Osmanlı'da spor tekkeleri neden kuruldu?

Osmanlı'daki spor tekkeleri günümüzdeki spor kulüplerine benzetilebilir. Yapı olarak dini tekkelere benzer olan spor tekkeleri yine derviş olarak adlandırılan sporcuların barındıkları, eğitildikleri ve talim yaptıkları yerlere denilirdi. Fakat spor tekkeleri dini yapı olan diğer tekkelerle bağlantısı bulunmaz. Osmanlı ve Türk spor teşkilatının temelini oluşturan 'tekkeler', okçuluğun gelişmesi, daha organize bir yapı oluşmasında temel taşı oluşturur. Sportif yapı kadar kültürel yapının da gelişmesini sağlayan tekkeler aynı zamanda dini eğitim de verirdi. Ve bu kurumlar sporcular tarafından kutsal sayılıp abdestsiz ve içkili bir şekilde girilmezdi. İlişkiler de belli bir düzen nezaretinde yürürdü. Eğitmenlere saygısızlık edilmez, elde edilen başarılar ile de böbürlenilmezdi. Bireyin kişilik ve ahlaki gelişimi de her şeyden önce gelirdi. Kesinlikle tesadüfe bırakılmadan gayet ciddi ve profesyonel anlamda hem fiziki hem zihni hem de ruhsal eğitimler buralarda gerçekleştirilirdi. Zira okçular tekkesi bünyesinde kemankeşler her gün idman yapar, önemli yarışmalardan önce 'muhkem idman' adı verilen ağır ve zorlu çalışma dönemine girerlerdi. Okçuluk yapmak isteyenlerde şeyhten izin alarak ve namaz kılarak çalışmaya başlarlardı ki bunlara 'şakirt' (acemi) adı verilirdi. Osmanlı Devleti'nin sürekli savaş içerisinde olması ve her zaman savaşa hazır olması gerektiği için sağlıklı ve güçlü savaşçılara ihtiyacı vardı. Bu yüzden Osmanlı spor tekkelerinin, sağlıklı ve güçlü bireylerin pehlivan olarak yetiştirilmesini sağlıyordu. Fethedilen her yeni yere bir tekke yaptırılarak, yörenin güçlü ve sağlıklı gençleri pehlivan olarak yetiştirilmek amacıyla bir araya getirilmişti. O dönemlerde sporu teşvik amacıyla her şehir ve kasabada tekkeler kurulmuştu. Yapılan bu faaliyetlerle beraber sadece ordunun değil halkın da sağlıklı, güçlü bireylerin pehlivan olarak yetişmelerine ve her an savaşa hazır askerler yetiştirilmeye olanak sağladı. Osmanlı'nın vakıflar sistemiyle yönetilen bu tekkeler, gelirlerini spora ve sporcu yetiştirmek için harcarlardı. Bugünkü spor kulüplerinin başkanı gibi o dönemde de spor tekkelerinin başkanı vardı. Bu tekkelerin ne zaman ortaya çıktığı bilinmese de Orhan Gazi'nin spor tekkesi yaptığı bilinir. Bursa fethedildikten sonra burada spor tekkesi inşa edildi. Bursa'da açılan ilk iki spor tekkesi Güreşçiler Tekkesi ve Atıcılar Tekkesi oldu. Spor tekkelerinin yöneten kişiyi devlet tarafından görevlendirilirdi ve 'şeyh' olarak adlandırılırdı. Şeyhlerin özelliklerinden biri usta okçuların en akıllısı olmasının yanında iyi bir atıcı olmalarıydı. Şeyhlere kemankeşler tarafından aşırı güven duyulurdu. Okçuluk Tekkesi, okçuların ok talimi yapabilmeleri için tahsis edilen ok meydanlara denirdi. Pazartesi ve Perşembe günleri talim yapılan bu tekkelerin açılışı Hıdırellez günü yapılır ve altı ay sürerdi. Bu tekkelerde büyük yarışmalar düzenlenir, kemankeşlerin hazırlanması için özel eğitime tabi tutulur, yeme içme, barınma, çalışma, dinlenme ve uykularına dikkat edilirdi. Osmanlı Devleti'nde okçuluk yapmak isteyen bireyler tekkeye başvurur, şeyhin elini öper şeyhten izin alır ve abdest alıp namaz kılarak ok atışlarına başlardı. Okçular Tekkelerinde tutulan sicil defterlerinde kemankeşlerin isimleri ve yaptıkları dereceler yazılırdı. Derece yapabilmek için en az 900 gez (594 m.) mesafeye ok atabilmek gerekiyordu. Bu dereceyi yapan kemankeş kabza almaya hak kazanıyordu. Fatih Sultan Mehmet, İstanbul'u fethettikten hemen sonra bir kemankeşler için bir meydanı yapılmasını, burada kemankeşlerin talim yapmasını istedi. Fatih Sultan Mehmet tarafından vakfedilen Okmeydanı'nın yapımında Akşemseddin'i görevlendirdi. Bu meydana yapılacak en ufak bir ihlale karşı en ağır suç gösterilmesini istemesi onun bu meydana verdiği önemi gösterir. Okçular Tekkesi ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın. Güreş, başta padişah ve saray halkı olmak üzere, saraylarda korunan ve desteklenen bir spordu. Saray dışında genel olarak güreşin spor tekkeleriyle geliştirilmişti. Güreş tekkeleri, bir hayat tarzının, dünya görüşünün ve spor anlayışının ortak ürünü olarak, bütün Osmanlı yerleşim yerlerinde bulunuyordu. Eski Türk geleneklerinin yanında Peygamber Efendimizin yaptığı bir spor olması nedeniyle ayrıca önemliydi. Bursa'nın fetih edilmesiyle beraber Orhan Bey'in eşi Nilüfer Hatun'un emriyle güreşçiler için bir Güreş Tekkesi kurulmuştu ve giderleri de Nilüfer Hatun Vakfı'na bağlanmıştı. Osmanlı devrinde kurulan güreş tekkelerinden bazıları ise şunlardı; 1358 yılında Orhan Gazi zamanında açılan Bursa Güreşçiler Tekkesi Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde 1630 yılında Edirne'de gördüğü Pehlivan Cemaleddin Tekkesi'ndeki pehlivanların çalışmalarını şöyle anlatır: 'Edirne'de Rumeli Dilaverleri haftada bir gün toplanıp 70-80 çift babayiğit yağlanıp, güreş tutarlardı. Pehlivanlar güreşirken Gülbank-i Muhammed çalınır, bahadırları gazaya teşvik ederdi. Güreşler 2-3 saat sürer, pehlivanlar 360 oyun hilesini denerler, nihayet şirazdan, kesmeden, sarmadan, karakuştan, havalandırmadan, boğmadan, kapak atmadan, hasımlarını yenerlerdi. Pehlivanlık pazı kuvveti, erlikti. Tekke kagır, değil fakat mamurdu. Birçok hücrenin mutfağı vardı. Eski pehlivanların demir yayları, okları, gürzleri, kısbetleri duvarlarda asılı idi...' Osmanlı'nın önemli güreşçilerinden Koca Yusuf ile ilgili haberimize ulaşmak için tıklayın.

Osmanlı'da spor tekkeleri neden kuruldu?

SPOR TEKKELERİ NEDİR?