji ile yakinen ilgilenen Duralı'nın esas uzmanlık alanı ise felsefe oldu. ◾ ABD, Malezya, Avusturya gibi ülkelerde misafir öğretim üyeliği yapan Duralı, hayatı boyunca kendisini ülkesine bağlayan sıkı bağı muhafaza etti. Teoman Duralı'nın Fikriyat'taki tüm yazıları için tıklayın Hakikatin sözcüsü ◾ Sömürgecilik hususunu felsefik bir zeminde ele alarak meseleye dair ufuk açıcı tespitlerde bulunan Duralı, kağıt ve kalem ile Batı dünyasıyla hesaplaşan namuslu bir fikir savaşçısıdır. ◾ Meselelerin arkasındaki alt metinlere odaklanarak, görünmeyeni görme derdinde olan Teoman Duralı bu yönü ile Türk akademisine farklı bir soluk oldu. Teoman Duralı'dan alıntı ve sözler Bu memleketin tuzu ◾ Duralı, Batı kökenlerine ve kendisine gösterilen tüm batı menşeli rağbete rağmen ülkesini hiçbir zaman yalnız bırakmadı. Kısa süreli misafir hocalıklarının dışında Türkiye'yi terk etmedi. ◾ Teoman Hoca sadece bu yönü ile değil doğup büyüdüğü topraklara sahip çıkması ve milli damarı işaret etmesi ile de pek çok zaman eleştirildi. Teoman Duralı'ya göre ne, nedir? Bir toplum araştırmacısı ◾ Şaban Teoman Duralı toplumların temel meselelerine odaklanarak adeta geniş çaplı bir dünya zihin haritası çıkarma gayreti içerisinde oldu. ◾ Hoca, babasının annesi tarafından Çerkes, baba tarafından Türkmen iken annesi Alman, eşi ise Fransızdı. Duralı bu toplumsal eşiği yüksek ailede pek çok toplumun normlarını bilerek yetişti. Teoman Duralı'dan 101 cümle İlmi tecessümün yansıması ◾ Disiplinler arası bir ilim yolcusu olan Duralı, sosyal ve fenni bilimlerin arasındaki geçişler ve bu noktaların arasındaki bağıntılarla uğraştı. ◾ Bilhassa dil inkılabı ile alakadar görüşleri hem bir hakikati yansıttı hem de toplumun bir kesmi tarafından ciddi şekilde eleştirildi. İşte Teoman Duralı'nın çok konuşulan açıklamaları: 'Biz soykırıma uğramış bir milletiz! Kültür soykırımına uğradık. Hafızası gitmiş, dolayısıyla burada şaşılacak bir şey yok. Alzheimer olmuş bir milletiz. Geçmiş unutuldu, bitti. Bunun en önemli müsebbibi yazının katlidir. Peyami Safa'nın müthiş bir lafı var: Milli Kütüphanesi'ne gidip de tek kelime okuyamadan çıkan biricik nesil yeryüzünde' Düşünün ne devrimler görmüş bu dünya, Sovyet devrimini görmüş, Çin devrimini görmüş, hiçbirisinde yazıya dokunmadılar. Japonlar içinde Çin yazısı yabancı, Koreliler için Çin yazısı yabancı, İran ve Farslar için Arap yazısı yabancı, ama kimse dokunmadı. Türkiye'nin yeniden istiklaline kavuşması yazının değiştirilmesine mi bağlıydı? İnsan ise mirasını yazıyla sürdürür. Medeniyet yazı üzerine kuruludur ve yapacağınız en büyük katliam budur.' Teoman Duralı'nın eserleri ➡ Öyle Geçer Ki Zaman Teoman Duralı'nın hayatına ayna tutan eser esasında bir nehir söyleşi. Kitapta Duralı'nın zihin dünyasının oluşum sürecinin yanında çocukluu, gençliği ve ilmi kariyeri hakkında detaylı malumat bulabilirsiniz. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın Felsefe - Bilim Nedir? ➡ Ortaya çıkan bilginin üzerine düşünülen yegane şey olan felsefe, Duralı'nın temel uğraş alanıdır. Hoca bu eserinde felsefe ve bilimin temel meselelerine odaklanıyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın ➡ Aklın Anatomisi Modern yüzyılı şekillendiren en önemli isimlerden olan Kant'ın 'Salt Aklın Eleştirisi' etrafında şekillenen eser, hem bir medeniyetler karşılaştırması hem de Kant'ın düşüncesine dair rehber hüviyetinde. ➡ Omurgasızlaştırılmış Türklük Duralı Türk kimliği etrafında bir zihin dünyası inşa eder. Kavramın asırlar boyunca geçirdiği değişiklikler ve sac ayaklarını teferruatlı şekilde anlattığı 'Omurgasızlaştırılmış Türklük', Duralı'nın adeta klasik eseridir. ➡ Sorun Nedir? Bu eserinde soru ve onun peşinde getirdiği kavram olan 'sorun'u inceleyen Duralı, felsefi zeminde akıl yürüterek teori ve uygulama arasında arayışını sürdürüyor. ➡ Felsefe - Bilimin Doğuşu 20. yüzyılın temelinde yatan bu ayrımın ve kavramların dünyasından okuyucuyu bir serüvene çıkaran eser, Aristoteles'ten günümüze dek sürüyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın ➡ Hayatın Anatomisi Birbirinden ayrılmaz ikili olan felsefe ve bilimin kesişim ve ayrılık kümelerinin anlatıldığı 'Hayatın Anatomisi' aynı zamanda modern çağa nasıl gelindiğinin de cevabını arıyor. ➡ Canlılar Sorununa Giriş Biyoloji bilimini anlatan eser, Teoman Hoca'nın biyoloji ve canlılar felsefesine dair fikirlerini izah ediyor. ➡ Felsefe Bilimin Odağında Metafizik Hoca, bir bilim insanı olarak bilim ve metafiziğin kıyasını yaptığı gibi bilginin kaynaklarını, yapısını, doğasını geniş bir perspektifte ele alıyor. ➡ Çağdaş Küresel Medeniyet Duralı bu eserinde perde arkasından dört yüz yıldır dünya sistemini dizayn etme düşüncesinde olan İngiliz - Yahudi Küresel Medeniyeti üzerine düşüncelerini dercediyor. Kitabı incelemek ve satın almak için tıklayın 💠 İnsan bildiğimiz evrenin en çetrefilli varlığıdır. Teoman Duralı 💠 'Merak', 'cezbe'dir. Âşık olunan 'hakîkat'ın 'girdâb'ına kapılmaktır. Teoman Duralı 💠 Kur'ân, neye inanmamız ve bakarak görmemiz gerektiğini bize öğretir. Teoman Duralı 💠 Yürürlükte olan Medeniyet ile kahredici ideolojisinin zulmüne Yeryüzümüzün bir yerlerinde İnsan er yahut geç ayaklanacak, başkaldıracaktır. Teoman Duralı 💠 Türkiye'de düzgün bir ecnebi dil eğitimi verilemez. Neden? Kimse anadilini bilmiyor da ondan. Onu bilmedikten sonra başka bir dili nasıl öğreneceksiniz? Teoman Duralı 💠 Başkaldıran, ahlâk kişisidir. Teoman Duralı 💠 Osmanlı Türkçesi dünyanın üç beş en mutenâ ve müstesnâ dilinden biriydi. Teoman Duralı 💠 Kölelik, Sömürücülüğün anlamdaşıdır. Teoman Duralı 💠 Kültürü harap olmuş bir toplumun, maddî direnci de kırılır. Teoman Duralı 💠 İmân, çok sıkı bir iç düzen gerektirir. Teoman Duralı 💠 İnsanı insan kılan en önemli özellik, hür olmaktır, dedik. Başkaldırmaysa, onun iradesidir. Teoman Duralı 💠 İmân ortaklığı, 'benler'i biz kılar. Teoman Duralı 💠 Düstûrlaşmamış dil, felsefeyi, dolayısıyla da onun 'evlâd'ı olan bilimi taşıyamaz, yânî ifâde edemez. Teoman Duralı 💠 Tarihte İslam medeniyetinde benliğini kazanmış olan Türklüğün bugün temel sorunu 'kendinibilmezlik'tir. Teoman Duralı 💠 İnsan bir oluşum halidir. Teoman Duralı 💠 İngiltere herkese dindışı devlet yönetim tarzını tavsiye ederken kendisi din devleti kalmağa özen göstermiştir. Teoman Duralı 💠 Akıl yürütmenin menbaı aklın son sınırı kavram üretme işi olduğunu Sokrates ortaya koymuştur. Teoman Duralı 💠 Köle olamayan, köleliğin düşmânıdır. Teoman Duralı 💠 Beklentiler hep dünyevî konulara kilitlenmişlerdir. Teoman Duralı 💠 İngiliz-Yahudî medeniyeti, ahlâkca, âdâpca —manen— İslâmlaşırken, insanlık, yakın gelecekte kendisini bekleyen fecîi sonu hazırlayan iki aşırı ucun —sefillik ile sefihlik— 'câzibe' alanından kurtulacaktır. Teoman Duralı 💠 Anlam verme yetisini sağlayan aklımızdır. Teoman Duralı 💠 Başka yerlere kulaç atan insanları anlamıyorum. Teoman Duralı 💠 Dinin aslî görevi, 'kişi'yi 'ölüm'le birlikte 'vucud'unu terkedecek olan 'ruh'una, böylelikle de 'salt ruh hayatı'na alıştırmaktır. Teoman Duralı 💠 Küresellik, belli bir kültürün kendi özelliğini, maddi ile manevi değerlerini başkalarına doğrudan yahut dolaylı biçimde benimsetilmesi keyfiyetidir. Teoman Duralı 💠 Kişiyi belirleyen bilincidir. Bilinci oluşturansa, kişinin yaşanmışlıklarıdır. Teoman Duralı 💠Kul olan, köle olamaz. Teoman Duralı 💠 Gerek bireysel gerekse toplumsal düzlemde insan yaşamasının temelini ahlâk teşkîl eder. Teoman Duralı 💠 Fuhuş ile zinâ, bireyin günümüzde son toplumsal dayanağı ile sığınağı olan aile kurumunu yıpratıp aşındırmakta; sonunda da çökertmektedir. Teoman Duralı 💠 Kısaca, 'aklıselîm', 'akl'ın, 'tecrübe'lere doğrudan müdâhalesi ve onlardan hareketle 'yaşantı'ları oluşturma işini yürüten vechesidir. Teoman Duralı 💠 Hiçbir zaman okulu sevmedim. Teoman Duralı 💠 İnsanın bütün zamanını tehlikeyi beklemeğe hasretmesi, artık, başka işe vakit ayıramadan tehdîdin hayâli ve idrâkiyle yaşaması duygu–düşünce durumuna 'kaygı' denir. Teoman Duralı 💠 Bilim, cüzü ve özeli inceleyemez. Genellemek zorundadır. Oysa insanın, tekliği kadar, toplumluluğu da bireyseldir. Her toplumun, kendine has özellikleriyle bireylilik vasfını taşır. Bu sebeple gerek bütün bireyleri gerekse tekmil toplumları kapsayacak genellikte ne birey ne de toplum yasaları ortaya koyulabilir. Teoman Duralı 💠 Nihâyet, kulluk, insandan Allaha olup insanın insana olanı tek kelimeyle günâhtır. Yazıklar olsun, kulu kula kul kılan toplum düzenine! Teoman Duralı 💠 'Çağımızın Küreselleştirilmiş İngiliz-Yahudî medeniyetinin en fazla korkup ürktüğü olay, 'başkaldıran insan'dır. İşte 'sekülerleştirme' ile 'barışcıllaştırma', kısacası, 'uyuşturma' çabalarının nedeni. İslâm ahlâkının esâsı, 'zulm ile haksızlığa başkaldırı irâdesi'dir: 'Cihât'. İşte İslâm düşmanlığının hikmetisebebi.' Teoman Duralı 💠 Ölüm, dünya bilgisinin kesinlikle sonlandığı ufuk çizgisidir. O kapıyı bize açan tek anahtar, imândır. Teoman Duralı 💠 'Bilgi'ye saygılıysak, 'geçmiş'e hürmet göstermeliyiz. Teoman Duralı 💠 Geleceğin felsefesi, felsefe gerçekten varolmağa devâm edecekse, kanın felsefesi olacaktır. Teoman Duralı 💠 Koca Newton, 'devlerin sırtında bir cüceyim' demiş. Newton, kendinden önceki dâhileri tanımasaydı ortaya bir şey koyamazdı. Teoman Duralı 💠 Üstkimlik, bir kere zayıflamağa görsün, altkimliklerin yaşama gücü gözle görülür derecelerde azalır. Teoman Duralı 💠 Millî Mücâdeleden tükenmiş hâlde çıktık. Bunu Makedonyalı komutan Pirrhos'un M.Ö. 279da Romalılara karşı kazanmış olduğu zafere benzetebiliriz. Teoman Duralı 💠 Bekarlık sultanlıktır, denegelmiştir. Neyin sultanlığı? Sorumsuzluğun. Varlık sebebinken evlilik iyi de, bencil ve sefih rahatın işe keyfin söz konusu olunca mı, kötü oluyor? Teoman Duralı 💠 Kafaların aydınlanması dille başlar. Düşünmek için akıl şart. Ama mesele aklı konuşturmak değil. Teoman Duralı 💠 'Bırakınız, ne yaparlarsa yapsınlar' şiârı, kalblerin mühürlenip ruhların kararacağı günlerin şaşmaz habercisiydi. Teoman Duralı 💠 İnsan, meydana getirdiği 'kültür' ortamında barınıp varolabilir ancak. Teoman Duralı 💠 Yaşanmışlıkların sindirilip içleştirilmeleriyle ortaya çıkan 'hayat'tır. Teoman Duralı 💠 Ankara bana cehennem azabı vermiştir. Teoman Duralı 💠 Yaşanmışlıkların silinmesi, yaşamak edimini ortadan kaldırır. Teoman Duralı 💠 Ruhu uçup gitmiş vucuda, ceset diyoruz. O hâlde, kurtarabildiğimiz, cesedimizmiş. Teoman Duralı 💠 Yaşamanın sürdürülebilir olması ancak dünyayı terk etmekle olacak herhalde. O seviyeye taşıdık olayı. Teoman Duralı 💠 Şu var ki, çağımız medeniyetinin dayandığı İngiliz-Yahudî ittifakının İngiliz 'yaka'sı, Yahudî olana oranla gözden kaçmayacak raddede öncelik taşır. Yahudî tarafında dahî, İngiliz düşünme ile yaşama uslubuna yaklaşıldığı ölçüde kabul ve rağbet görülür. Teoman Duralı 💠 Çağdaş küreselleştirilen İngiliz-Yahudî medeniyetinin pençesindeki toplumlar ile onları meydana getiren bireyler, kültür kimliklerini yitirip kişiliksiz kitle beşerleri durumuna düştüklerine tanık oluyoruz. Teoman Duralı 💠 Yeniçağın 'Klasik' devri olan 1550 ile 1700 arası, düşünce ve eylem bakımından binlerce yıllık Avrupa tarihinin en ilgi çekici, verimli ve hareketli iki döneminden biridir. Teoman Duralı * İçerikte kullanılan fotoğraflar Duralı'nın teomandurali.com.tr adresindeki şahsi albümünden alınmıştır.