Paranoid kişilik bozukluğu hakkında bilinmeyenler

Paranoya da denilen paranoid kişilik bozukluğu, saçma olmayan bir kurgu ve iyi düzenlenmiş bir düşünme biçimiyle herkesten şüphelenmektir. Paranoid kişilik bozukluğu temel özelliği başkalarıyla ilgili genellikle bir güvensizlik içinde ve kuşkuculuk içindedirler. Dolayısıyla her tür davranışı gerçekten uzaklaşarak yorumlarlar ve bu da hem iş ilişkilerinde hem sosyal ilişkilerinde bozukluklara yol açar. Paranoid kişilik bozukluğunun görünme sıklığı yüzde 2 civarındadır. Paranoid kişilik bozukluğu olan paranoyak kimseler diğer ruhsal rahatsızlıklara sahip olan hastalardan biraz daha farklı yaklaşımlar sergiler. Genel olarak bu kişiler, farklı nedenlerle geliştirdikleri şüpheleri dışarıya belli bir mantık örgüsü içerisinde anlatabilme özelliklerine sahiptirler. Örneğin paranoyak birey; kendisinin takip edildiğini ve zarar göreceğine inanır. Çevresindekilere bunu anlatırken de uygun bir mantık çerçevesinde, etrafındakiler inanabileceği nedenler bulur. Örneğin hasta eşinin kendisini aldattığına inanır ve bunu nasıl anladığı sorulduğunda bağlantısız yorumlarla açıklamaya çalışır. Paranoyak kişiler, kimseye güvenmezler, karşısındaki insanlarla sırlarını paylaşmazlar bu sırların kendilerine karşı kullanılacağına inanırlar. Gittikleri, psikoterapistlerine bile güvenmezler. Kısa sürede sonra psikoterapilerden uzaklaşıp çevrelerine, eşlerine, çocuklarına güven duyma konusunda problem yaşayabilirler. Paranoyak kişiler, ortada hiçbir problem ve şüphe yokken en ufak olaylardan kendilerinin aldatıldığı, kandırıldığı düşüncelerine kapılabilirler. Paranoid kişilik bozukluğu olan hastaların en temel özelliklerinden biri de kin tutma özelliğidir. Bu kişiler evrenin merkezi olarak kendilerini gördükleri için yeryüzündeki her olayı kendilerine göre yorumlarlar. Herkesin kendileri hakkında olumsuz şeyler düşündüğünü sanırlar. Paranoid kişilik bozukluğu, pek çok psikiyatrik rahatsızlıklarda olduğu gibi genetik, biyolojik, sosyolojik ve nörolojik nedenlerle ortaya çıkabilir. Özellikle beynin ön kısmında yer alan Frontal Cortex (doğru yanlışı ayırt edebilme) kısmında yapısal bir bozukluk olabileceği gibi yetiştirme tarzı da paranoid kişilik bozukluğun ortaya çıkmasına neden olabilir. Bu nedenle kesinlikle paranoid kişilik bozukluğu kesinlikle organik bir beyin hastalığıdır. Genelde savunmacı kişilikte insanlar oldukları için dışarıdan birinin, bu kişilerinin bir ruhsal rahatsızlığı olduğunun farkına varmaları ancak çok detaylı muayene ile mümkün olur. Paranoid kişilik özellikleri göz önünde alındığında; kendisinde bu özelliklerin olduğunu düşünen bireyler kendilerine paranoya testi uygulayabilirler. Durumu belirleyen bazı testler söz konusudur. Bu testlerde sorulan sorular şu şekildedir: Sizinle ilgili şaka yapılmasını kaldırabiliyor musunuz? Şimdiye dek arkadaşlarınızla çok sık aranız bozuldu mu? Size kötü davrandıklarını düşünüyor musunuz? Henüz yeni tanıştığınız insanlara güvenme konusunda problem yaşıyor musunuz? Arkadaşlarınız sizi çok obsesif davranışlar sergilediğiniz, kimseye güvenmediğiniz için eleştirir mi? İnsanların sürekli sizi kullanmak istediğini düşünür müsünüz? Tüm bu soruları yanıtlamak sizi rahatsız ediyor mu, geriliyor musunuz? Tedavi edilebilir bir hastalık olan paranoid kişilik bozukluğunda hastanın iç görüsünü geliştirmek oldukça zordur. İlk olarak kişinin hasta olduğuna inanması ve kabul edebilmesi gerekir. Bunun için biyolojik kanıt çalışmak çok önemlidir. Genellikle bütün kişilik bozukluklarının tedavisinde kullanılan en temel yöntem psikoterapidir. İlaç tedavisinden ikincil olarak faydalanılır. Terapide hastanın güvenlerini sağlamak çok önemlidir. Tedavinin başarılı olabilmesi için kişinin kökleşmiş davranış şekline, yaklaşımlarına, bakış açılarına, ilişki yapılarına ve kapasitelerine değinilmesi gerekir. Genelde kişilik problemleri psikoterapi ile çözümlenebilmesine rağmen, uzun zaman içinde yerleşmiş olan bu duygu, düşünce ve davranış alışkanlıklarını değiştirmek, yoğun ve sürekli tekrarlanan bir tedavi ve öğrenme süreci gerektirir. Paranoid kişilik bozukluğuyla beraber bazı psikolojik hastalıklarda görülmeye başlayabilir. Bunlar; Majör depresyon, obsesif kompülsif bozukluk, alkol, madde ve sigara bağımlılığı, borderline kişilik bozukluğu ve anksiyete bozukluğudur. Paranoid kişilik bozukluğunda tedavi ihmal edilirse ilerleyerek şizofreni hastalığına dönüşebilir. Aile ve iş içindeki sosyal yaşamlarını sürdüremedikleri için asosyal bir hale gelebilirler. Garip davranışları nedeniyle çevresindeki ya da ilk kez konuştukları insanlar tarafından dışlanmaları depresyon belirtileri gösterebilirler. Bunların yanı sıra şiddet eğilimleri artabilir. Paranoid kişilere yaklaşırken, belirsizliğe yönelik korkularını bilerek açık, net ve kararlı olmak gerekir. Bu kişilere şaka bile olsa aslayalan söylenmemelidir. Örneğin, paronoid kişilik bozukluğu olan kişi eşinin kendini aldattığından şüpheleniyor ise eşinin 'Senin beni bu şekilde sorgulaman çok incitici' gibi sözler ile net ve açık davranmalıdır. Bu kişilerle konuşurken çözüme gitmeyi ertelemek, beyaz yalanlar söylemek doğru bir yaklaşım biçimi değildir. Baştan tavır koyup, seçilen kelimelere dikkat ederek, kararlı davranılmalıdır. Böylelikle belirsizlik ve beraberinde paranoid paydalar azalmaya başlar.

Paranoid kişilik bozukluğu hakkında bilinmeyenler

PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?