Mehmet Akif’in gerçekleştiremediği İslam Kongresi

'Milli şair' olarak tarihe ismini altın harflerle yazdıran Mehmet Âkif Ersoy, milletin mukadderatı ile yakından ilgilenmişti. Yazma fikrini aklından hiç çıkarmamış, hem bu alanda hem milli duyguları yeniden halka aşılamak amacıyla hem de medeniyeti yeniden bir araya getirecek olan İslam Kongresi konusunda pek çok proje düşünmüştü. Ancak Mehmet Âkif, çeşitli sebeplerden ötürü bu projelerini bir türlü kaleme dökemedi. Ailevi durumu ve içinde bulunduğu şartlar bu sebeplerden bazılarıydı. Mehmet Akif'in yakın dostlarından Eşref Edip, bu sebeplerden en önemlisinin ailevi meseleler olduğunu belirtmişti. Eşref Edip'in şu sözleri, Akif'in istediklerini neden gerçekleştiremediğini açıklar niteliktedir: 'Üstadın ev hayatı o kadar müsterih değildi. Ailesi daimi surette rahatsız olduğu için ev işlerini layıkıyla görebilecek halde değildi. Bu sebeple üstad, nizam ve intizamıyla doğrudan doğruya alakadar olmak mecburiyetinde idi. Seyahatler, hicretler münasebetiyle çocuklarının tahsili de intizamını muhafaza etmemişti. Ona da çok üzülüyordu. Bazen öyle diyordu: Bu aile gaileleri beni çok yordu. Bu gailelerden azâde olsaydım daha güzel şeyler yazardım.' Mehmet Akif Ersoy'un istediklerini yapamamasının sebeplerinden birisi de yeterince zaman bulamamasıydı. Diyanet İşleri Başkanlığı, Mehmet Akif'e bir Kur'an-ı Kerim meali yazmasını teklif etmiş; Akif, hem işin büyüklüğü hem de yazmayı tasarladığı diğer konuların aksamasından endişe ederek bu görevi üstlenmeme hususunda direnmişti. Buna rağmen meal yazma hususunda ona ısrar edenlere ise şu cevabı vermişti: 'Birkaç parça şiir yazacağım, ona mani olursunuz.' Akif, daha sonra meal yazma görevini üstlenmiş ancak bazı sebeplerden dolayı yazmaya başladığı meali tamamlayamamıştı. Buna karşın planladığı şeyleri de yazamamıştı. Ailevi nedenler ve zaman bulamayışının dışında istediklerini gerçekleştirememesinin bir diğer sebebi de ileri yaşında bir türlü yakasını bırakmayan rahatsızlığıydı. Bu konuyla ilgili Mahir İz'e yazdığı bir mektubun sonunda şunları söylemişti: 'Gülme komşuna gelir başına! Meşhur Yahya Kemal gibi felek bizi de kıt'acı etti. Dört yılda on iki mısra! Ne ise Allah beterinden esirgesin!' Mehmet Âkif'in gerçekleştirmek istediği bir diğer gayesi de Anadolu'da bir İslam Kongresi toplamaktı. Âkif, Müslümanların selametinin birlik ve beraberlikte olduğuna inanıyordu. Hem tek tek Müslüman memleketlerin kendi içindeki birlikleri hem de Müslüman milletlerin birbirleri ile olan irtibatları Âkif için çok önemliydi. O aynı zamanda gayrimüslimlerin Müslümanların birlikteliğine asla izin vermeyeceğinin de farkındaydı. Vaktiyle Mısır'ı idare eden yabancı bir yöneticiden bu kadar az sayıda kişi ile Mısır'ı nasıl idare ettiklerini şu soru ile sormuştu: Günün birinde mesela Osmanlı Hükümeti kırk elli bin kişilik bir ordu hazırlayarak Mısır'a sevk edecek olsa siz ne yaparsınız? İlgili kişi şöyle cevap vermişti: Hiçbir şey yapmayız. Müdafaa imkânı olmadığı için Mısır'larını kendilerine teslim eder çıkarız. Yalnız şurasını iyi biliniz ki biz hiçbir zaman Osmanlıların Mısır'a kırk bin kişi değil, kırk kişi sevk edebilecek derecede yakalarını, paçalarını toplamalarına meydan bırakmayız. Memleketlerinde bitmez tükenmez meseleler çıkarırız. Onlar birbirleriyle uğraşmaktan göz açamazlar ki bir kere olsun Mısır'a dönüp bakmağa vakit bulabilsinler. Akif, yabancıların bu düşüncelerini ve planlarını bildiği için gerek kürsülerde vaaz ederken gerekse şiirlerinde milli birlik ve beraberliği daima dillendirmiş, mücadelesinin temeline oturtmuştu. Şu mısralar Âkif'in İslam birliğine verdiği önemi gösterir niteliktedir: Hani milliyetin İslam idi? Kavmiyyet ne? 1920 senesinde Hüseyin Ragıp Bey, Hâkimiyeti Milliye'de yayınladığı bir makalede Anadolu'da bir İslam Kongresi toplamak fikrini dile getirmişti. Eşref Edip de Sebilürreşad'da bu konuda birkaç yazı yazmıştı. Eşref Edip Bey'in Hüseyin Ragıp beyle yaptığı görüşme sonunda aralarında Akif'in de bulunduğu çekirdek bir kadronun çalışmaları başlatmasına karar verildi. Akif bu fikri çok beğendi ve hemen çalışmalara başladılar. Büro oluşturuldu, birkaç toplantı yapıldı ancak Eskişehir'e çekilme meselesi gündeme gelince ve Yunanlılar Sakarya'ya dayanınca İslam Kongresi teşebbüsü öylece kaldı. Mehmet Akif, her fırsatta olduğu gibi 'Süleymaniye Kürsüsünde' şiirinde de ayrılığın felaket, tevhidin saadet getireceğini tekrar etmişti. Ona göre kavmiyetçilik fikri, birbirinden farklı pek çok milleti bir arada tutan İslam medeniyetini temelinden sarsacak bir zelzeleydi. Müslümanlık sizi gâyet sıkı, gâyet sağlam, Mehmet Akif'e göre asıl tehlike düşmanın topu tüfeği değil, Müslümanların arasına giren nifaktı. Akif bu tehlikeyi dizelerine şöyle yansıtmıştı: Siz bu da´vâda iken yoksa, iyâzen-billâh,

Mehmet Akif’in gerçekleştiremediği İslam Kongresi

MEHMET AKİF PEK ÇOK GAYESİNİ GERÇEKLEŞTİREMEDİ