Süleymaniye’nin sırları

Kanuni Sultan Süleyman'ın emriyle 1550 yılında inşasına başlanan Süleymaniye Camii, bugün dahi az bilinen mimari inceliklere sahip. 'Pîr-i Mimârân Sinan' olarak anılan Mimar Sinan'ın yaptığı bu eşsiz güzellikteki bu cami, külliyesi ile birlikte 1556 yılında tamamlandı ve ibadete açıldı. Osmanlı İmparatorluğu'nun yükseliş devrinde inşa edilen Süleymaniye, döneminin ihtişamını mimarisiyle günümüze yansıtıyor. Rivayete göre, Kanuni Sultan Süleyman bir gece rüyasında Resul-i Ekrem Efendimizi gördü. İkisi, Haliç'i ve Boğaz'ı gören bir tepedeydi. Peygamber Efendimiz, Sultan'a oraya bir cami yaptırmasından bahsediyordu ve mihrabı ile minberinin yerini tarif ediyordu. Ertesi gün, Kanuni hemen Mimar Sinan'ı çağırdı. Onu rüyasındaki tepeye götürdü ve tam rüyasını anlatırken Sinan 'Sultanım, mihrabı burada, minberi burada olsun…' deyince Kanuni şaşırdı. Sinan sakince, 'Dün geceki kutlu ziyaretinizde ben de iki adım arkanızdaydım' diyecekti. Mimar Sinan, Süleymaniye Camii'nde verilen vaazın duyulması için, akustik sistemi üzerinde detaylı bir şekilde çalıştı. Sesin bir noktadan çıkarak caminin tüm köşelerine eşit şekilde dağılması için yoğun çaba gösterdi. Usta mimar, bu gayeyle Anadolu'da kullanılan turşu küplerinden 65 tanesini, ağızları aşağıya bakar vaziyette içi boş olarak ana kubbenin etrafındaki duvarlara yerleştirdi. Küplerin aralarını da yumurtanın akıyla sıvadı. Bir rivayete göre ise, Mimar Sinan akustiği test etmek için camide nargile içmişti. Sinan'ın camide nargile içtiği, Kanuni Sultan Süleyman'a şikâyet edilince, Sultan bir hışımla gelip bakmış ve Mimar Sinan'a bunun sebebini sormuştu. Mimar Sinan, 'Sultanım, bakınız bunun içerisinde tömbeki yoktur, sadece su vardır. Bu, çektiğim zaman fokurdayan suyun sesinin kubbeye nasıl ulaştığı ve caminin her noktasına eşit vaziyette nasıl dağıldığını temin için yaptığım bir çalışmadır' diyerek Kanuni'yi yanıtlamıştı. Mimar Sinan, caminin temeli kazıldıktan sonra birkaç sene temele kazık çaktı ve bekledi. Bu bekleyiş, o dönem usta mimarın işi ağırdan aldığı dedikodularına sebep olmuştu. Hâlbuki o, zeminin sıkılaşmasını ve oturmasını istiyordu. Yapı bu sayede asırlara meydan okudu. Süleymaniye Camii'nin bir diğer mimari özelliği de, Mimar Sinan'ın buraya is odası yapmasıydı. İnşa edildiği dönemde elektrik olmadığı için, cami 275 adet kandil ve bunlara ek olarak mihrabın iki yanına yerleştirilen dev mumlar ile aydınlatılıyordu. Mimar Sinan yanan mumlardan çıkan isin, camiye zarar vermemesi amacıyla orta kapının üstünde bir oda tasarladı. Kandillerden çıkan is, meydana gelen akımla mihrabın aksi yönüne hareket ederek kapının üstünde dışarıya açılan dört adet küçük pencereden is odasına çekildi. Mimar Sinan'ın, hava akımını is odası yönüne ayarlayabilmek amacıyla, camiyi is odası merkezli tasarladı. Odada biriken isle de, mürekkep elde edildi. Bu mürekkeple o günün siyasi, dini ve idari bütün fermanları yazıldı. Bu mürekkebin sırrı ise, yazı yazıldıktan sonra kâğıda herhangi bir akıcı madde dökülse dahi yazıların kaybolmamasıydı. Yazıyı tahrip edebilmek için kâğıdın tamamen imha edilmesi gerekiyordu. Bu nedenle bütün önemli belgelerde, Sinan'ın keşfi olan bu mürekkep kullanıldı. İs odasından caminin içine açılan iki menfez için, Sinan ince bir detay tasarlamıştı. Menfezlerden bakıldığında, birinden sadece cami içindeki 'Allah' yazılı levha; diğerinden ise, 'Muhammed' yazılı levha görülüyordu. Süleymaniye Camii'nin 53 metre yüksekliğinde, 26,5 metre çapındaki merkezi kubbesini, dört adet fil ayağı taşıyor. 30'ar tonluk bu dört sütun, dört halifeyi yani Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali temsil ediyor. Camideki granit sütunlardan birinin Topkapı Sarayı'ndan, birinin Fatih Kıztaşı'ndan, birinin İskenderiye'den ve diğerinin de Lübnan'ın Baalbek şehrinden getirildiği rivayet ediliyor. Osmanlı döneminde bu fil ayaklarında kürsülerin olduğu, ilim adamlarının buradan halka tefsir, İslâm hukuku, hadis ve tasavvuf dersleri verdikleri söyleniyor. Mimar Sinan'ın, ustalığına şapka çıkarılacak 5 asırlık bir sır, deve kuşu yumurtası. Süleymaniye Camii'nde, üzerlerinde renkli çizimler ve ince işçiliklerin yer aldığı birçok deve kuşu yumurtası bulunuyor. Sinan, o dönemde kendi keşfi olduğu tahmin edilen bir buluşu bu muhteşem eserine ekliyor. Deve kuşu yumurtasının örümcekleri ve küçük haşereleri rahatsız ettiğini keşfeden Sinan, avizelerin kandil çanakları arasına deve kuşu yumurtaları yerleştiriyor. Sultan Süleyman, caminin inşası sırasında, Afrika'dan onlarca deve kuşu yumurtası getirtiyor. Deve kuşu yumurtası, kuru ve havadar bir yerde muhafaza edildiğinde, suyunu kaybederek çürüyor ve yaydığı (insanlar tarafından hissedilmeyen) koku nedeniyle örümcekler o alana yaklaşamıyor. Dolayısıyla o ortamda örümcek barınamıyor ve bu da ağ oluşumunu engelliyor. Yumurtanın bu özelliği, ortalama 60-70 metrekarelik bir alanda etki gösteriyor. Süleymaniye Camii'nin mimarisindeki bir diğer özellik de avlunun hemen solunda bulunan ve daha küçük boyutta olan 'Cevahir Minaresi'. Asırlar önce Evliya Çelebi'ye dayanan bir rivayete göre, caminin yapımının uzaması karşısında mali açıdan sıkıntı çekildiğini düşünen İran Şahı Tahmasb, Kanuni Sultan Süleyman'a inşaatın devamı için elmas ve değerli taşlar gönderdi. Kanunu Sultan Süleyman ise, kendisini öfkelendiren bu hediyelere cevaben, caminin her taşının bu taşlardan çok daha değerli olduğunu söyleyerek taşları mimarbaşına verdi. Mimarbaşı Sinan da bu taşları, inşa ettiği cami minaresinin taşlarının içine yerleştirdi. Bu minare, bu değerli taşları içinde barındırdığı için 'Cevahir Minaresi' olarak biliniyor. Mimar Sinan, caminin içi tasarlarken Kur'an-ı Kerim'den bazı ayetleri, anlamları ile bağdaşan yerlere hat yazılarıyla nakşettirdi. Onlardan bir tanesi, caminin ana kubbesinde yer alan Nur suresinin 35'inci ayeti: 'Allah göklerin ve yerin nûrudur. Onun nûrunun misali, içinde kandil bulunan bir kandilliktir. Kandil bir cam içindedir, cam inciyi andıran bir yıldızdır; (bu kandil) doğuya da batıya da ait olmayan, yağı neredeyse ateş dokunmasa bile ışık veren mübarek bir zeytin ağacından yakılır. Nûr üstüne nûr. Allah nûruna dilediğini kavuşturur. Allah insanlar için misaller veriyor, Allah her şeyi hakkıyla bilendir.' Mihrabın üzerinde Ahmed Karahisari hattıyla, Ali İmran suresinin 37'inci ayetinden bir bölüm bulunur: 'Zekeriya ne zaman bulunduğu mihraba girdiyse onun yanında bir yiyecek buldu.' Mimar Sinan, Süleymaniye Camii'nin içindeki ölçüleri de ebcet hesabına göre tasarlamıştı. Cami içindeki mesafeler ölçüldüğünde, bütün mesafeler ebcet hesabı ile 'Allah' isminin katları oluyor. Minare yüksekliği, kubbe çapı gibi bazı uzunluk ve açılar birbirine orantılandığında 'Pi' sayısı ya da dünya ekseninin eğim açısı olan 23 gibi rakamları verdiği söyleniyor. Caminin malzemeleri farklı yerlerden getirildi. Bunun simgesel açıdan önemi ise oldukça büyük: Osmanlı'nın farklı uygarlıklara ve geniş bir coğrafyaya hükmettiği gösteriliyordu. Beyaz mermerler Marmara Adası'ndan, yeşil mermerler Arabistan'dan, taşlar İstanbul ve Yalova'dan, küfeki (deniz kabuklarının oluşturduğu istiridye kalkeri) İstanbul'dan, alçı ve kireç İznik-Bursa'dan, kerestesi Istıranca'dan, demir Bulgaristan'dan ve kurşun da Sırbistan'dan getirildi. Caminin mimarisinde oldukça ilginç detaylar bulunuyor. Avlunun dört köşesinde bulunan dört minare, Kanuni'nin İstanbul'un fethinden sonraki dördüncü padişah oluşunu simgeliyor. Bu minarelerin camiye bitişik, ikisi üçer şerefeli ve 76 metre yüksekliğindeydi. Diğer ikisi ise ikişer şerefeli ve 56 metre yüksekliğindeydi. Minarelerdeki bu on şerefe, Kanuni'nin Osmanlı'nın onuncu padişahı olduğuna işaret ediyor. Fikriyat Türk ve dünya tarihinin en büyük gezgini ve en büyük seyahatnamesinin yazarı olan Evliya Çelebi, gözlemleriyle o günün dünyasına adeta ışık tuttu. Evliya Çelebi, kaleme aldığı Seyahatname'de, İstanbul'un siluetine şekil veren Mimar Sinan'ın eşsiz eseri Süleymaniye Camii ile ilgili de geniş bilgiler vermişti. Süleymaniye Camii'ni, Evliya Çelebi'nin dilinden okumak için tıklayın. Dünyanın en büyük mimarı sayılan ve günümüzde dahi birçok konuda dehasına hayran bırakan Mimar Sinan, Kanuni Sultan Süleyman'ın hüküm sürdüğü devirde muhteşem bir esere imzasını attı. 'Bir vakt-i şerif ve bir saat-i saîd-ü latifde ol camî-i münîfe temel vuruldu' diyerek işe başlayan ve bu muhteşem eseri yedi yılda tamamlayan Sinan, caminin içini de dışı gibi ihtişamlı kıldı. Mimar Sinan'ın 'Kalfalık eserim' dediği 5 asırlık Süleymaniye'nin inceliklerle dolu hat yazılarını görmek için tıklayın. Osmanlı Devletinin 'Muhteşem Yüzyıl'ını yansıtan, İstanbul'a silüetini kazandıran, o günlerin tarihine ve kültürüne ışık tutan, Mimar Sinan'ın 'kalfalık eserim' diye adlandırdığı eşsiz güzellikteki Süleymaniye Külliyesi, bundan 5 asır önce inşa edildi. Süleymaniye Camii'nin haziresi, daha sonra birçok önemli ismin ebedî istirahatgâhı oldu. Önemli kişilerin medfun olduğu Süleymaniye haziresi, Osmanlı sanatının inceliğine ışık tutacak en nadide süslemelerin örnekleriyle doldu. Süleymaniye haziresi içinde medfun olan hanedan üyelerine dair haberimizi okumak için tıklayın. 'Ser mimârân-ı cihan ve mühendisân-ı devran' olarak anılan Mimar Sinan'ın, ustalığına şapka çıkarılacak 5 asırlık bir sır, devekuşu yumurtası. İstanbul'un en nadide eserlerinden Süleymaniye Camii'nde, üzerlerinde renkli çizimler ve ince işçiliklerin yer aldığı birçok deve kuşu yumurtası bulunuyor. İlk kez Süleymaniye Camii'nde kullanılan ve Sinan'ın kendi keşfi olan 'devekuşu yumurtası' ile ilgili haberimizi okumak için tıklayın. Dünya tarihinin en büyük mimarı olan Mimar Sinan, Yavuz Selim'in tahta çıkması sonrası, küçük yaşlarda devşirme olarak Kayseri'den alınıp İstanbul'a getirildi. İstanbul'da iyi bir eğitim alan ve mimari yapılara oldukça ilgi duyan Sinan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Boğdan Seferi sırasında sadece 13 günde bir köprü kurdu. Prut nehri üzerinde kurduğu bu köprüyle ordunun karşı yakaya geçirilmesini sağlayan Sinan, bu köprü ile dehasını kanıtladı. Daha sonra ortaya koyduğu eserler ve devrini aşan tekniklerle mimarlık tarihinin mihenk taşı oldu. 'Çağını aşan deha: Mimar Sinan' başlıklı haberimizi okumak için tıklayın. Dünya tarihinin gelmiş geçmiş en büyük mimarlarından olan Mimar Sinan, Hristiyan bir ailenin çocuğu olarak Kayseri'nin Ağırnas Köyü'nde doğdu. Doğum tarihi kesin olarak bilinmiyor. Kaynaklara göre Sinan, Yavuz Selim padişah olduktan sonra 1512 yılında devşirme olarak Kayseri'den alınıp İstanbul'a getirilerek Acemi Oğlanlar Ocağı'na teslim edildi. Bu Ocakta, bir zanaat öğrenme kuralına uyarak mimarlık üzerine çalıştı. 1514 yılında Çaldıran Savaşı'nda, 1516-1520 yılları arasında ise Mısır seferlerinde bulundu. Kanuni döneminde Belgrad, Rodos seferlerine katıldı. Mohaç seferinde Zemberekçibaşılığı'na terfi edildi. '15 maddede Mimar Sinan' başlıklı haberimizi okumak için tıklayın.

Süleymaniye’nin sırları

MUHTEŞEM YÜZYILIN İHTİŞAMLI ESERİ