Hilye nedir? Hilye-i Şerif yazmanın faziletleri nelerdir? Hilye-i Şerif nereden geliyor?

📌 Sözlükte 'süs, ziynet, kolye' gibi manalara gelen hilye mecazen 'yaratılış, suret ve güzel vasıflar' demektir. Kelime Osmanlı kültüründe Resûl-i Ekrem'in (sav) vasıflarını, bu vasıflardan bahseden kitap ve levhaları ifade etmek için kullanılmıştır. 'Muhakkak ki bir kimse, hilye-i şerîf yazsa ve ona çok nazar eylese, Allâh Teâlâ o kimseyi hastalık ve sıkıntılardan ve ani ölümden hıfz eyler. Şayet bir yere sefer ettiğinde beraberinde götürürse, o seferinde daima Hakkın muhafazasında olur.' 📌 Hilyelerde, Hz. Muhammed'in (sav) göz ve saç rengi, şekli, boyunun uzunluğu, konuşması sesinin tonu, belli başlı tavrı, bedeni ve diğer maddi özelliklerinin yanında; Hz. Peygamber'e (sav) duyulan sevgi, saygı, özlem ve şefaat arzusu dile getirilir. Hilyelerin ortaya çıkmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri Hz. Peygamber'in: 'Ya Ali, hilyemi yaz ki vasıflarımı görmek, beni görmek gibidir!' hadis-i şerifidir. (Pala, İskender (2009), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü.) 📌 Hilye kelimesinin klasik metinlerde karşılığı 'halk'tır. Arapça halk, isim olarak kullanıldığında yaratılış, fıtrat anlamına gelir. Tirmizî'nin ve birçok kaynağın kullandığı halk-ı Resûlullah ifadesi Hz Peygamber'in yaratılış güzellikleri şeklinde Türkçeleştirilmesi gerekirken yaratılış ifadesi yerine hilye ifadesi tercih edilmiştir. 📌 'Hz. Peygamber'in hilyesi hakkındaki rivayetler hadis kitaplarında 'Sıfâtü'n-nebî' ve 'Fezâil' gibi başlıklar altında verilir. Bu rivayetleri hadis kaynakları yanında çeşitli eserlerden derleyip bir arada değerlendiren ve 'şemâil' adıyla bir ilim haline getiren Tirmizî, Kādî İyâz gibi müellifler ise hilye konusunu şemâil kitaplarının Resûlullah'ın vücut yapısıyla ilgili özelliklerinin anlatıldığı 'Halku Resûlillâh' adlı ilk bölümünde incelemişlerdir.' 📌 İmam Tirmizî tarafından Arapça olarak kaleme alınan Şemâil-i Nebî isimli eser, hilye türünün ilk örneğidir. Arap edebiyatında diğer önemli hilyeler, İmam Beyhakî'nin Delâil-i Nübüvve'si, Hâfız-ı İsfahanî'nin Târih-i İsfahan'ı, Kadı İyaz'ın Şifâ-ı Şerîf'i ve Hâfız Abdurrahman'ın Vefâ fi Fezâil-i Mustafâ'sıdır. Türe ait en eski eser, Şeyhülislâm Hoca Saadettin Efendi'nin Hilye-i Celîle ve Şemâil-i Aliyye'sidir. Manzum hilye-i şerifelere ilk örnek, Şerîfî mahlaslı bir şairimizin kaleme almış olduğu Risâle-i Hilyetü'r-Rasûl isimli eseridir. Hilye türünün en meşhur ve en önemli eseri Hâkânî Mehmed Bey'in Hilye'sidir. 'Gelmemiştir bilir eşyâ ânı Hilyelerde, edebiyatta üzerine en çok şiir yazılan ve kâinatın sevgilisi Hz. Peygamber konu edindiği için ifadeler özenle seçilmiş, en güzel teşbihler yapılmış ve Hz. Peygamber en orijinal ifadelerle anlatılmaya çalışılmıştır. Rahman Rahim Allah'ın Adıyla... Hz. Ali (ra) Peygamber Efendimiz(sas)'i şöyle anlatıyor: 'Rasûlullah (sas), ne son derece uzun ne de kısaydı; o, orta boyluydu. Saçları ne kıvırcık, ne de dümdüzdü; hafif dalgalı idi. Şişman olmadığı gibi, yüzü de yusyuvarlak değildi. Yüzünün rengi kırmızıya çalan beyazdı. Gözleri kara, kirpikleri uzundu. Kemiklerinin eklem yerleri iri ve omuzlarının arası genişti. Avuçları ve ayakları dolgundu. Yürüdüğünde yokuştan iner gibi sert adımlar atardı. Bir tarafa döndüğünde bütün vücuduyla dönerdi. İki omzu arasında Peygamberlik mührü vardı; zira O, peygamberlerin sonuncusuydu. İnsanların en cömerdi, gönlü en geniş olanı, en güzel ve düzgün konuşanıydı. Gayet yumuşak tabiatlı ve insani ilişkilerde arkadaş canlısı idi. Ansızın O'nu gören kimse heybetinden ilk anda çekinir; fakat tanıdıkça O'nu çok severdi. Ondan bahseden bir kimse, 'Ne O'ndan önce, ne de O'ndan sonra asla bir benzerini görmedim.' demekten kendini alamazdı.' - Tirmizî, Menâkıb 8.

Hilye nedir? Hilye-i Şerif yazmanın faziletleri nelerdir? Hilye-i Şerif nereden geliyor?

HİLYE NEDİR?