Eski Orta Asya kültürleri

Anav Kültürü 🔶 MÖ. 4.000 - MÖ. 1.000 yıllarını kapsayan bu kültüre, bugünkü Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat yakınlarında Anav bölgesinde yapılan kazılarda rastlanır. Güneşte kurutulmuş tuğlalardan yapılmış evler, at, koyun, sığır besiciliğinin ve çiftliğin yapıldığını gösteren kalıntılar yer alır. 🔶 Bu kültürün başlangıcı, kazılarda bulunan eşyalara uygulanan testlerine dayanılarak en eski MÖ. 7.000 ile MÖ. 5.000 yılları arasına tarihlenir. 🔶 Kazılar sonucunda, bu kültür çevresindeki insanların yerleşik hayat yaşadıkları, tuğladan yapılma evlerde oturdukları, dokumacılık, toprak ve bakır işlemeciliği, koyun, keçi, sığır ve deve besledikleri ve bununla birlikte tarım da yaptıkları ortaya çıkar. Dünya halıcılık tarihinin en eski mirası: Pazırık Afanasiyeva Kültürü 🔶 Altay Dağları ve Minusinsk ovası civarında görülen, MÖ 3300 ile MÖ 2500 yılları arasında Kalkolitik Çağ'da var olmuş bir kültürdür. 🔶 Güney Sibirya'da bulunmuş olan en eski arkeolojik kültürdür. İsmi bölgede bulunan Afanisyeva Dağı'ndan gelir. Altay ve Sayan Dağları'nın kuzeybatısındaki bozkırlarda gelişir. Avcılık, hayvancılık, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları kazılar sonucu ortaya çıkmıştır. 🔶 Toplu mezarlar, bu kültürde yaygın olarak görülür. Avcılık, hayvancılık, taştan ve bakırdan eşyalar yaptıkları bilinir. Türkiye'nin çalınan tarihi 🔶 Mezarları genellikle tek ya da küçük kolektif gömülerden oluşur ve ölüler mezarların içerisinde oturur pozisyonda gömülür. Mezar çukurları, dikdörtgen ya da daire şeklinde kazılmış ve mezarlar farklı taşlarla işaretlenmiştir. 🔶 Afanasiyeva ekonomisi sığır, koyun ve keçi yetiştirmek üzerine kuruludur. Aynı zamanda vahşi ve evcil at kalıntılarına da rastlanır. 🔶Yapılan arkeolojik çalışmalarda kemik iğneler, çakmak taşından yapılmış ok uçları ve çeşitli aletler ortaya çıkartılır. Bunlara ek olarak altın, gümüş ve bakırdan oluşan küçük eşyalara rastlanır. KELTEMİNAR KÜLTÜRÜ 🔶 Kelteminar kültürü, M.Ö 5500 ile M.Ö 3000 yılları arasına tarihlenir. Amuderya Deltası, Zarafşan Nehri, Karakum Çölü ve Kızılkum Çölü etrafında yerleşik bir hayat yaşamış, balıkçı toplumları kapsayan kültür bölgesine verilen addır. Günümüzde bu bölgeler Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan sınırları içerisinde bulunur. 🔶 Bu kültürün mensuplarının ilk olarak avcı-toplayıcılık yaptıkları daha sonra ise hayvancılıkla uğraşmaya başladıkları düşünülür. 🔶 Buzul Çağı'nın sona ermesi ile birlikte pek çok insan grubu bu bölgeye göç ederek köpek gibi hayvanların, yay ve ok gibi yeni icatların yaygınlaşmasına katkı sağlar. Yer altındaki tek şehir: Derin kuyu Andronovo kültürü 🔶 Andronovo kültürü Orta Asya'da bulunan küçük köylerden ve göçebe halklardan oluşur. Bu yerleşim bölgelerinde savunma amacıyla inşa edilmiş hendek, yığma tepe ve keresteden çitlere rastlanır. 🔶 Genellikle 2 ila 20 evden oluşurken yaklaşık 100 ev içeren köylere de rastlanır. Evler çam, sedir ve huş ağacından yapılmış olup genellikle tepe ve nehirlerin kenarına inşa edilmesi dikkat çekicidir. 🔶 Andronovo kültürünün bireyleri sığır, at, koyun, keçi ve develere yetiştirdikleri bilinir. Tarım da Androvona ekonomisinde büyük rol oynar. Bölgesel olarak metal üretiminde de gelişmiş bir toplum olduğu bilinir. 🔶 Bakır cevheri, M.Ö 14. yüzyıl civarında Altay Dağları'ndan çıkartılmaya başlanır. Pek çok tunç nesne de kazılarda bulunur. Afanasyevo kültürünün daha gelişmiş bir şekli olarak da bilinir. 🔶 Ayrıca Orta Asya Türk sanatının simgesi olan hayvan figürleri de sıkça kullanılır. Özellikle tunçtan ve altından yapılmış eşyalar dikkat çekici güzelliktedir. 🔶 Andronovo döneminin en önemli özelliklerinden biri madenciliğin dikkat çekici şekilde ilerleme göstermesidir. Orta Asya - Anadolu - İslami ilimler Karasuk Kültürü 🔶 M.Ö 1500 ile M.Ö. 800 yılları arasında Aral Gölü, Tanrı Dağları, Yenisey ırmağı ve Altay Dağları arasındaki bölgede yaşamış, Tunç Çağı'na ait kültür ve toplumlarını tanımlar. Yapılan çalışmalarda Karasuk kültüründe insanların keçe çadırlarda yaşadığı ve dört tekerlekli at arabası kullandıkları bilgisine ulaşılmıştır. Bunların yanında deve, at, koyun ve sığır besledikleri, hayvan yünlerinden dokuma yaptıkları bilinir. 🔶 Karasuk kültürünün dağılımı Andronovo kültürünün doğu kısımlarını kaplar ve zamanla bu bölgede daha baskın hâle gelir. Bölgede bulunmuş 2000'e yakın kalıntının neredeyse tamamını mezarlar oluşturur. 🔶 Bu kültür, adını Karasuk nehrinden alır. Demir, Orta Asya'da ilk defa bu bölgede işlenir. 🔶 Keçeden dokunan çadırlarla örtülü dört tekerlekli arabaların kullanılmakta olduğu, bölgede yapılan kazılarda tespit edilir. 🔶 Karasuk Kültürü, MÖ 8'inci yüzyıldan itibaren Kuzey Çin, Baykal Gölü, Karadeniz ve Ural Dağları'ndan gelen topluluklardan etkilenmeye başlayarak zaman içinde yerini Tagar kültürü'e bırakır. GAP turu rota tavsiyeleri Tagar Kültürü 🔶 M.Ö 800 ve M.Ö 200 yılları arasında Güney Sibirya'da yaşamış, Akaban ve Yukarı Yenisey/Minusk bölgesinde yapılan arkeolojik kazılar sonucunda ortaya çıkar. Tunç Çağı insanlarına verilen addır. Yapılan çalışmalarda Tagar kültürüne ait bireylerin açık renkli gözlere ve Avrupalılara benzer özelliklere sahip oldukları belirlenmiştir. Bulunan kalıntılar, Karasuk kültürünün devamı niteliğini taşır. 🔶 Karasuk kültürü ile ilgili yapılan çalışmalarda tunçtan yapılmış iki yanı keskin bıçaklar ve hançerler, ok uçları, saplı aynalar, bilezikler, küpeler, taraklar, üç ayaklı süslü kazanlar ve tunçtan yapılmış heykellere rastlanır. Tüm bunlar ve bulunan eşyaların bazılarının üzerinde rastlanan ve İskitler'de de görülen hayvan üsluplu tasvirler bu kültürün sanatını yansıtır. 🔶Tagar kültürüne ait en önemli buluntular kurganlardan çıkmıştır. Bu kurganlardan bazıları Sibe,Berel, Nail Ula ve Pazırık kurganlarıdır. Bu kurganların en ünlüsü olan Pazırık halısı olmak üzere birçok eser çıkmıştır. 🔶 Bu kurgandan çıkan halı Orta Asya Türk sanatı açısından oldukça önemlidir. Uzmanların bazılarına göre bir at örtüsü, kimilerine göre de orta alanının 24 eşit kareye ayrılması nedeniyle bir oyun halısıdır.