Üç aylar ne zaman başlayacak? Üç aylarda neler yapılır? Üç aylarda oruç tutulur mu? Regaip kandili ne zaman? Regaip kandili hangi güne denk geliyor?

Regaip, Miraç ve Berat kandilleri ile Kadir Gecesi'ni de içinde barındıran üç aylar 8 Mart 2019'da başlayacak. Recep, Şaban ve Ramazan'ı içinde barındıran üç aylar, Regaib gecesiyle başlar. Miraç ve Berat gecesiyle devam eder. Bin aydan daha hayırlı Kadir gecesiyle zirveye ulaşır, Ramazan bayramıyla taçlanır. Üç aylar, hasretle yolunu gözlediğimiz, gönül hanemize konuk ettiğimiz kutlu misafirimizdir. Allah Resûlü (s.a.s), üç ayları karşılarken şöyle dua etmiştir: "Allah'ım! Recep ve Şaban aylarını hakkımızda mübarek eyle, bizi Ramazan ayına ulaştır." (Taberânî, el-Mu'cemü'l-evsat, IV, 189; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1, 259.)

Üç ayların faziletine dair Hz. Peygamber'den nakledilen rivayetlerin yanı sıra dinî kültürde mübarek sayılıp kutlanan Regaib, Miraç, Berat ve Kadir gecelerinin bu aylarda yer alması üç aylara ayrı bir önem verilmesine, ibadet, dua, zikir ve hayırlı işlerle daha fazla meşgul olunarak dinî duyarlılığın daha yoğun olarak yaşanmasına zemin hazırlamıştır.

REGAİB GECESİ NE ZAMAN?

Regaib, özlenen, rağbet edilen ve değer verilen demektir. Regaib gecesi, üç ayların müjdecisi, Kur'an ayı Ramazan'ın habercisidir. Bu Perşembe gününü Cuma'ya bağlayan gece feyz ve bereketle dolu Regaib gecesidir. Bu gece, akıp giden hayatımızda asıl kazancın, Cenâb-ı Hakk'a yönelmek, kulluk sözümüzü tutmak olduğunu bize hatırlatır.

ÜÇ AYLARDA NELER YAPILIR?

"Ey iman edenler! Allah'a itaatsizlikten sakının. Herkes yarın için ne hazırladığına baksın! Evet, Allah'a itaatsizlikten sakının; şüphesiz Allah yapıp ettiklerinizin tamamından haberdardır."
Haşr, 59/18.

Her mümin, rahmet ve mağfiretle dolu üç aylarda daha fazla iyilik yapmalı ve iyiliğe vesile aramalıdır. Bu vesileye örnek, bazen yolunu şaşıran birine yol göstermek, bazen insanlara eziyet veren bir şeyi yoldan kaldırmaktır. Bazen de ihtiyaç sahiplerine yardımcı olmak, onlara infakta bulunmaktır. İnfak ise sadece parayla yapılan bir iyilik değildir. Sevgili Peygamberimiz, "Her iyilik sadakadır." (Buhârî, Edeb, 33) buyurarak nice infak çeşidine işaret etmiştir. Şifa bekleyen bir hastanın derdine derman, hastalığına çare olmak da bir infaktır. Dünyevî hiçbir karşılık beklemeden, hastalarımıza umut ışığı olmak, organ, ilik ve kök hücre bağışında bulunmak ne asil bir davranıştır. Şüphesiz dinî ve insanî sorumluluğumuzun gereği olan böylesi davranışlar bereket ve mağfiret iklimi olan üç aylarda Rabbimizin rızasını bize kazandıracak en önemli amellerdendir. Nitekim Cenâb-ı Hak, Kur'an-ı Kerim'de "Kim bir canı kurtarırsa, bütün insanların hayatını kurtarmış gibi olur" Mâide, 5/32. buyurur.

ÜÇ AYLARDA ORUÇ TUTULUR MU?

Üç aylarda yerine getirilmesi gelenek halini almış nafile ibadetlerden biri oruçtur. Recep ve Şaban aylarının tamamının oruçlu geçirilerek Ramazan'la birleştirilmesi "üç aylar orucu" şeklinde adlandırılır. Ramazan ayında kasten bozulan oruçtan dolayı yerine getirilmesi gereken iki aylık kefaret orucunun Recep ve Şaban aylarında tutularak böylece üç ayların oruçlu geçirildiği de görülmektedir.

Üç aylar orucunun âdet haline gelmesinde, bu ayların faziletine dair Hz. Peygamber'den nakledilen rivayetlere dayanıp Ramazan ayını dinî duyarlılık ve ibadet yoğunluğu içinde karşılama niyetinin etkili olduğunu söylemek mümkündür. Resûl-i Ekrem'in Şaban ayında diğer aylara oranla daha fazla oruç tuttuğu, bazen de tamamını oruçlu geçirdiği hadis kaynaklarında yer almaktadır (Buhârî, "Ṣavm", 52; Müslim, "Ṣıyâm", 175, 176).

Ancak Resûlullah'ın Recep ve Şaban aylarını birleştirerek aralıksız oruç tuttuğuna, böylece üç ayları oruçlu geçirdiğine dair sahih kaynaklarda herhangi bir rivayet mevcut değildir. Belirli günler dışında her zaman nafile oruç tutulması mümkündür; ancak fazileti hakkında hadis bulunan ya da belirli zamanlarda tutulması tavsiye edilen nafile oruçlar arasında üç aylar orucu mevcut değildir.

Recep ayının fazileti ve bu ayda oruç tutulmasıyla ilgili rivayetlerin zayıf olması dolayısıyla bu orucun hükmü hakkında âlimler değişik görüşler ileri sürmüştür. Bazı âlimler Recep ayında oruç tutmayı müstehap kabul ederken bazıları, Recep ayına özel bir kutsiyet atfedilmesi ve halkın bunu zorunlu bir ibadet şeklinde algılaması endişesiyle bu ayda oruç tutmayı sakıncalı görmüştür.

Bir kısım âlimler de özellikle receb ayının tamamını oruçlu geçirmeyi hoş karşılamamıştır. Şâban ayının büyük kısmını ya da tamamını oruçlu geçiren Hz. Peygamber ramazan dışındaki en faziletli orucun şâbanda tutulan oruç olduğunu ifade etmiştir. Bundan dolayı şâban ayında oruç tutulması çoğunluk tarafından mendup sayılmakla birlikte Resûl-i Ekrem'in ramazan ayından başka hiçbir ayın bütününü oruçlu geçirmediğine dair hadislere ve şâbanın on beşinden sonra orucun terkedilmesine yönelik rivayetlere dayanan bazı âlimler, orucu farz olan ramazan ayına şevkle girmeyi zorlaştıracağı düşüncesiyle bu ayın ikinci yarısında oruç tutmayı mekruh görmüştür.

ÜÇ AYLARIN İÇİNDEKİ KANDİLLER

Dinî gelenekte üç aylara önem verilmesinin sebeplerinden biri de bu aylarda bulunan kandil geceleridir. Recep ayının ilk cuma gecesi Regaib, aynı ayın yirmi yedinci gecesi Miraç, Şaban ayının on beşinci gecesi Berat ve Ramazan ayının yirmi yedinci gecesi Kadir gecesidir.

Kandil gecelerinin en önemlisi Kadir gecesidir. Aynı adı taşıyan surede Kur'an'ın inmeye başladığı bu gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu bildirilmektedir (el-Kadr 97/1-3).

Kadir gecesinin ramazan ayının yirmi yedinci gecesine rastladığı görüşü âlimlerin çoğunluğu tarafından benimsenmiştir. Üç aylarda nafile namaz kılınması, itikâfa girilmesi, bu aylarda yedi sene oruç tutulduktan sonra kurban kesilmesi gibi özel ibadet şekilleri kaynaklarda yer almamaktadır. Üç aylarda vefat eden kimsenin sorgusunun yapılmayacağı yolundaki inanışın da aslı yoktur.

REGAİP KANDİLİ NE ZAMAN?

"Her şeyde farklılıklar olduğu gibi zamanlar da feyiz ve fazilet bakımından müsavi değildir. On iki ayın içinde "Üç aylar" diye anılan Recep, Şaban ve Ramazan ayları, rahmet ve mağfiret bakımından, diğer aylardan daha üstündür. Bu mübarek üç ayların içinde sırasıyla Regaib, Miraç, Berat ve Kadir gecesi gibi geceler vardır. Bu eşsiz aylardaki manevi hazzı bir an önce tatmak için Peygamberimiz (sav) Recep ayını gördüklerinde şöyle dua ederdi." Allah'ım Recebi ve Şaban'ı hakkımızda hayırlı ve mübarek kıl ve bizi Ramazan'a kavuştur." Regaib gecesi, Allah'ü Teâlâ'nın rahmet, mağfiret ve inayetinin bol bol ihsan edildiği bir gecedir.

MİRAÇ KANDİLİ NE ZAMAN?

Miraç Kandili, 2 Nisan Salı günü idrak edilecek. Bu önemli gün yine camiler dolup taşacak ve eller semaya yükselecek.

BERAT KANDİLİ NE ZAMAN?

İslam aleminin dua ve ibadetler ile geçireceği Berat Kandili, 2019 yılında 19 Nisan Cuma günü idrak edilecek.

KADİR GECESİ NE ZAMAN?

11 ayın sultanı mübarek Ramazan ayına veda edeceğimiz ve Kadir Gecesi'ni idrak edeceğimiz gün ise 31 Mayıs Cuma gününe denk geliyor.

Kaynak: TDV İslamansiklopedisi, Üç Aylar, M. Kâmil Yaşaroğlu – Diyanet