Başka zamanlara açılan kapı: Vahan Koridoru

Vahan Koridoru, Afganistan'ın kuzeydoğusunda, Pakistan, Tacikistan ve Çin'e komşu olan bölgenin adı. Hindu Kush dağlarıyla çevrili düzlükleriyle bir dönemin İpek Yolu'nun en gözde noktalarından birisi olan Vahan Koridoru şu an en ücra coğrafyada bulunuyor. Bu bölgedeki yaşayan Vahiler, vadide yerleşik hayata geçip hayvancılık ve tarım ile geçinirken daha yükseklerde yaşayan Kırgızlar ise sadece hayvancılık ile geçiniyor ve göçebe bir hayat sürdürüyorlar. Afganistan'ın yerleşim birimlerinden uzak ve yaşam şartları çok ağır olan Vahan Koridoru'nda yaşayan 1200 Kırgız bulunuyor. Çin, Tacikistan ve Pakistan tarafından çevrilen koridor, dünyada yaşamın en zor oluğu yerlerden biri olarak görülüyor. Uzunluğu 240 kilometreyi bulan, genişliği ise 14 ila 64 kilometre arasında değişen Vahan Koridoru'nda en az 12 bin kişinin yaşadığı tahmin ediliyor. Eski dönemlerde İpek Yolu'nun önemli yerlerinden olan vadi, günümüzde az sayıda turist dışında, kimsenin uğramadığı ücra bir coğrafya. Üç günlük araba yolculuğuyla varılabilen Afganistan'daki Pamir Dağlarına ulaşmak oldukça zahmetli. Vahan Koridoru'nda kış ayları bazen 8 ay sürüyor. Öyle ki bazı dönemler yaz aylarında bile kar yağışı görülebiliyor. İnce uzun bir koridor olan Vahan Koridoru'nda boyunca Kırgızlar ve Vahiler yaşıyor. Tertemiz havası, suyu, doğasıyla kendine hayran bırakan bölgede Kırgızlar daha çok göçebe, Vahiler ise yerleşik bir hayat sürüyorlar. Dağlarda yaşayan Kırgızlar, geçimlerini hayvancılıkla sürdürüyorlar. 4 bin 250 metre yükseklikte yaşayan Kırgızlar, yüzyıllardır sakini oldukları bu bölgede, eski geleneklerini hala yaşatıyorlar. Burada yaşayan Kırgız halkı genel olarak Sünni Müslümanlardan oluşuyor. Kötü ruhların hastalıklara yol açtığını düşünen Kırgız kabileleri, Pamir dağlarında, Çakmaktin Gölü'nün etrafında sığır ırkının en güçlüsü olan 'yak' hayvanlarını besliyorlar. Kırgızlar, otağ adı verilen süslü ve büyük çadırlarda yaşıyorlar. Bölgede öğretmen ya da doktor bulunmuyor. Hiçbir cep telefonu operatörünün sinyali bölgeye ulaşmadığı için telefon kullanamıyorlar. Yün ve süt ürünleriyle değiş-tokuş yaparak aldıkları telefonları sadece fotoğraf çekmek için kullanıyorlar. Eski usul radyolardan ise müzik dinliyorlar. Vahan Koridorunda yaşayan diğer halk Vahiler ise, yerleşik hayat yaşıyorlar. İlk kez 1886'da yerleştiği düşünülen Vahilerin ana geçim kaynağı ise tarım ve hayvancılık. Vahilerin diğer göç dalgaları ise 1919'daki büyük açlık sırasında ve en son olarak 1937'de Afganistan topraklarında kendiler için askerliğin zorunlu hale getirilmesiyle olduğu düşünülüyor. İsmaililiğin 700'lü yıllardan itibaren Orta Asya'da yayılmaya başladığından, Vahilerin de bu dönemden itibaren bu inancı benimsediği tahmin ediliyor. Bir diğer düşünce ise Vahilerin, 900'lerde Bahreyn'de ortaya çıkan Şiî akım Karmatilerin soyundan geldiğidir. Vahilerin ve Kırgızlar arasında para geçmiyor, tüm alışveriş takas yöntemiyle yapıyorlar. Bu bölgede hayatta kalmak için üretim yapmak paradan daha değerli. Vahan Koridoru'nda yaşayan bu iki halk dünyanın geri kalan kısımlarında yaşanan hiçbir olaydan haberi olmuyor. Ne kendi ülkelerindeki karışıklıktan, ne de NATO'nun bölgede yürüttüğü savaştan haberdarlar. Elektrik ve internetten uzakta, tamamen doğal bir ortamda hayatlarını sürdürüyorlar. Sarp coğrafi konumundan ötürü savaşların uğramadığı, büyük güçlerin tutunamadığı Vahan Koridoru, günümüzde dünyada savaş tehdidi altında olmayan birkaç noktadan biri. Hayatlarını bu uzun koridorda sürdüren Kırgızlar ve Vahiler, aslında bölgeden ayrılmayı düşündüklerini, ama gidecek uygun yer bulamadıklarını ifade ediyor. Onlara göre burası, 'güzel bir açık hava hapishanesi'. Afgan hükümeti, Vahan Koridoru'nu doğal yaşam alanı ve milli park ilan ederek koruma altına almayı ve böylece bu halkı bu şekilde muhafaza etmeyi hedefliyor.

Başka zamanlara açılan kapı: Vahan Koridoru

VAHAN KORİDORU NEREDE?