Sahib-i Tarih: Muhyi-yi Gülşeni

➡ 16. yüzyılın meşhur alim ve şairlerinden olan Muhyî, daha çok Muhyiddin lakabı ile tanınır. İlim ehli bir sanatkar olan şair aynı zamanda gezginlikle de nam salar. ➡ Bilhassa yazdığı 'Zahid bizi tan eyleme' şiiri ile tanınan şair, metinlerinde didaktik ve ince bir üslubu benimseyerek ortaya değerli ve güzel şiirler çıkarır. Nazire nedir? Bir şiire başka bir şairin beğenme yahut eleştiri vesilesi ile kaleme aldığı şiir türüne nazire denir. Dervişane bir divan şairi ➡ 1529 - 1604 yılları arasında yaşayan şair, Muhyiddin lakabı ile tanınırdı. Gülşeni olması hasebiyle de gülşenilik vasfı kazanan Muhyî, Muhyî-yi Gülşeni olarak bilinir. ➡ Edirne'de başlayan tahsil hayatına İstanbul'da devam eden Muhyî dönemin önde gelen alimlerinden Ebussuud Efendi'nin meclisinde bulunarak zekası ile takdirini kazanır. İbrahim Gülşeni Divanı ➡ Arapça ve Farsça'ya olan hakimiyeti ve tarih düşürme olarak bilinen ebced hesabındaki mahareti sebebiyle çokça takdir gören şair, bu vesilelerle paşaların gözdesi olur. ➡ Kadı Baki Efendi'nin ısrarı üzerine Mısır'a giden Muhyî, hayatının en verimli dönemlerinden birini burada yaşayarak ciddi bir çalışma düzenine kavuşur. Şairler Sultanı Baki'nin Divanı ➡ Yazdığı eserler ve birbirinden etkileyici şiirleri ile her alandaki becerisini kanıtlayan Muhyî, Osmanlı idaresi altında yetişen önemli bir alim ve sanatkardır. ➡ Alim sanatkarların tüm hususiyetlerini üzerinde toplayan Muhyî, ilmi ve edebi meclislerde bulunarak gelişim ve değişim ağını daimi olarak takip eder. Hamdullah Hamdi'nin 'Leyla ile Mecnun' mesnevisi Muhyi'nin görevleri ➡ Katiplik ve muallimlik gibi işlerle maişetini temin eden Muhyî, muhtelif paşaların himayesinde Osmanlı coğrafyasını dolaşmış bir şahsiyettir. ➡ Bu coğrafi yolculuklar onun ilmi yönünü ve şiirsel havsalasını sürekli geliştirmesine ve yükseltmesine sebep olur. Şiirlerinde bu havayı teneffüs etmek mümkündür. Ömer Hayyam Rubaileri'nin Harvard nüshası Muhyi'nin eserleri ➡ Farklı kaynaklarda iki yüze yakın kitabı olduğu belirtilen Muhyî; dil, tarih ve dini hususlara eğilir. Günümüze ulaşan kırk eseri bulunan şairin otuz yedi eseri Mısır'da bir mecmuada bir aradadır. ➡ Şairin Mısır'da bulunan eseri esasında Muhyî'nin sadece Anadolu ve Rumeli topraklarında değil aynı zamanda Afrika ve Orta Doğu coğrafyasında da ne denli tanınır olduğunu izah eder. Şiirimizin özgün sesi Nef'i Divanı ➡ Nefhatü'l Esrâr ◾ Otobiyografik özellikler taşıyan eser, 2252 beyitten oluşan bir manzumedir. ➡ Kavaid-i Baleybelen ◾ Dünyanın ilk yapay dili bir Müslüman ülkesinde, üstelik her alanda ihtişamını tüm âleme ispat etmiş Osmanlı'da meydana geldi. Muhyî-i Gülşenî'nin 16'ncı yüzyılda oluşturduğu bu dil Volapük'ten üç yüz yıl daha eski. Eserde Muhyî, baleyleben dilinin kurallarını izah eder. ➡ Ahlâk-ı Kiram ◾ Şairin ahlak alanına dair kaleme altığı metinleri ihtiva eder. ➡ Dîvân ◾ Divan edebiyatında görülen divan türünün güzel bir örneğidir. ➡ Mesâdir-i Elsine-i Erbaa ◾ Baleybelen dilinin sözlüğüdür. Şükufenameler ➡ Silsiletü'l ışk ➡ Kitab-ı meâd ➡ Reşehât-ı Muhyî ➡ Murabbaat ➡ Gazâlenâme Mevlid'in bilinen en eski yazması ➡ Hüsn-ü Dîl ➡ Menâkıb-ı İbrâhim Gülşenî ➡ Tahmîsât ➡ Tefsir-i Sureti'l kadr ➡ Bünyâd-ı şir-i ârif Anadolu'nun manevi mimarı: Hacı Bektaş-ı Veli ➡ Muhyî, kaleme aldığı eserler ve bilhassa şiirleri vesilesiyle tanınan ve bilinen büyük bir şair olur. Kullandığı dil, dikkat çektiği hususlar gibi araçlar ile şairin şiirleri çağlar aşarak günümüzde dahi okunur. ➡ Şairin en bilinen ve sevilen şiiri, aynı zamanda bestelenen 'Zahid bizi tan eyleme' diye bilinen eseridir. Sizler için şiirin tamamını bir araya getirdik. Mecmualar ışığında İstanbul beyitleri Zahit bizi tan eyleme Sayılmayız parmak ile Erenlerin çoktur yolu Tevhid eden deli olmaz Muhyî sana olan himmet