Arama
Bir kurtuluş vesilesi: Regaibiyye
Efendimize dair kaleme alınan eserlerin İslam edebiyatı içerisinde önemli bir yeri vardır. Üç ayların ilk kandil gecesi olan Regaip Kandili'ne özel olarak kaleme alınan manzum eserlere "Regaibiyye" denir. Bu eserler, cami ve dergahlarda okunduğu gibi halk arasında da rağbet görür. Regaibiyyelerde Efendimizin (SAV) yaşantısı parça parça anlatılırken, müstesna ahlakına da dikkat çekilir. Fazla bilinmeyen regaibiyye türü hakkında bilgiler...
📌 Edebiyatımızı şekillendiren, yeni türler ortaya çıkmasına olanak sağlayan zemin şüphesiz İslam'dır. Milletimizin İslamlaşma sürecinden itibaren her alanda olduğu gibi edebiyat ve edebi metinlerde de İslamlaşma gözlenir. Bir rahmet vesilesi olan üç aylar da bu minvalde öne çıkar. Baktığımızda birçok tür bu manevi mevsime özel olarak kaleme alınmıştır. Regaib Kandili'ne has olarak yazılan eserlere ise "Regaibiyye" denir. Bu eserler cami ve dergahlarda okunduğu gibi halk arasında da rağbet görür. Efendimizin (SAV) ana rahmine düşmesi üzerinden başlayan eserlerde Efendimizin (SAV) yaşantısı parça parça anlatılırken, o müstesna ahlakına da dikkat çekilir. Salâhî Efendi'nin kaleme aldığı "Matla'u'l fecr" adlı eserle ortaya çıkan Regaibiyye türü, daha çok mesnevi nazım biçimi ile kaleme alınır. Lakin kıta ve bendler ile yazılan eserler de mevcuttur. Regaibiyyeler, Arapça, Farsça ve Türkçe olarak telif edilmiş eserlerdir.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Miraciyye gibi Regaibiyyeler de milletimizin Resul-i Ekrem'e (SAV) duyduğu derin hürmet ve muhabbetin, edebiyat sahasına yansımalarıdır.
📌 Aynı zamanda bir musîkî formu olarak da bestelenebilen Regaibiyye türü, içerisinde çok fazla eser barındırmaz. Şairler daha ziyade naat ve mevlid yazmaya çalıştıkları için bu alana dair yazılan eserler sınırlıdır. Bilinen en meşhur eserler;
➡ Ârif Süleyman - Regaibiyye
➡ Salâhî - Matla'u'l fecr
➡ Kemalî Efendi - Regaibiyye
➡ Üsküdarlı Sâfî - "Leyle-i Regâib"
➡ Receb Vahyî - Leyle-i Regaib
➡ Mehmet Fevzî Efendi - Enverü'l Kevâkib fî Leyleti'r Regâib
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Salâhî Efendi'nin meşhur regaibiyyesi "Matla'u'l fecr" bestelenmiş ve Regaib Kandillerinde dergahlarda sesli şekilde icra edilmiştir.
📌 Edebiyatımızda ortaya çıkan, bilinen ilk Regaibiyye örneği Salâhî Efendi'nin "Matla'u'l-fecr" adlı eseridir. Eserde, Efendimizin (SAV) ruhunun yaratılması, tebliğ görevi, peygamberlik gibi temel meseleler ele alınır. Eserin, Millet Kütüphanesi ve Süleymaniye Kütüphanesi'nde nüshaları bulunur.
Salâhî Efendi kimdir?
1705-1783 yılları arasında yaşayan âlim, şair ve mutasavvıf. Asıl adı Abdullah Selâhaddin olan Salâhî Efendi, aslen Boşnak kökenlidir. İyi bir eğitim alan Salâhî, eğitimini ömrü boyunca sürdürdü.
(x) 🔍 Bilgi Notu:
Bir Halveti Şeyhi olan Salâhî Efendi, tarikatın "Salâhiyye" kolunun kurucusu olarak kabul edilir.
Zübde-i ashâbına kıldı beyân
Didi siz de idün erbâba 'ayân
Günümüz Türkçesiyle
"Seçkin ashabına anlattı
Siz de büyüklere açık edin"
Salâhî
Hâme-i ibret-nümâ virmek diler
Leyle-i Cum'a Reğaib'dür haber
Günümüz Türkçesiyle
"Onun ibret habercisi olan kalemi,
Regaib'in Cuma gecesine rastladığını haber veriyor"
Salâhî