Osmanlı ve Selçuklu camileri arasındaki farklar nelerdir?

📌 İslam mimarisi, özellikle Müslümanların ayak bastığı coğrafyalarda yüce dinimizin emir, hikmet ve güzelliklerinin tecessüm ettiği kavram olarak kendine yer buldu. 📌 Selçuklu ve Osmanlı mimarisi de İslam mimarisinin anlamlandırılması, gelişmesi ve sembolik değere sahip olmasında en fazla payı alan medeniyetlerdir. İslam mimarisinin halifeleri payidar kılan mekanı: Maksure 📌 Özellikle Selçuklu, İslam mimarisini türettiği yeni form, materyal ve üsluba yönelik açılımlarla farklı bir noktaya taşıdı ve imar edilecek yeni eserlere bu yönleriyle temel teşkil etti. 📌 Selçuklu mimarisinin bu noktayı yakalaması ise İran'da ortaya çıkan ve Türk mimarisinden daha önce de varlığını sürdüren pek çok sanatsal gelişmeleri yakında takip etmesinde gizliydi. İslam sanatında zirve: Selçuklu çinileri 📌 Selçuklu ve Osmanlı gibi dünya tarihine damga vuran iki devletin Anadolu topraklarında eserler bırakmış olması, medeniyetin beşiği kadim coğrafyamız için paha biçilmez bir nimettir. 📌 Birbirinden farklı tarihlerde çeşitli yapıların inşa edilmesi, Anadolu'nun adeta bir açık hava müzesine dönüşmesine, aynı zamanda farklı medeniyetlere ait eserlerinin karşılaştırılmasına ve çıkarımlar elde edilmesine olanak tanıdı. Selçuklu'nun kadim başkenti Konya'daki tarihi eserler 📌 Bu bağlamda Selçuklu ve Osmanlı mimarisi arasındaki farklılık ve çeşitliliğinin okunabileceği en temel öğeler camilerde ortaya çıkar. 📌 Plan tipleri, kubbe formları, çatı şekillenmeleri, organizasyon yapısı ve mimarinin tamamlayıcı parçalarının kullanımı farklılıklara ışık tutar. İslam mimarisinin kıblesi: Kabe 📌 Selçuklu camileri en yoğun olarak 'dört eyvanlı, avlusu olan ve mihrap önü kubbeli' mimari tipiyle oluşturulmuş eserlerdir. O güne değin benzeri görülmeyen bu yeni tarz, ilerleyen dönemlerde İran ve Orta Asya medeniyetlerinin yoğun ilgisini çeken bir stil oluşturur. 📌 İlk olarak ortaya çıkan ve Selçuklu camileri olarak anılan en dikkate değer yapılar Sultan Melikşah (1072-1092) döneminde İsfahan'da yapılır. Bunlardan en ünlü olanı ise 'İsfahan Mescid-i Cuması' olarak bilinir. Eyvan nedir? 📌 İlk olarak İsfahan'da gelişmiş olan Selçuklu camilerinde kubbeler; iç kısımda zengin bir görünüm ile donatılırken, dış görünüşte herhangi bir süslemeden uzak, sık tuğla örgülü bir üslupla inşa edilir. 📌 Ayrıca ilk olarak Gazneliler tarafından yapılmış olan kubbe - eyvan birleşimi Selçuklular tarafından oldukça başarılı bir şekilde geliştirilir. 📌 Daha önce, İslam uygarlığında kubbeyle eyvanın birleşik olduğu herhangi bir örnek görülmemişken Selçuklular ilk defa bu mimari tarzı deneyen medeniyet olarak tarihe geçer. İslam sanatına dair bilinmesi gereken terimler 📌 Selçuklu camilerinin iç tasarımında, çini süslemeler büyük bir öneme sahiptir. Dokularla tam anlamıyla bir uyum içerisinde yerleştirilen çiniler, bu yapılarının olmazsa olmazıdır. 📌 Mimariyle harika bir şekilde bağdaşık hale gelip organik şekle giren çiniler, aynı zamanda sağlamlık ile hava şartları konularındaki özellikleriyle yapıya dikkate değer düzeyde katkı sağlar. Anadolu'da tarihe iz bırakan 5 ilk 📌 Osmanlı'ya geldiğimizde ise camilerle onların içerisinde bulunduğu külliyeler, hem yapı formu olarak hem de toplumsal yaşam açısından dikkate değer bir konum elde eder. O dönemde belirgin meydan kültürü olmadığı için külliyeler adeta bu boşluğun kapanması için tasarlanan yer haline gelir. Bilgi notu: 📌 Genel olarak Osmanlı cami mimarisinin dış düzeni, kompozisyonun kendisini ifade etmesi ve yapının formuna yönelik görünüşünde etkili olur. Örneğin, Süleymaniye Cami'nin genel kompozisyonuna bakıldığında eğri ve doğru çizgilerin bir arada kullanılması hayranlık uyandırır. 📌 Ayrıca Osmanlı camilerinde kubbeler çok önemlidir ve belirli sembolleri bünyesinde barındırır. Özellikle gökyüzündeki sonsuzluğun hissedilmesi gibi tasarlanan bir sistem söz konusudur. Süleymaniye'nin sırları 📌 Osmanlı camilerindeki minareler, diğer İslam ülkelerinde görülmedik bir şekilde daha ince inşa edilir. Bir ya da üç şerefe inşa edilerek, tek bir merdiven vasıtasıyla buralara ulaşılması sağlanır. Bilgi notu: 📌 Osmanlı camileri özellikle de Mimar Sinan'ın eserleri büyük, heybetli, azametli olmasına karşın Selçuklu'ya kıyasla iç tezyinatta daha sade olduğu söylenebilir. 📌 Böylesi bir tavır alınması bazı araştırmacılara göre İslam'da israfın haram olmasıyla bağlantılıdır. Mimar Sinan'ın inşa ettiği camilerde süslemeyi azaltması buna dayandırılır. Mimar Sinan İstanbul'un su sorununu nasıl çözdü? 📌 Hem Selçuklu hem de Osmanlı kendi dönemine göre çok sayıda formu cami inşasında ortaya koyar. Fakat Osmanlı döneminde camilerin Mimar Sinan'la da beraber zirve dönemini yaşadığı yadsınamaz bir gerçektir. 📌Bugüne kadar gelmiş olan camilerin neredeyse hepsi ayrı birer sanat eseri konumundadır. 📌 Selçuklulardan kalma camiler de bugün hala varlığını sürdürmekte olup Osmanlı yapılarıyla kıyasla daha sade ve minare-kubbe açısından farklı biçimlere sahip olması önemlidir. 📌Nihayetinde iki medeniyetin eserlerinde farklılıklar olsa da her dönemde inşa edilen camilerin sanatsal niteliklerini bugüne taşıdığını söylemek yerindedir. Mimar Sinan'ın eserleri hakkında 33 ilginç bilgi