Bir kurtuluş vesilesi: Regaibiyye

📌 Arzu edilen ve bol faziletli gibi manalara tekabül eden Regaip Kandili, halk arasında Efendimizin (SAV) ana rahmine düştüğü gece olarak bilinir. 📌 Manevi bir arınma iklimi olan üç ayların ilk Cuma gecesi olarak kabul edilen Regaip Kandili, bilhassa camilerde büyük bir katılım ile ihya edilir. 📌 Üç ayların ilk kandili olması ve Ramazan-ı Şerif'i muştulaması açısından oldukça değerli olan bu gece; nafile ibadetler, zikirler, tesbihler ile değerlendirilir. Üç ayların edebiyatımıza yansıması 📌 Edebiyatımızı şekillendiren, yeni türler ortaya çıkmasına olanak sağlayan zemin şüphesiz İslam'dır. Milletimizin İslamlaşma sürecinden itibaren her alanda olduğu gibi edebiyat ve edebi metinlerde de İslamlaşma gözlenir. Bir rahmet vesilesi olan üç aylar da bu minvalde öne çıkar. Baktığımızda birçok tür bu manevi mevsime özel olarak kaleme alınmıştır. Regaib Kandili'ne has olarak yazılan eserlere ise 'Regaibiyye' denir. Bu eserler cami ve dergahlarda okunduğu gibi halk arasında da rağbet görür. Efendimizin (SAV) ana rahmine düşmesi üzerinden başlayan eserlerde Efendimizin (SAV) yaşantısı parça parça anlatılırken, o müstesna ahlakına da dikkat çekilir. Salâhî Efendi'nin kaleme aldığı 'Matla'u'l fecr' adlı eserle ortaya çıkan Regaibiyye türü, daha çok mesnevi nazım biçimi ile kaleme alınır. Lakin kıta ve bendler ile yazılan eserler de mevcuttur. Regaibiyyeler, Arapça, Farsça ve Türkçe olarak telif edilmiş eserlerdir. (x) 🔍 Bilgi Notu: Miraciyye gibi Regaibiyyeler de milletimizin Resul-i Ekrem'e (SAV) duyduğu derin hürmet ve muhabbetin, edebiyat sahasına yansımalarıdır. Regaib Kandili'nde ne olmuştur? 📌 Aynı zamanda bir musîkî formu olarak da bestelenebilen Regaibiyye türü, içerisinde çok fazla eser barındırmaz. Şairler daha ziyade naat ve mevlid yazmaya çalıştıkları için bu alana dair yazılan eserler sınırlıdır. Bilinen en meşhur eserler; ➡ Ârif Süleyman - Regaibiyye ➡ Salâhî - Matla'u'l fecr ➡ Kemalî Efendi - Regaibiyye ➡ Üsküdarlı Sâfî - 'Leyle-i Regâib' ➡ Receb Vahyî - Leyle-i Regaib ➡ Mehmet Fevzî Efendi - Enverü'l Kevâkib fî Leyleti'r Regâib (x) 🔍 Bilgi Notu: Salâhî Efendi'nin meşhur regaibiyyesi 'Matla'u'l fecr' bestelenmiş ve Regaib Kandillerinde dergahlarda sesli şekilde icra edilmiştir. Regaip Kandili namazı nasıl kılınır 📌 Edebiyatımızda ortaya çıkan, bilinen ilk Regaibiyye örneği Salâhî Efendi'nin 'Matla'u'l-fecr' adlı eseridir. Eserde, Efendimizin (SAV) ruhunun yaratılması, tebliğ görevi, peygamberlik gibi temel meseleler ele alınır. Eserin, Millet Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi'nde nüshaları bulunur. Salâhî Efendi kimdir? 1705-1783 yılları arasında yaşayan âlim, şair ve mutasavvıf. Asıl adı Abdullah Selâhaddin olan Salâhî Efendi, aslen Boşnak kökenlidir. İyi bir eğitim alan Salâhî, eğitimini ömrü boyunca sürdürdü. (x) 🔍 Bilgi Notu: Bir Halveti Şeyhi olan Salâhî Efendi, tarikatın 'Salâhiyye' kolunun kurucusu olarak kabul edilir. Regaip Kandili Zikir ve Duaları Zübde-i ashâbına kıldı beyân Hâme-i ibret-nümâ virmek diler Girdi çün mâh-ı Receb şehr-i Hudâ Bahr-i nûra gark oldı kâhice Okıdam okıyanı dinleyen 📌 Mensur bir girişe sahip olması bakımından emsallerinden ayrılan eser, Edirne Müftüsü Mehmed Fevzî Efendi'ye aittir. Eser bilinen ikinci Türkçe manzum Regaibiyye'dir. Fevzî Efendi eserin dibace kısmında eseri yazma sebebinden ve Regaib gecesinin öneminden bahseder. 112 beyitten oluşan eser, dönemi içerisinde büyük yankı uyandırmıştır. Mehmed Fevzî Efendi kimdir? 1826-1900 yılları arasında yaşayan âlim. Aslen Denizlili olan Fevzî Efendi, Anadolu ve Mekke'de ilmi tahsilini sürdürüp İstanbul'da dersiam olur. Daha sonra şöhret kazanacağı Edirne'ye Müftü olarak gönderilir. Yaşadığı dönem içerisinde Osmanlı topraklarını gayet iyi dolaşan Fevzî Efendi, ulemadan tanınan bir zat idi. (x) 🔍 Bilgi Notu: Fevzî Efendi gayet velut bir karaktere sahiptir. Tespit çalışmalarına göre yayınlanmış yetmiş beş adet eseri bulunmaktadır. Müslüman gönüllerin baharı üç aylar ile ilgili kavramlar Okuyun hem dinleyin bâ âşk u şevk Rahm-i pâke geldi çün hayrü'l-enâm İde Mevlâ bizleri şâd u be-kâm 📌 Kandillerde şiir yazmak edebiyatımız içerisinde önemli bir gelenek. İlk Regaibiyye'nin 18. yüzyılda yazılması ise edebiyat tarihimiz açısından üzücü. Genç yaşta vefat eden 19. Asır şairlerinden Üsküdarlı Sâfî, Mualim Naci ve Süleyman Nâzif tarafından takdir edilen bir şairdir. Kaleme aldığı 'Leyle-i Regâib' adlı eseri ise bilinen son Regaibiyye örneklerindendir. Üsküdarlı Sâfî kimdir? 1862-1901 yılları arasında yaşayan Osmanlı şairi. Babasının erken yaşta vefatı üzerine ağabeyi tarafından iyi bir eğitim alması sağlanan şair, hayatını uzun bir dönem memuriyetle sağladı ve Prens Sabahaddin'in muallimliğini üstlendi. 1901 yılında hastalığını atlatamayarak Halep'te vefat etti. (x) 🔍 Bilgi Notu: Vasf etdi kitâbında onu Hazret-i Sübhân Hak eyledi ol nüsha-ı kübrâya riâyet Olsun bu gece şu'le-feşân gökde sitâre Kimdi olacak zîver-i gehvâre-i maksûd