Türk dünyasından büyük adım: Ortak alfabe

🔸 Türk dünyasında son dönemlerde önemli gelişmeler yaşanıyor. Bunların başında Milli Eğitim Bakanlığı'nın kitaplarda, 'Orta Asya' ifadesi yerine 'Türkistan' tabirine yer vermesi geliyor. 🔹 Tüm Türkleri yakından alakadar eden bir diğer gelişme ise Türk devletlerinden oluşan Türk Birliği Teşkilatı'nda yaşandı. TDT'nın kurduğu Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, 34 harften oluşan 'Ortak Türk Alfabesi' önerisi üzerinde uzlaştığını açıkladı. Orta Asya değil Türkistan 🔸 Bu doğrultuda alınan kararlardan önce TDT'nın ne zaman ve nasıl kurulduğuna bir göz atalım. Türk Devletleri Teşkilatı, Türk devletleri arasındaki kapsamlı iş birliğini hedefleyen ve bu amaç doğrultusunda 2009 senesinde kurulan uluslararası bir topluluktur. 🔹 Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi veya Türk Konseyi'nin Türk dünyasından pek çok devletin katılımıyla bir araya geldiği bilinmekte. 🔹 Şimdi gelelim üyelerine ve gözlemci ülkelere. Türk Devletleri Teşkilatı'nın kurucu üyeleri arasında, Türkiye, Kazakistan, Kırgızistan ve Azerbaycan yer almakta. 8 Ekim 2019 yılında Bakü merkezli olarak gerçekleştirilen 7. Zirve'de Özbekistan, TDT'ye tam üye olarak katıldı. 🔸 2018 yılının Eylül ayında, Kırgızistan'ın Cholpon-Ata şehrinde düzenlenen 6. Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi'ne Macaristan, gözlemci olarak dahil olmuştur. 🔹 Türkmenistan ise 2021'in Kasım ayında, İstanbul'da düzenlenen 8. zirvede gözlemci üye statüsü kazandı. Son olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Semerkant'ta düzenlenen 9. zirve sırasında sırasında gözlemci olarak TDT'na dail olmuştur. Türk dünyası 2023 turizm başkenti: Şamahı 🔸 Gelelim TDT'nın aldığı karara. Bizim bildiğimiz 1991 senesinde, birçok Türk topluluğunu içinde barındıran Sovyet Rusya dağıldıktan sonra ortak bir alfabe çalışması planlandı. 🔹 Buna sebep olarak, Sovyet Rusya'nın topraklarında bulunan Türklerin iletişimini engellemesi ve hatta kesmesi yatıyordu. Evet, bilmeyenler için bu kulağa oldukça garip gelebilir. 🔸 Türkiye Latin alfabesine geçtikten sonra Sovyetler Birliği içinde yaşamlarını sürdüren Kazak, Kırgız Türkleri de daha rahat iletişim kurmak için Latin alfabesine geçmek istemiş ama Sovyetlerin engel ve baskılarıyla karşılaşmıştır. 🔹 Alfabe için İlk somut adımı Kazakistan geçtiğimiz yıllarda attı. Nursultan Nazarbayev tarafından imzalanan 569 sayılı cumhurbaşkanlığı kararnamesinde, 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine geçileceğini duyurdu. Nursultan Nazarbayev kimdir? Eski Kazakistan Başkanı olan Nursultan Nazarbayev, aynı zamanda Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanıdır. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etmiştir. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır. Aynı zamanda Kazakistan'ın başkenti Astana'nın adı, 18 Eylül 2022 tarihinde Nur-Sultan oldu. Mehmet Emin Buğra'nın Doğu Türkistan mücadelesi 🔸 Ortak Alfabe Komisyonu; Türk Devletleri Teşkilatı ve Türk Dil Kurumu ve Uluslararası Türk Akademisi tarafından destekleniyordu. Bu doğrultuda 2023'te Kazakistan ve Azerbaycan'da toplantılar düzenlemişti. 🔹 Toplantının asıl amacı, Türk dünyasında konuşmada aynı olan dil birliğini, yazıda da oluşturmak. Aynı zamanda toplantılarda, stratejik hamle ve kararlara da yer verilmişti. 🔸 1926 Bakü Türkoloji Kongresi'nde ortak bir Latin alfabesi kullanılması kararıyla temelleri atılmış olup ortak alfabe, Latin harflerine dayalı 34 harften oluşuyor. 🔹 Ortak alfabe hamlesi Türk dünyası için oldukça ehemmiyet taşıyor. Türk devletleri ve toplulukları arasında dilsel uyumu artırmak, iletişimi kolaylaştırmak ve kültürel bağları güçlendirmek asıl hedef. 2024 Türk Dünyası Kültür Başkenti 🔸 Türk Devletleri Teşkilatı vesilesiyle oluşan bu büyük adım sonucu Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 9-11 Eylül tarihlerinde üçüncü olağan toplantısını yaptı. 🔹 Toplantıda, Türk dilleri için ortak alfabe çalışması başarıyla nihayete erdi. Peki bu süreç nasıl işleyecek? ↪ Bizim topraklarımızda Latin alfabesi kullanılıyor sadece dört harf eklenecek. Kazakistan ise bu süreci başlatan ilk Türk devleti olmuştu. 🔸 Özbekistan ve Kırgızistan, Kiril'den Latin'e geçişi hızlandıracak. Gelelim alfabenin detaylarına. Belirlenen ortak Latin alfabesinde, 34 harf bulunuyor. Biliyorsunuz ki bizim 29 harfimiz var yani dört harf daha alfabemize ilave edilecek. Bunlar, yukarıdaki fotoğrafta da görüldüğü gibi ters e, x, nazal n, q ve üzeri şapkalı u harfleri. 🔹 TDK Başkanı Osman Mert, 'Ortak Türk Alfabesi'ne ilişkin şöyle bir cümle kurdu: Bizim alfabemizde ve Azerbaycan'ın alfabesinde herhangi değişiklik söz konusu olmayacak. Fakat bizim kullandığımız 29 harf Türk Cumhuriyetlerinin kullandığı alfabelerde yer alacak. Bizim herhangi bir vatandaşımız Türk Cumhuriyetlerine gittiğinde tabelaları okuyabilecek, yazıları okuyabilecek.' Ruslar Türk dünyasını nasıl ayrıştırdı? 🔸 Sonuç olarak bu gelişme başta ülkemiz ve Türk devletleri olan Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan'ın dünya siyasetindeki yerini değiştirecek ve Türk milletine olumlu manada bir geri dönüş sağlayacaktır. 🔹 Ayrıca Rusya'ya bağlı olan Tataristan, Başkurdistan, Altay, Hakas, Tuva, Saha; maalesef Çin baskıları altında yaşam mücadelesi veren Doğu Türkistan'daki kardeşlerimiz için umut ışığı olmaktan öte bir hamle. ↪ Geçmişten günümüze çok geniş bir coğrafyaya uzanan bu ortak değeri, bizlere sunulan alfabeyle pekiştireceğiz belki de sıfırdan öğrenmiş olacağız, tanıyacağız. O halde daha nice güzel gelişmelere diyelim.

Türk dünyasından büyük adım: Ortak alfabe

ORTA ASYA DEĞİL TÜRKSİTAN