İslam tarihindeki ilk hemşire Rufeyde bint Sa'd

📌Müslüman bilim insanları ilk asırlardan beri kadın- erkek farkı gözetmeksizin ilmi çalışmaların hepsini desteklediler. Bu destekler İslam'ın gelişmesinde büyük rol oynadı. İslam tarihindeki ilk hemşire, dünyanın ilk üniversitesinin kurucusu Müslüman bir kadındı. İslam'ın ilk asırlarında kadınlar sosyal ve ilmi hayat içinde aktif rol almışlardı. Savaşlarda hemşirelik görevinde bulunmalarının yanı sıra hadis, fıkıh ve benzeri dini ilimlerde de oldukça aktiflerdi. 📌Resul-i Ekrem devrinde kadınların savaşlara katıldıkları ve sağlık hizmetleri başta olmak üzere savaş sırasında önemli hizmetler yürüttükleri bilinir. Yaralı ve hastaları tedavi konusunda maharetli olduğu rivayet edilen Eslem kabilesinden Küaybe'nin Hendek Savaşı sırasında okla kolundan yaralanan Evs kabilesi reisi Sa'd b. Muâz'ı tedavi ettiği, kardeşi Rufeyde'nin de bu konuda bilgili olduğu kaydedilir. Rufeyde bint Sa'd, savaş sırasındaki ciddi fedakârlıkları ve organizasyon kabiliyetinin yanında, özellikle o dönem halk sağlığı alanında getirdiği yeni yaklaşımlarla İslam tarihinde yer bulmuş önemli bir isimdir. 📌İslam tarihindeki ilk hemşire olan Rufeyde bint Sa'd, yaralıları tedavi etmek için birçok savaşa katıldı. Onun aynı zamanda Resulullah'ın mescidi içinde bulunan bir çadırda yaralıları ve diğer hastaları tedavi ettiği de nakledilir. Rufeyde, eğitim görmüş hemşirelerin idare ettiği ilk sahra hastanesini kuran kişi olarak da İslam tarihinde önemli bir yere sahiptir. İslam tarihinde ilk hastahaneler 📌Rufeyde'nin babası Sa'd insanları tedavi etmekle meşgul olan birisiydi ve bu sevgisini kızına da aşılamıştı. Kızı ise sadece hastalara şifa dağıtmakla kalmadı. Babasının; 'Kızım! Bütün hayatımı sana vakfettim. İlmimi ve tecrübemi sana verdim. Seni, benden sonra, Eslemoğullarının yaralılarını tedavi eden ve acılarını hafifleten bir hemşire olmaya hazırladım.' sözlerini vasiyet kabul eden Rufeyde, ömrünü insanlara şifa kaynağı olmaya adadı. 📌İslam'ın ilk devirlerinde hemşirelik ve benzeri pratisyenlik işlerini yapan çok sayıda kadın bulunuyordu. Bunlar bilhassa savaş alanlarında yaralıların tedavisinde faaliyet gösteriyorlardı. İlk dönem kadınlarının hemşireliğin yanı sıra özellikle hadis çalışmaları, fıkıh, edebiyat ve eğitim konularında da aktif oldukları anlaşılır. Buna Peygamber Efendimizin soyundan gelen ve aslen Yemenli olup Şam'da yaşayan Fatıma bint Sa'd el-Hayr örnek verilebilir. 📌İslam vahyin ışığında insanlığa yol gösterirken her konuda olduğu gibi bu hususta da öncülük etmiş ve ilk defa tıp bilgi ve tecrübesinin pratize edildiği bir mekanı ortaya çıkararak kurumsallaştırmıştır. Hendek Savaşı sırasında derin bir yara alan Sa'd b. Muaz (r.a)'ı yakından takip etmek ve yarasının durumunu sürekli izlemek için mescidin yakınında bir seyyar çadır hastanesinde yatırılmasını bizzat Hz. Peygamber istemiştir. 📌Medine'de Mescid'in yakınında hasta ve yaralıların tedâvî etmek üzere sürekli kurulu bulunan bir çadır hastahanesi olduğu bilinir. Bu çadırda Rufeyde bint Sa'd adında bir tabip kadının bulunduğu ve İslâm tıp tarihinde ilk seyyar sahra hastanesi kuran hasta bakıcı-tabip kişinin bu kadın olduğu ve onun kurduğu bu seyyar hastaneye kaynaklarda 'Rufeyde'nin çadırı' adının verildiği kaydedilir. Hz. Peygamber, yaralanan Sa'd b. Muaz'ın yarasından dolayı kan kaybını önlemek maksadıyla derhal Rufeyde el-Ensâriyye (veya el-Eslemiyye)'nin bu söz konusu çadırına kaldırılmasını ve orada ona dağlama yapılmasını istemiştir. 📌Hatta Rufeyde'nin Hayber fethi sırasında da Peygamberimiz ile savaşa katılarak yaralılara baktığı ve Hayber ganimetlerinden kendisine atı ve kılıcı olan bir süvari kadar bir pay ayrıldığı tıp tarihinin önemli bir hadisesi olarak kabul edilir. Hanım sahabelere ilk yardım ve sağlık eğitimi verir. Sadece hasta tedavi etmekle yetinmez, birçok sahabenin hanımına da hemşirelik mesleğini öğretir.

İslam tarihindeki ilk hemşire Rufeyde bint Sa'd

İLK MÜSLÜMAN HEMŞİRE: RUFEYDE BİNT SA’D