Ünlü ressamların isimleriyle özdeşleşmiş renkler

Chagall'in tablolarında buğulu beyazlı bir mavi görülür. Ünlü ressam da en sevdiği renk mavi olanlardan. Hatta hayatımızda da sanatçının paletinde de olduğu gibi tek bir rengin olduğunu söylüyor. Fikret Mualla, hayatı boyunca öykü ve oyunları resmetmiş, sanatçı karikatürlerine imza atmış, hayatının çoğunu da Paris'te geçirmiş bir Cumhuriyet dönemi ressamı. Tablolarında da Paris sokaklarını, kendi halinde geometrik hatlı figürlerini, köpek gezdiren kadınları, caz dinleyenleri ve caz müzisyenlerini görmek mümkün. Hayatla kurduğu temas, kalabalıklarla buluşmaları, müzik, kısacası kendinde topladığı bütün can, iç ortamların cart ışığında dile geliyor. Bu cart ışığın en konuşkan uzantısı, Mualla'nın ne akşama ne de sabaha, ne resmiyete ne de laçkalığa sayılabilecek arada kalmış pembesi. Georgia O'Keeffe, resimlerinin önemli bir kısmını çiçeklere, yaprakların detaylarına ve hareketlerine ayırıyor. Ressamın, yoğunlaştırılmış sarımtırak bir beyazı arkaplanlarda veya figürün kendisinde bolca kullandığını görüyoruz. Beyaz, idare etmesi zor bir renk, fakat O'Keeffe resimlerinde beyazını dokuyu, ışığı, perspektifi belirterek merkeze gelişigüzel oturtabiliyor. Beyazın açık renginin koyulaştığı, yükseldiği, sarktığı, aydınlandığı kompozisyonlar insana bir rengin adımlarını ve oluşunu izlemeyi öğretiyor. Aliye Berger'in sadece 'Güneşin Doğuşu' tablosunu görmek bile, artık onu tarlaya doğmuş güneşin patlak, toprak gibi turuncusu ve aydın sarısıyla anmamıza yol açıyor. Renklerin çizgilere bölünüp, çizgilerin şekillerde yeniden bir araya geldiği bu tabloda güneş de renklerine ayrılıyor görünümü veriyor. Berger, ödüllü tablosu hakkında 'İstihsal sembolü diye büyük büyük koyunlar koyamazdım ya! Uzaktan bakılınca bir koyun sürüsü otlağın bir parçası gibi görünür, tabiatla birleşir. Ben de öyle yaptım.' şeklinde açıklama yaptı. 1928 doğumlu yeni akımcı Fransız ressamın bulduğu ve onun ismi ile anılan renktir. Ressam anne ve babanın çocuğu olarak dünyaya gelen Klein mistisizme ilgi duyuyordu. Bu ilgisi eserlerine yansıyordu. Renklerle oynamayı seven ressam özellikle renkleri uhrevi ve simyacı bir durum yaratmak için kullandı. Mavinin tutkunu olan Klein, mavi rengini boşluğa açılan kapı olarak tanımlar. Fransız ressam Yves Klein, 1961'de mavinin kendine özgü bir tonunun patentini aldı. Kendisi resim yapmak yerine, bu renge boyanmış modellere sardığı kumaşları tuval olarak kullanıyordu. Ressamın mavi rengine olan ilgisi genç yaşlarında etkisini göstermiş. Hatta 1947'de sahilde arkadaşlarıyla kumlara uzanan 19 yaşındaki Yves Klein'in gökyüzüne bakıp 'ilk sanat eserim mavi gökyüzü olacak' dediği söyleniyor. Karaburçak bu boz moru sanat pratiğinde şöyle anlamlandırıyor: 'Ben bir renk ressamıyım. Güneş de renkleri öldürdüğü için tabiatı havanın karardığı, bulutların biriktiği veya yağmurdan sonra toprağın, ağaçların ve binaların yıkandığı, renklerin meydana çıktığı saatlerde sevmekliğim bu yüzden olabilir. Koyu tonları da daha çok bu tonlar arasında uygun yerlere konulan ışıkların veya alttan gelen aydınlanmanın olgun cazibesi altında kaldığım için seçiyor olmalıyım.' Ünlü ressam Van Gogh, sarıyı 'mutluluğun rengi' olarak tanımlardı. 1880-90 yılları arasında yaptığı resimlerin çoğunda bu rengin hakim olduğu görülüyordu. Sarı rengini sevmesinin sebebi de ressamın ksantopsi adlı görme bozukluğu olduğu da ifade edilir. hastalık ya da en sevdiği renk de olsa 'Van Gogh sarısı' sarının en karamsar ve hüzünlü tonudur. Yüksük otu da fazla kullanıldığında çevreyi sarı gösteren bir zehirdir. Ünlü ressamın doktoru ve aynı zamanda resimlerinin modeli de olan Dr. Paul-Ferdinand Gachet, Van Gogh'un bir tablosunda elinde bir demet yüksük otu ile poz vermiştir. Belki de doktor, Van Gogh'un ara sıra geçirdiği nöbetleri, sara olarak değerlendirmiş ve tedavisi için yüksük otu kullandı. Ressamın ölümünden sonra bir çok hekim, ressamın mektuplarında dile getirdiği ve arkadaşlarınca gözlenen tıbbi ve psikiyatrik şikayetlerini değerlendirerek hastalığının adını koymaya çalıştı. Olası tanılar arasında sara, şizofreni, manik-depresif psikoz, kalıtsal bir metabolizma kusuru olan akut porfiri, iç kulak sıvısında basınç artışının yol açtığı Meniere hastalığı, terebentin, kafur, ayrıca yüksük otu zehirlenmesi gibi hastalıklar vardı. Doğasever bir Rönesans ressamının karşılaştığı zorluklardan biri renk pigmentlerinin zamanla bozulması nedeniyle doğa resimlerinin bir süre sonra ilginç bir hal almasıydı. Uzmanlar, 16 ve 17'nci yüzyıla kadar doğa resimlerinin yapılmadığını, bu nedenle yeşile ihtiyaç duyulmadığın belirtiyor. Daha sonra ise ressamlar yeşil üretmek için mavi ile sarıyı karıştırıyordu. Fakat 19'uncu yüzyılda Rousseau ve Cezanne daha çok doğa resimleri yapıyor ve bunlarda renk bakımından zengin ve kalıcılığı sağlayan zümrüt yeşili ve krom oksit yeşili gibi yeni pigmentleri kullanıyordu. Böylece yeşil olan ve yeşil kalan manzara resimleri ortaya çıktı. Mor, kraliyetin geleneksel rengidir. 1856'da William Perkin adlı İngiliz eczacı bir tesadüf sonucu ilk sentetik boyayı üretmişti. Leylak rengiydi bu ve 1862'de resmi onay almıştı. Kraliçe Victoria'nın bir uluslararası sergide giydiği elbisenin leylak rengi olması bu rengi moda haline getirmişti. Rönesans ressamları siyah rengi üretmek için kemik ya da fildişi yakıyor, gaz lambalarının isini topluyor ve yanmış üzüm asmalarını öğütüyordu. Siyah renk çoğunlukla ölümü çağrıştırıyordu; fakat bir ressam 1915'te bu renge yeni bir anlam kattı. Rus ressam Kazimir Maleviç ilk 'Siyah Kare'sini boyadığında, soyut geometriciliği benimseyen Süprematizm akımını yaratmıştı. 1935'te Sovyetler Birliği'nde öldüğünde hayranları, üzerinde siyah kareler olan bayraklar taşımıştı. Mezar taşı ise beyaz bir küpün üzerindeki siyah bir kareden ibaretti. 1929 tarihli 'Yeşil Bugattide Otoportre', bir dergi tarafından o ayın kadın özgürlüğü teması için talep edilmiş bir resim. Fakat dergiyi de, de Lempicka'nın kendi çevresini de aşmış. Zira vakti zamanında, yaklaşmakta olan ve kendini hissettiren özgürlüğün, kadın özgürlüğünün ve gücünün bir simgesi haline gelerek tarihin en çok yeniden üretilen eserlerinden biri haline gelmiş. Ortaçağ ressamları turuncu rengi bulmak için kırmızı ile sarıyı karıştırıyordu; fakat daha saf bir pigment arayışı içindeydiler. 16. yüzyılda Venedikli ve Hollandalı ressamlar çiçek resimlerinde arsenik sülfür mineralini kullanmaya başlamıştı. Ancak bu mineral zehirli arsenik içeriyordu. Buna rağmen ünlü Venedikli ressam Titian, bazı resimlerindeki kadınların kızıl kahverengi saç buklelerini renklendirmek için bu minerali kullanmıştı. Bugün kızıl kahve popüler bir saç boyası rengidir. Hatta bazı Barbie bebeklerin saç rengi olarak da kullanılmıştır. 18 ve 19'uncu yüzyılda Titian kızılı deyimi yaygın olarak kullanılıyordu artık. Siyahların en siyahı vantablack, kendisine gelen ışığın %99.96'sını emiyor, geri yansıtmıyor ve dünyanın en karanlık materyali olarak biliniyor. 2016'da Anish Kapoor'un üretici firmayla anlaşma yaparak sanatta kullanım haklarını satın aldığı vantablack, dünyada sadece Kapoor tarafından sanat amaçlı kullanılabiliyor. İtalyan ressamlar ten rengini bulmak için astar olarak kil minerali pigmenti kullanıyordu. Kil, kırmızı ve pembe renkleri etkisizleştiriyor, ahşap üzerinde daha mat bir görünüm sağlıyordu. Fakat zamanla boyanın üst katı solup yüzlerde ölü yeşili bir renk oluşmasına neden oluyordu. Bazı eski tablolarda yüzlerin yeşilimsi bir renge bürünmesi bu yüzdendir. Örneğin, Duccio'nun bir tablosunda Cebrail'in ve Meryem Ana'nın yüzleri yeşilimsi bir hal almıştır. (Derlenmiştir.)

Ünlü ressamların isimleriyle özdeşleşmiş renkler

CHAGALL - MAVİ