21’inci yüzyıla damgasını vuran 21 bilimsel gelişmeler

Yüzyıllardır insanlığın bildiği tüm gezegenler, güneş sistemimizdekiler ile sınırlıydı. 1992 yılında bilim insanları dolaylı yoldan ilk dış gezegenlerin varlığını keşfetti. Ancak ötegezegen olarak isimlendirilen gezegenlerin ilk direkt kanıtı, 2004 yılında bir Jüpiter'in beş katı büyüklüğündeki bir ötegezegenin infrared ışık resmi çekildiği zaman elde edildi. Böylece dış gezegenlerin varlığı herkes tarafından kabul edildi. Görülebilir ışıkla ilk ötegezegen resmi 2008 yılında çekildi, bu seferki gezegen Jüpiter'in sekiz katı büyüklükteydi. Bugüne kadar toplam 3607 dış gezegen bilinmektedir, bunlardan bir kısmı dünyamıza benzemektedir. 2000 yılında Duke Üniversitesi'nde, bir maymunun beynine takılan elektrotlar yardımı ile maymunun robotik bir kol kullanarak yemek yemesi sağlandı ve beyin tarafından kontrol edilen robotik uzuvlar üstünde ciddi çalışmalar başladı. Bu alanda yürütülen çalışmalar neticesinde 2009 yılında, engelli Pierpaolo Petruzziello kendisine takılan robotik eli sadece düşünceleri ile kontrol etmiş, cisimleri kavramak, parmaklarını oynatmak, yumruk yapmak gibi karmaşık fonksiyonları yerine getirmişti. 2014 yılından itibaren bu uzuvlar dünyada kullanıma girdi, gelecekte bu teknolojinin çok daha ileri gitmesi bekleniyor. 26 Haziran 2000'de, yüzlerce bilim insanının 10 yıllık yorucu çalışması sonucunda, 'tüm çağların en güzel günü' ifadesi ile insan genom projesi çerçevesinde insan genom haritasının kaba taslağının hazırladığı açıklandı. 2003 yılında haritalanma tamamen tamamlandı. Bu harita, insanı insan yapan bütün genetik faktörlerin bilgisini içeriyor. Bu bilgiler hem kendimizi daha iyi anlamamızı sağlayacak hem de fiziksel ve zihinsel hastalıkların erken teşhis ve tedavisinde devrim yaratacak. Hatta belki yaşlılığı geciktirmemizi bile sağlayacak. 2010 yılında Rus ve Amerikan fizikçilerin uranyum ötesi olarak kategorize ettikleri 'Tennesin' veya 'Ununseptiyum' olarak adlandırılan 117. element keşfedildi. 2018 yılında Diyarbakır'ın Çınar İlçesinde maden arayan Jeofizik Yüksek Mühendisi Abdullah Sipahi, 47 milyon yıl öncesine ait olan ve sığ denizlerde yaşayan nummulit isimli bir deniz canlısının fosilini buldu. Hubble uzay teleskobu, yaklaşık 14 milyar yaşında olduğu hesaplanan evrenin ortaya çıktığı Büyük Patlama'dan 600 milyon yıl sonraki halini görüntülemeyi başardı. 2014 yılında İsviçreli bilim adamları, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonları tedavi etmek için antibiyotiklere alternatif olarak kullanılacak yeni bir madde geliştirdi. Bern Üniversitesi Anatomi Enstitüsü'nden Eduard Babiychuk ve Annette Draeger, yağ hücrelerinden yapay olarak lipozom üretti. Yağ hücrelerinin zarına benzeyen lipozomlar, toksinlerini çürüterek bakterileri etkisiz hale getiriyor. Toksinleri olmadan savunmasız kalan bakteriler, bağışıklık sistemi tarafından yok ediliyor. İspanya'da La Pasiega mağarasında bulunan kronolojik sıralamada modern insana en yakın tür olarak bilinen Neandertaller'in, kırmızı toprak boyası kullanarak yaptığı en eski mağara keşfedildi. Chicago Üniversitesi, 2019 yılında sıfırın altında 23 santigrat derecede süper iletken bir malzeme ürettiklerini açıkladı. Yeni süper iletkenin, çok yüksek basınç altında üretilen lantanyum superhidrit olduğu duyuruldu. Bugüne kadar üretilen süper iletkenler en fazla eksi 73 santigrat derecede sıfır dirence sahip olabiliyordu. Yeni süper iletkenin, iki elmas arasında çok yüksek basınç uygulanarak üretildiği için miktarının çok düşük olduğu açıklandı. 2014 yılında Leichester Üniversitesi Genetik Departmanı'ndan Doktor Turi King ve ekibi, belirsiz kimliği ile tartışmalar yaratan kral III. Richard'a ait bir iskeleti 529 yıl sonra analiz etti ve böylece en eski tıp vakası çözüldü. Yapay zekanın yazarlığını yaptığı 'Bir Bilgisayar Roman Yazdığı Zaman' adlı ironik adlı eser, üçüncü Nikkei Hoshi Shinichi Edebiyat Ödülleri'nde birinciliği kazanmasa da ödüle yaklaştı. 40 milyon dolarlık yatırım ve 15 yıllık sabırlı çalışmanın sonucunda 2010 yılında ilk yapay DNA'lı organizma üretildi. Mycoplasma Mycoides bakterisinin genetiğinin bilgisayar kopyasında yapay DNA üreten grup, bu DNA'yı DNA'sı çıkarılan Mycoplasma capricolum bakterisine koydu. Yapay DNA'lı bakteri, milyarlarca kere kendini kopyalamayı başarmıştı. Bu araştırma ileri aşamada DNA'yı bilgisayar yolu ile manipüle edip, canlıların özelliklerini kontrol etme imkanı sağlayabilir. 2008 yılında Uluslararası Telekomünikasyon Birliği 4G bağlantının standartlarını belirledi. 4G, daha önceki bağlantı protokollerine göre çok daha hızlı mobil internet, IP telefon, HD mobil TV, video konferansı ve bulut bilişim desteği ile kullanıcılara daha fazla seçenek sundu. Dünyanın en dayanıklı mikroskobik hayvanı su ayısının, bu özelliğinin genetik şifresi çözüldü. 2015 yılında yapılan araştırmaya göre radyasyona, dondurucu soğuğa ve kaynatılmaya dayanan hayvanın DNA'sını battaniye gibi sararak koruyan bir protein keşfedildi. 2019 yılında ilk kez fotoğrafı çekilen kara deliğe, Hawaii dilinde 'Derin, süslü karanlık oluşum' anlamına gelen 'Powehi' adı verildi. Karahindiba çiçeği üzerindeki fotoğrafıyla akıllara kazınan dünyanın en hafif metali, Guiness Rekorlar Kitabı'na girdi. 2016'da ABD Bilim Vakfı, Alman fizikçi Albert Einstein'ın Kütle Çekim Teorisi'nde bahsettiği dalgaları tespit ettiklerini açıkladı. Fizikçiler milyonlarca ışık yılı uzaklıkta iki kara deliğin çarpışmasının sesini duyduklarını ve kaydettiklerini duyurdu. ABD'deki Ligo Çekim Dalgaları Gözlemevi astrofizikçileri, gözlemleri sırasında birbiriyle çarpışan iki kara delik tespit etti. Çarpışma sesinin kaydedildiği bildirildi. ABD'de araştırmacılar, vücudun derinliklerinde birkaç yüz hücre kadar küçük kanser tümörlerini bulmalarını sağlayan yakın-kızılötesi floresan optik görüntüleme sistemini geliştirdi. Prof. Dr. A. Belcher, bu teknolojiyle rahim kanseri tümörlerinin başlangıç aşamasında görüntülenebileceğini açıkladı. Belcher, diğer tekniklerle en fazla 3 santimetre derinlikteki tümörler görüntülenebildiği halde yeni tekniğin 8 santimetre derinlikteki tümörleri belirleyebildiğini bildirdi. Michigan Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, günümüzdeki 3D yazıcılardan 100 kat daha hızlı üretim yapan yeni bir yazıcı geliştirdikler. Mevcut teknolojilerde, küçük bir objenin 3 boyutlu modelinin üretimi, her ince katman soğuyup sertleşmeden bir sonraki katman oluşturulamadığı için saatler sürüyor. Ekip ise bu sistem yerine sertleştirilebilen sıvı haldeki plastiği cam bir kaba yerleştirerek yeni bir teknoloji geliştirdi. 2005 yılında Mike Brown ve çalışma arkadaşları Eris ismini verdikleri, Plüton'dan yüzde 27 daha büyük bir cüce gezegen keşfettiklerini açıkladılar. Daha sonra Eris'in hemen hemen Plüton boyutunda olduğu anlaşıldı. Bu buluş sonucunda, bu boyutta başka cisimler olacağı tahmininden dolayı gezegen tanımı değiştirildi ve Plüton gezegen statüsünden, yeni oluşturulan cüce gezegen statüsüne düşürüldü. Güneş sistemimizin dış kısmında 200 kadar cüce gezegen olduğu tahmin ediliyor. Pluripotent kök hücreler, herhangi bir başka hücreye dönüşmeye programlanabilme özelliğine sahiptir. Bu özellikleri sayesinde bu hücreler çeşitli rahatsızlıklara sahip hastaların zarar görmüş dokularını iyileştirmekte kullanılabilir. Bu hücreler ilk olarak insan embriyosundan elde edilebiliyordu ve bu nedenle etik açıdan eleştiriliyordu. Ancak 2007 yılında Kyoto Üniversitesi ile Wisconsin- Madison Üniversitesi'ndeki bilim insanları, yetişkin deri hücresinin 'saatini geriye çevirerek', pluripotent kök hücresi elde etmeyi başardılar. Böylece kanserden diyabete birçok hastalığa çare bulma, hatta yapay organlar elde etme yönünde büyük bir önem taşıyan kök hücrelerle ilgili etik kaygılar aşılmış oldu. Üstelik bu hücrelerden üretilen organlar, nakledecekleri kişinin hücrelerinden elde edileceği için, onlar tarafından reddedilme ihtimali de ciddi oranda düşecek.

21’inci yüzyıla damgasını vuran 21 bilimsel gelişmeler

Ötegezegenler görüldü