Bahar aylarında vücudumuzdaki gizli tehlike: Bahar yorgunluğu

Yorgunluk, genellikle bireylerin kendini halsiz ve isteksiz hissetmesi halidir. Bilimsel olarak yorgunluk 3 çeşittir: Kronik yorgunluk sendromu: Bu tip yorgunluklar 6 aydan fazla sürer. Tedavisi de güçtür. Endokrin, nörolojik ve psikolojik sebepleri vardır. Psikolojik yorgunluk: Bu tip yorgunluk genelde kişilerin çevresel olaylara paralel olarak ortaya çıkar ve psikiyatrik destek ile çözülebilir. Bahar yorgunluğu: Bu tip yorgunluk mevsimsel olarak oluşan baharın başlaması ile oluşan tiptir. Bahar yorgunluğu, güneşin daha dik gelmesi ile ısınan denizlerden daha fazla suyun buharlaşması ve bununla beraber ortaya çıkan nem artışı sonucunda oluşur. Yaz ve sıcak geçen bahar aylarında hava sıcaklığı, yüksek nem ile bir araya gelince bunaltıcı bir gün yaşarız. Kendimizi yorgun ve bitkin hissederiz. Nemliliğin çok yüksek olduğu durumlarda gerçek hava sıcaklığı ile etkin hava sıcaklığı birbirine yakın seyreder. Fakat sıcak ve kuru bir havaya göre çok daha fazla rahatsız edici bir etkiye sahip. Havadaki nem oranı düşükse yüksek sıcaklık olsa bile bu durumu dayanılır yapabilir. Çünkü cilt üzerinde buharlaşmanın sağladığı bir serinlik etkisi mevcut. Ancak yüksek nem cilt ve onu çevreleyen hava içindeki buharlaşmanın etkisini yok ederek gerçek sıcaklığı daha yüksek seviyelerde hissetmemizi sağlar. Mevsim geçişleri hemen herkes için zor geçiyor. Özellikle soğuk kış aylarının ardından gelen bahar döneminde havalar ısınmaya başlarken, bireylerde daha fazla uyku, daha fazla sıkılganlık, daha fazla yorgunluk görülmeye başlar. Gündelik işleri yapmada iyice sıkılgan hale gelir, işe gitmek ya da bir şeyler yapmak istemeyiz. Bu durumlar genellikle 2 haftalık bir geçiş süresince devam eder ancak zaman zaman bu süre uzayabilmektedir. Eğer uzun süre bu depresif durum devam ediyorsa, bu durumda alanında uzman bir hekimden yardım alınması gerekmektedir. Kişide ortaya çıkan kaygı, asabiyet, uyku, dikkatsizlik, halsizlik yorgunluk gibi durumlar eğer 2 haftadan uzun sürüyorsa ve tedavi edilmezse, daha sonra yeniden tekrarlayabilmekte, daha farklı ve ciddi sorunlara neden olabilmektedir. Öncelikle mevsim şartları insanların metabolizmalarını etkiler. Yani kış aylarında yavaş çalışan metabolizma, baharda hızlanırken, vücut buna uyum sağlayamayabilir. Baharla birlikte havadaki elektrik yükü artar ve bu da insan kimyasında olumlu yahut olumsuz etkilere neden olur. Eğer vücudunuzda pozitif yüklü iyonlar artarsa daha zinde ve mutlu hissedersiz. Ancak negatif iyonların artması durumunda ise kendinizi yorgun, halsiz hissedersiniz. Bu durum da bahar yorgunluğu olarak tabir edilen durumun ortaya çıkmasına neden olur. Tüm bunların yanında bahar aylarında metabolizma hızlanırken, eğer vücudumuzda vitamin eksikliği bulunması durumunda da vücut geçiş koşullarına uyum gösteremez. Mideye giden damarların büzülmesi ile gastritler artar. Troid dokusuna giden damar büzülmesi ile troid hormon salgısı azalır. Kalp ve diğer damarları daraltarak hipertansiyon ve kalp krizleri artar. Cilt damarları daralması ile ciltte kuruma dökülme ve saç dökülmesi gözlenir. Tüm damarlarda genel bir oksijenlenme azlığı nedeni ile halsizlik ve yorgunluk artar. Baş dönmesi ve dengesizlikler sık gözlenir. Akciğer kapasitesi bu bölgedeki ödem nedeni ile daha da azalır. Bu sonuç nefes darlığı ve hareket ile sıkıntı hissini artırır. İkincisi; Ortam nem oranında artış ayni zamanda terleme fonksiyonunu bozar. Bu bozulma hem vücut toksinlerinin atılmasını engeller hem de vücudun nem dengesini bozar. Bu da kişinin kendini dengesiz hissetmesine neden olur. Sabahları yataktan zor kalkıyor veya gün içerisinde kendinizi enerjisiz, bitkin ve yorgun hissediyorsanız bahar yorgunluğuna yakalanmış olabilirsiniz. Mevsimsel olarak görülen değişmelerin başında gelen yorgunluk hissi, fiziksel ve ruhsal olarak başka rahatsızlıkları da tetikleyebiliyor. Gün içerisinde kendinizi huzursuz, sinirli ve dikkatsiz hissetmeniz bahar aylarında kendisini çok sık gösterebiliyor. Bu durumun iki haftadan uzun sürmesi, bahar yorgunluğu yaşadığınızın göstergesi olabilir. İş ve sosyal yaşamınızı da derinden etkileyen bu durumu dikkate almadığınızda depresyona kadar ilerleyebileceğini unutmayın. Bu dönemde sıklıkla görülen sorunlardan bir diğeri de dikkatsizlik. Konsantrasyon bozukluğunu çok sık bir şekilde yaşıyorsanız ve odaklanma güçlüğü çekiyorsanız bu durumun nedeni bahar yorgunluğu olabilir. Bahar yorgunluğu metabolizma savunmasını etkilediği için grip ve nezleye daha kolay yakalanabilirsiniz. Bununla birlikte bahar aylarında çok sık nezle olmanız ve hastalığı bir türlü atlatamamanız bahar yorgunluğuna yakalandığınızın habercisi olabilir. Havaların ısınması ile birlikte havaya yayılan polenler ve çeşitli organizmalar gözlerinizde alerjik reaksiyonlara neden olur. Göz kapaklarında batma, gözlerin sulanmasına gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. Herhangi bir polen alerjiniz yoksa fakat gözlerinizde bu rahatsızlıklar ortaya çıkıyorsa bahar yorgunluğu ile karşı karşıya olabilirsiniz. Psikolojik ve fiziksel yönden insanları etkileyen bahar yorgunluğunu giderebilmek için hayatınızda birtakım değişiklikler yapabilirsiniz. Günde mutlaka 2,5 litre sıvı tüketimini ihmal etmemeli, spor yapmalı, C ve D vitamini almalısınız. Yeşil sebzeler, muz, çilek, balık, süt, yoğurt, kırmızı et, kayısı, şeftali gibi besinleri bu dönemde daha sık tüketebilirsiniz. Stresten, sigara, alkol gibi zararlı maddelerden uzak durarak bu süreci sağlıklı bir şekilde geçirmeniz mümkün. - Bahar yorgunluğa karşı en iyi ilaç tatile çıkmaktır. İmkanlarınızı zorlayarak birkaç günlüğüne de olsa kent dışına kaçın. - Her gün sabahları aç karnına en az 5 dakika yürüyüş yapın. Ancak bu yürüyüşleri güneşli günlerde yapmaya özen gösterin. - Her sabah 10-15 dakika aç karnına jimnastik yapın. Ama vücudunuzu aşırı yormaktan da kaçının. -Sofranızdan meyve ve sebzeyi eksik etmeyin. Sevmeseniz de mevsimin özelliğini taşıyan meyve ve sebzelerin bütün çeşitlerinden bol miktarda yiyin. - Baharda vücudun daha çok vitamin ve minerale ihtiyacı vardır. özellikle de B ve C vitaminleri ile potasyuma. B ve C vitaminleri sebze ve meyvelerde, potasyum da domates, patates ve kayısıda bol miktarda bulunur. Bunun dışında Mg, Zn, Cu gibi mineralleri de mutlaka dışarıdan alın. - Günde 3 litre su için. Yemek yemeden ve yatmadan önce vücudunuza ihtiyacı olan suyu sağlayın. Susuz kalan vücutta metabolizma yavaşlar. Bu sebeple günde en azından 10 bardak su içmek doğru olacaktır. - Uyku ritmine dikkat edin. Rahat bir uyku için yatağa girmeden önce günlük bütün stres nedenlerinizi aklınızdan uzaklaştırın. - Hoşunuza giden konuları düşünün veya hoşlandığınız bir film seyredin. - Kola ve kafeinden de uzak durun. Süt ve süt ürünlerini tercih edin. - Vücuda yeteri miktarda oksijen girmesini sağlamak bahar yorgunluğuna alınacak önlemlerdendir. Basit egzersizler, yürüyüş, koşu, yüzme ve bisiklet gibi egzersizleri bu dönemde tercih edebilirsiniz. Spor yaparken vücudunuzu zorlamayın. Bahar aylarında hissedilen bahar yorgunluğundan kurtulmak için beslenmeye dikkat etmek çok önemli. Çok fazla karbonhidrat ağırlıklı öğünler tüketmek vücutta uyku ve yorgunluk haline sebep olmaktadır ayrıca dikkatsizliği arttırmaktadır. Bu yüzden karbonhidrat ağırlıklı beslenmemeye özen göstermeliyiz. Tahılın ve şekerin, tatlının fazlasına dikkat! Beyaz rafine edilmiş tahıllar yerine, tam buğdaylı, çavdarlı, yulaflı ve kepekli rafine edilmemiş tahılları tercih etmeliyiz. Kahvaltı yapmadan evden çıkmamalıyız, Çok ağır yemekler yerine, sebze, zeytinyağlı ağırlıklı beslenmeliyiz. Kızarmış, kavrulmuş etler yerine, haşlama, ızgara etler tercih etmeliyiz. Az az ve sık sık beslenmeliyiz. Bol taze meyve tüketmeliyiz. Bol bol su tüketmeliyiz. Günde 2-2,5 litre. Fazla kafeinden kaçınmalıyız. Koyu demlenmiş çaylar yerine, bitki çayları tercih etmeliyiz. Fiziksel aktivitemizi arttırmalıyız. Günde fazladan 30 dakika tempolu bir yürüyüş olabilir. Ceviz, fındık, badem İçerdikleri E vitamini, lif, magnezyum ve omega-3 yağ asitleri sayesinde ceviz, fındık ve bademin yorgunluğun düşmanı olan besinler arasında yer aldıklarına işaret ederek, 'Özellikle antioksidan etkisi olan E vitamini bağışıklık sisteminin korunmasında önemli bir rol üstleniyor. Günde 10 fındık veya 6-8 adet badem ya da 3 tam ceviz tüketmek, baharı enerjik geçirmeniz için çok önemli. Çilek Çilek su ve lif oranı yüksek olduğu için hem tok tutuyor, hem de kan şekerini hızlı yükseltmiyor. Aynı zamanda bahar yorgunluğunun önlenmesinde de etkili olan potasyumdan ve vücut direncinin artırılmasını sağlayan antioksidanlardan da zengin bir meyve. Düşük kalorisi ve enerji verici etkisiyle beslenme listenizde sıklıkla yer alabilir. Günlük 1 porsiyon meyve olarak 12 adet küçük çilek tüketebilirsiniz. Kivi Kivi, içerdiği C vitaminiyle dikkat çeken bir meyve. Sabahları veya gün içinde tüketilen bir adet kivi enerji vererek metabolizmayı canlandırıyor. Kışın yavaşlamış metabolizma hızlanarak bahar yorgunluğuyla daha kolay baş etmenizi sağlıyor. İçerdiği C vitamini sayesinde demir içeriği yüksek besinlerle birlikte yenildiğinde vücudun demir emilimini de artırıyor. Örneğin; sabah kahvaltıda yumurtayla birlikte kivi tüketebilirsiniz. Yumurta Yüksek protein kalitesi, selenyum, çinko, iyot ve demir içeriğiyle her mevsimin en değerli besinidir yumurta. İyi bir demir deposudur. Eğer demir eksikliğinin olası sonuçları olan yorgunluk, uykuya eğilim ve halsizlik gibi semptomlarınız varsa bunların ortadan kaldırılmasına yardımcı oluyor. Ayrıca sağladığı kas aktivasyonuyla daha enerjik hissetmenize katkıda bulunuyor. Beynin en önemli yapı malzemesi, bir tür vitamin olan 'kolin'dir. Günde bir veya 2 yumurta yediğinizde güne zinde başladığınız gibi, beyninizdeki kolin oranını artırarak hafıza kaybı ve erken bunama gibi sorunların gelişme riskini de düşürebilirsiniz. Muz Muz, potasyum kaynağı olması sayesinde kas krampları ve kas güçsüzlüğüne karşı çok etkili olmasının yanı sıra beyin hücrelerinin ölmesini engelleyebiliyor. Düzenli olarak gün içerisinde yenildiğinde, beyinde seratonin denilen mutluluk hormonu düzeyini arttırabiliyor. Karanlıkta salgılanan uykuya geçişi kolaylaştıran melatonin hormonunun salgısını da arttırarak kaliteli bir uyku sağlayabiliyor. Günde bir adet yerli muzu ara öğün olarak tüketebilirsiniz. Kefir Kefir, içerdiği probiyotik bakteriler sayesinde bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı oluyor. Güçlü bir bağışıklık sistemi de bahar yorgunluğunu daha kolay atlatmanızı sağlıyor. Bilimsel araştırmalara göre probiyotik besinler, düzenleyici fonksiyonu olan T hücre yüzdesini arttırarak, mevsim geçişlerine karşı toleransı yükseltiyor. Her gece bir bardak kefir tüketmeniz bağışıklık sisteminizi güçlendirecektir. Yeşil yapraklı sebzeler Roka, tere, nane, maydanoz, reyhan gibi taze yeşillikler içerdikleri yüksek klorofil ile iyi birer antioksidanlar. Yüksek Lif oranları ile bağırsak hareketlerini artırıyorlar. C vitamini içerikleri de yüksek oluyor. Bu nedenle yeşil yapraklı sebzeleri çiğ olarak da bol bol tüketmeyi alışkanlık haline getirmeniz çok önemli. Potasyum ve folik asit açısından zengin olan yeşil yapraklı sebzeler yorgunluğu önleyip, baharı enerjik geçirmenize yardımcı oluyor. Sofranızda her öğünde koyu yeşil yapraklı sebzelere yer vermeyi ihmal etmeyin. Ananas Ananas hem yorgunluğa yol açan ödemin atılmasında fayda sağlıyor, hem de diyet yapanlar için iyi bir meyve. Kalorisi az, su içeriği yüksektir. Lifli yapısından dolayı bağırsakları çalıştırıyor ve tok tutuyor. C vitamini ve lif oranı oldukça yüksek olan ananası günde 2 halkayı geçmeyecek şekilde tüketerek, gün içinde gerekli olan enerjiyi depolayabilirsiniz. Enginar Enginar, içerdiği A vitamini, C vitamini, niasin, potasyum ve posa sayesinde vücudu dinlendiriyor, dinçlik sağlıyor. Toksinlerin vücuttan uzaklaştırılmasını kolaylaştırıyor. Bu sayede de bahar yorgunluğuna karşı mücadele ederek, enerjik hissetmenize katkıda bulunuyor. Enginarı çiğ olarak salatalarda veya pişmiş olarak haftada 2 kez tüketmeniz sağlığınız açısından faydalı olacaktır. Semizotu İçerdiği yüksek su oranıyla baharla birlikte artan su ihtiyacına katkı sağlıyor. Sebzeler arasında omega 3 yağ asitlerinden en zengin sebze olan semizotu, bu sayede bağışıklığın güçlendirilmesinde çok büyük önem taşıyor. Vücudumuzda demir ve kalsiyum depolarının dolu olmasına yardım ediyor. Böylece bahar yorgunluğunu hissetmez veya çok kısa zamanda atlatabilirsiniz. Haftada 2 kez yoğurtlu semizotu salatası yapabilir veya zeytinyağlı sebze yemeği olarak pişirebilirsiniz. (Derlenmiştir.)

Bahar aylarında vücudumuzdaki gizli tehlike: Bahar yorgunluğu

YORGUNLUK NEDİR?