Arama
Hilye nedir? Hilye-i Şerif yazmanın faziletleri nelerdir? Hilye-i Şerif nereden geliyor?
Hilyelerin ortaya çıkmasını sağlayan en önemli unsurlardan birinin Hz. Peygamberin: "Ya Ali, hilyemi yaz ki vasıflarımı görmek, beni görmek gibidir!" mealindeki hadis-i şerif olduğunu biliyor muydunuz? Sizler için hilye nedir? Hilye-i Şerif yazmanın faziletleri nelerdir? Hilye-i Şerif nereden geliyor? sorularını cevapladık.
📌 Hilyelerde, Hz. Muhammed'in (sav) göz ve saç rengi, şekli, boyunun uzunluğu, konuşması sesinin tonu, belli başlı tavrı, bedeni ve diğer maddi özelliklerinin yanında; Hz. Peygamber'e (sav) duyulan sevgi, saygı, özlem ve şefaat arzusu dile getirilir.
Hilyelerin ortaya çıkmasını sağlayan en önemli unsurlardan biri Hz. Peygamber'in: "Ya Ali, hilyemi yaz ki vasıflarımı görmek, beni görmek gibidir!" hadis-i şerifidir. (Pala, İskender (2009), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü.)
📌 Hilye kelimesinin klasik metinlerde karşılığı "halk"tır. Arapça halk, isim olarak kullanıldığında yaratılış, fıtrat anlamına gelir. Tirmizî'nin ve birçok kaynağın kullandığı halk-ı Resûlullah ifadesi Hz Peygamber'in yaratılış güzellikleri şeklinde Türkçeleştirilmesi gerekirken yaratılış ifadesi yerine hilye ifadesi tercih edilmiştir.
📌 "Hz. Peygamber'in hilyesi hakkındaki rivayetler hadis kitaplarında "Sıfâtü'n-nebî" ve "Fezâil" gibi başlıklar altında verilir. Bu rivayetleri hadis kaynakları yanında çeşitli eserlerden derleyip bir arada değerlendiren ve "şemâil" adıyla bir ilim haline getiren Tirmizî, Kādî İyâz gibi müellifler ise hilye konusunu şemâil kitaplarının Resûlullah'ın vücut yapısıyla ilgili özelliklerinin anlatıldığı "Halku Resûlillâh" adlı ilk bölümünde incelemişlerdir."
📌 İmam Tirmizî tarafından Arapça olarak kaleme alınan Şemâil-i Nebî isimli eser, hilye türünün ilk örneğidir. Arap edebiyatında diğer önemli hilyeler, İmam Beyhakî'nin Delâil-i Nübüvve'si, Hâfız-ı İsfahanî'nin Târih-i İsfahan'ı, Kadı İyaz'ın Şifâ-ı Şerîf'i ve Hâfız Abdurrahman'ın Vefâ fi Fezâil-i Mustafâ'sıdır.
Türe ait en eski eser, Şeyhülislâm Hoca Saadettin Efendi'nin Hilye-i Celîle ve Şemâil-i Aliyye'sidir. Manzum hilye-i şerifelere ilk örnek, Şerîfî mahlaslı bir şairimizin kaleme almış olduğu Risâle-i Hilyetü'r-Rasûl isimli eseridir.
Hilye türünün en meşhur ve en önemli eseri Hâkânî Mehmed Bey'in Hilye'sidir.
"Gelmemiştir bilir eşyâ ânı
Yaradılmışta O'nun akrânı…"
Bütün varlıklar O'nun hak Peygamber olduğunu bilir.
Çünkü yaratılmışlar arasında O'nun benzeri hiçbir zaman vücûda gelmemiştir.
Türk edebiyatında manzum veya mensur olmak üzere yirmiden fazla hilye yazılmıştır.