İsmet Özel kimdir?

1963 yılında yayınladığı ilk şiirinden bu yana İsmet Özel, İslami bakış açısı ve şiirlerinde ses ve mana yönünden bağımsız dili ve kendine has üslubuyla Türk şiirinin zirve şairleri arasında bulunuyor. İsmet Özel, İkinci Dünya Savaşı'nın beraberinde getirdiği maddi problemlerin yaşandığı bir dönemde Kayseri'de doğdu. Özel, eğitimli bir ailenin çocuğuydu. Bu da onun kültürel gelişiminde önemli bir etken oldu. İsmet Özel, 1972 yılında girdiği Hacettepe Üniversitesi, Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünü bitirdi. Ardından Fransızca okutmanlığı yapmaya başladı. Özel, sonradan Mimar Sinan Üniversitesi adını alan bu okuldan 1998 yılında emekli oldu. İsmet Özel eserlerinde Türkiye'nin ya da dünya sisteminin mekanizmasını anlatırken 'insan'ı her zaman merkeze aldı. Felsefenin eşlik etmediği yazısı neredeyse yoktur; Tahrir Vazifeleri başlı başına bir felsefe metnidir. Türk okuru Tahrir Vazifeleri'ni yeterince okumadı, yeterince anlamadı. İsmet Özel hayatı boyunca bir kendilik bilgisi üretti, bir kampın adamı, sözcüsü olmayı varoluşuna kabul ettiremedi. Müslümanlara, Türklere alelade, sıradan insan olmama, biricik kalma şuuru için çırpındı; o kendisi gibi Müslümanların da kâfirinden ayrı bir hayat yaşaması, varoluş sergilemesi için yazdı, Müslümanlar 'herkesleşmek', sıradanlaşmak, basit bir Batı mukallidi olmak için yırtındı. İsmet Özel'in şiire başladığı zamanlarda Türk edebiyatının en önemli şairleri İkinci Yeni akımına mensup idi. 'Ben bu şairlerin ortaya koyduklarını kendi yazma serüvenim için başlı başına bir imkân olarak gördüm. İşte, neyi yazdığım ön plana çıkmaksızın yazmanın önemini yaşayabilirdim. Benim başından beri istediğim şey buydu.' Sözlerinden anlaşılacağı üzere,Özel de bu şiir akımından etkilendi. Çıkış noktası 'İkinci Yeni' şiiridir diyebiliriz. Ancak Özel, Fransız ve özellikle İngiliz-Amerikan şairlerinden beslendi. T.S. Eliot, Dylon Thomas, Ezra Pound gibi isimler bunlardan bazılarıdır. İsmet Özel, edebi yönünün dışında, aynı zamanda bir fikir adamıdır. Özel edebiyata ilk başladığı yıllarda, Marksist eğilimler gösterir. İşte o yıllarda, şimdilerde çok farklı kutuplarda olduğu Ataol Behramoğlu ile birlikte Halkın Dostları adında bir dergi kurar. Dergide ideolojisi doğrultusunda yazılar kaleme alır. 1971 darbesinden sonra kendisini İslami çevre içerisinde değerlendirir. 1974'te Diriliş dergisinde yayımlanan 'Amentü' ile mistik bir anlayışa geçer. Edebiyatımızın Özel şairi kendisini son derece cesurca ifade etme tutkusundan hiçbir zaman vazgeçmedi. Dünyaya gelmeyi saldırıya uğramak şeklinde yorumlarken Heidegger'in fırlatılma istiaresini kullandı, dünyayı savaş meydanı olarak okurken de dünya hayatını bir hurma ağacının dibinde gölgelenme hadisi zihnindeydi. 'Ortama uymuyorum çünkü dünyada evimde değilim' düşüncesi insanın tamamlanmamış bir proje olduğuna inandı. Kim tamamlayacak bu projeyi… Hiçbir zaman insanı mutlaklaştıran bakış açısına girmedi, Allah'ın takdirini bir ehli sünnet müdafii olarak zihninin merkezine yerleştirdi. İnsanın özü olduğunu söyleyen klasik felsefeye karşı çıktı, insanın özü-nün değil tarihinin olduğunu söyleyerek sorumluluğunu yüzgeri eden insan varlığının foyasını çıkardı. Kimse kötüyü, çirkini, gavura has olanı yapıp özünü suçlamasın, insan ve dahi Müslüman yaptıkları kadar insan ve Müslümandı. İsmet Özel, önceleri şair olarak tanınmasına rağmen, şiir dışında da oldukça önemli eserler verdi. Şiirlerindeki buyurgan ve coşkulu tarzı, düzyazılarına da devam etti. Özel, keskin görüşlerini hedefine bir ok gibi saplamaktan asla kaçınmadı. Diğer yandan, özellikle dergi ve gazetelerdeki yazılarında toplumsal problemleri dile getirmeyi başardı. Dünyaya gelmenin amacı nedir; en konforlu maddi imkânlara sahip olmak mı, şaşaalı medeniyet kurmak mı? Tabii ki hayır, kapitalizme, küfre karşı varoluş göstermek kendini sahicilik arayışıyla açıklar. İsmet Özel nedir diye soranlara rahatlıkla baştan ayağa sahicilik arayışı diyebilirsiniz, zannetmeyin ki samimiyet yahut sadece sözleriyle yaşadıkları arasında hilaf bulunmayan… Sahicilik kişinin 'kendi potansiyelinden başkasına' itibar etmemesiydi… Muhammed Hamidullah'ın İslam'a Giriş'ini okuduktan sonra sadece Müslüman olurken başkasından, kâfirden geleni reddetme şiarını da aldı, İslamcılık düşüncesine getirdi. Antagonist siyaset anlayışı vardır, gri nedir bilmez, dizleri ve elleriyle tempo tutarken söylediği 'freedom now' sloganına 'gerçekçi ol imkânsızı iste'yi ekler her zaman. İsmet Özel vaaz veren yazarlardan olmadı, ahlakçı da değildi; ahlak yazılarının başköşesine yerleşmesine rağmen. Belki Seyyid Kutup'tan mülhem devletten çok toplumu öne çıkarır. Toplumu cemaatleşme kavramıyla birlikte izah ederken millet bağına geçişi sağlar. Bu tarihsel süreklilik dünyaya katı bakışın, güçlü toplum arayışının, tazelenen, her gün yenilenen bir dünyada var kalmanın temel formülüdür. 'Düzen değişsin diyenleri düzen değiştirdi' ifadesi öne çıkanların, projelere dâhil olanların, para ve kariyer için davanın değerini çürütenlerin konumlarını açık eder. İsmet Özel hiçbir zaman bir doktriner olmadı, olmaktan da imtina etti. Bu çağın içinde ama bu çağın üstünde insan ve toplum-millet bağı öngördü, komünistken saf-sağlam bir sınıf ve toplum, İslami hareket derken saf-muhkem bir İslami cemaat-toplum, Türklük vurgusunda yine saf-bütünleşik bir millet bağı için çırpındı… Hedefe kilitlenmiş, küfrün kirletmediği saflıkta bir zihin ve irade ile modernizmin ayartmalarından kendini azade kılmış bir insan gerçekliği… Sahabeden millete geçen aynı siperden birbirine bakan, birbirinin arkasını kollayan, birbirine itimat eden, 'bu adam beni satmaz' diyebileceğin bir cemaat…

İsmet Özel kimdir?

DAVASINDAN DÖNMEYEN BİR USTA