Divan edebiyatında mitolojik kuşlar

🐦Hüma, anka ve simurg gibi mitolojik kuşlar divan şiirinde kendisine geniş bir yer edindi. Hümâ, Anka ve Simurg tüm mitolojik ögeler gibi zengin inanç, efsane ve anlatımlarla karşımıza çıkan efsanevi kuşlardı. Bu efsanevi kuşlar divan şairlerinin beyitlerinde ortak bir mazmun dünyası da oluşturdu. 10 maddede Anka'nın hikâyesi 🐦Arap mitolojisinde Anka, Fars mitolojisinde Simurg adı verilen efsanevi bir kuşun varlığına inanıldı. İslamiyet'ten sonra bu iki kuşun ortak noktaları birleştirilerek Müslüman milletler arasında ortak bir inanç oluşturuldu. 🐦Farsçadaki kelime anlamı 'otuz kuş' demek olan Anka kuşu için yine yaygın olarak; 'devlet kuşu', 'tuğrul', 'hüma', 'anka-yi mugrip', 'sirenk', 'zümrüt' ve 'Zümrüdü anka' gibi isimleri kullanıldı. Anka kuşunun taşıdığı simgeler nelerdir? 🐦Anka'nın en yaygın özelliği, kimseye muhtaç olmadan kendi başına yaşadığı için kanaati temsil etmesidir. Bundan kinaye olarak kanaat sahiplerine 'ankameşrep', 'anka-tabiat' denir. 🐦Kaf Dağı gibi efsanevî bir yerde yaşadığı için bu kelimeyle birlikte çeşitli şekillerde kullanıldı. 'Kaf-ı kanâat beklemek' tabirinde görüldüğü üzere kanaat sahibi ve alçak gönüllü, her şeye ve herkese eğilmeyen, kimseye minnet etmeyen, uzlete çekilmiş kişileri ifade etti. Efsanevi kuşlar 🐦Anka ve Simurg, divan şiirinde en çok kullanılan, en ilginç ve en işlek mitolojik unsurlardan ve simgelerden biridir. Edebiyatta Anka ve Simurg, çoğunlukla tasavvufi olarak, olgunluğu ve Allah'a yaklaşmayı temsil eder. 🐦İslâm mitolojisinde ise, Anka kuşların padişahı olarak anılır. 🐦Arapçada Anka, Farsçada Simurg adı verilen bu kuş, Zümrüdüanka veya Simurg adıyla kullanılmıştır. İslam tasavvufunda önemli bir yer edinen Zümrüdüanka çoğunlukla başka kuşlarla karıştırılmıştır. 🐦Hep yüksekten uçtuğuna inanılan Anka kuşu, divan şiirinde ve halk hikayelerinde sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Masallarda daha çok Kaf Dağı ile birlikte zikredilir. Masalların yardımcı kahramanlarından biridir. Öyle yaksın beni kim âteş-i reng-â-rengin Tâ Cihân-âbâda vardı Isfahan mülkün geçüp 🐦Hüma kimi zaman anka kuşu ile karıştırılsa da bu iki kuş birbirinden ayrıdır. Cennet kuşu ve devlet kuşu adlarıyla da bilinir. Bu kuşun Arapçası Bulah'tır. 🐦Hüma'nın devlet kuşu olarak anılması, gölgesi ile ilgilidir. İnanca göre, eskiden bir hükümdar ölünce halk meydanda toplanır, Hüma ise kimin başına konarsa o kişi hükümdar seçilirmiş. 🐦Üzerinden geçtiği kişiye gölgesi düştüğü içini Hüma kuşuna devlet veya talih kuşu denilmektedir. Hüma kuşunun taşıdığı simgeler nelerdir? 🐦Doğu edebiyatında sıklıkla karşılaşılan kuşlardan biri olan Hüma'nın ismi Feridüddin Attar'ın yazdığı Mantıku't-tayr'da ve Attar'ın eserine nazire olarak Ali Şîr Nevâyî'nin yazdığı Lisanü't-tayr'da sembolik kuşlar arasında geçmektedir. 🐦Divan şiirinde ise genellikle yükseklerden uçması, ulaşılmazlığı ve kutluluk vasıflarıyla beyitlerde karşımıza çıkmıştır. Sâye-i zülfün Hümâsm salma ağyar üstüne Olmasa Nef î n'ola dil-beste zülf-i dilbere 🐦Kaynaklarda Simurg genellikle Anka ile birlikte anılmaktadır. Simurg Anka'nın Farsçadaki adıdır. 🐦Otuz kuş büyüklüğünde anlamına gelen Simurg, mitolojilere göre Kaf Dağı'nda yaşamaktadır. 🐦Simurg'un ayırt edici özelliği ise her kuştan bir iz bulunmasıdır. İnanışa göre her kuştan bir tüy taşımaktadır. Simurg kuşunun taşıdığı simgeler nelerdir? Ulaşılmazlığı, avlanmazlığı, yuvası ve diğer bazı alışılmadık, olağanüstü niteliklerinden dolayı beyitlerde yer alır. Gönül şehbâzını Simurg-ı Kafa hem-cenâh eyle Gönül şehbâzını Simurg-ı Kafa hem-cenâh eyle

AKADEMİK

İLAHİYAT

Kur'an

TARİH

EDEBİYAT

SİNEMA

MÜZİK

EĞİTİM

FELSEFE

SOSYOLOJİ

PSİKOLOJİ

GALERİ

LİSTELER

FİKRİYAT TV

ESMA-İ HÜSNA

İSLAM

MÜZİK

FİKRİYAT AKADEMİ

Divan edebiyatında mitolojik kuşlar

İSMİ VAR CİSMİ YOK KUŞLAR