Hz. Yunus kimdir? Hz. Yunus'un duası nedir? Hz. Yunus'un hayatı...

HZ. YUNUS KİMDİR?

🔷Hz. Yunus Metta'nın oğludur. Diğer adı Zü'nnûn'dur. Balık tarafından yutulduğu için kendisine bu isim verilmiştir.

🔷Hz. Yunus, Saffat Suresi 147. ayette belirtildiğine sayısı en az yüz bin veya daha fazla olan Ninova halkına peygamber olarak gönderilmiştir.

🔴 Bir defa daha onu yüz bin ya da daha fazla kişiye elçi olarak gönderdik.

Saffat Suresi'ni dinlemek için tıklayın🎧

🔷 Hz. Yûnus, Kur'an-ı Kerim'de altı yerde anılmaktadır. Yüce Allah, toplam 19 ayette Hz. Yunus ve kavminden bahsetmektedir.

🔷 Kur'an'ın onuncu sûresi Yunus adını taşımaktadır.

🔷Bu sûrede, kendilerine azap geleceği bildirilince iman etmeleri sayesinde azaptan kurtulan tek kavmin Hz. Yunus'un kavmi olduğu belirtilir.

🔴Yunus Sûresi, 98. ayette Yüce Allah şöyle buyurur:

"Ama (azap geldiği sırada) iman edip imanı kendisine yarar sağlamış -Yunus kavminin dışında- bir ülke olsaydı ya! Onlar iman ettikleri zaman dünya hayatında onlardan aşağılatıcı azabı kaldırdık ve onları belli bir zamana kadar yararlandırdık."

🎧Doğan Temiz'in sesinden Yunus Sûresi'ni dinlemek için tıklayın

🔷 Saffat Sûresi'nde Hz. Yunus'un kavmini terkettiğinden, daha sonra balık tarafından yutulunca hatasını anlayıp Allah'a dua ederek bağışlanma dilemesinden bahsedilir.

HZ. YUNUS'UN KISSASI

🔸 Kur'an-ı Kerim'de ilk olarak Nisa Sûresi 163. ayette Hz. Yunus'un adı diğer peygamberlerle zikredilir.

📘 "Nuh'a ve ondan sonraki peygamberlere vahyettiğimiz gibi, sana da vahyettik. İbrahim'e, İsmail'e, İshak'a, Yakub'a, torunlarına, İsa'ya, Eyyüb'a, Yunus'a, Harun'a ve Süleyman'a da vahyettik. Davud'a da Zebur verdik."

🎧Şükrü Asıleren'in sesinden Nisa Sûresi'ni dinlemek için tıklayın

🔶 En'am Sûresi'nde Hz. Yunus'un hidayete eriştirildiğinden ve alemlere üstün kılındığından bahsedilir.

📘İsmail'i, Elyasa'yı, Yunus'u ve Lut'u da (hidayete eriştirdik). Onların hepsini alemlere üstün kıldık.

🎧Ercan Kiraz'ın sesinden En'am Sûresi'ni dinlemek için tıklayın

🔷 Allah (c.c.) Hz. Yunus'u günümüzde Musul'da bulunan bir kasabaya Ninova'ya göndermiştir. Hz. Yunus onları Allah'ın dinine davet etti ve tek olan Allah'a ibadet etmeye çağırdı. Fakat kavmi Hz. Yunus'un davetine icabet etmedi ve inkarları üzerine devam ettiler. Hz. Yunus'ta onlara kızgın olarak aralarından ayrıldı. Üç gün sonra başlarına azâb geleceğini bildirdi. Kavmi Hz. Yunus'un bahsettiği azabın belirtilerini görünce peygamberlerin yalan söylemediğini idrak ettiler.

🔷Hep birlikte Allah'a dua edip bağışlanma dilediler. Bunun üzerine Allah Teâla onların üzerinden azabı kaldırdı. Bu konuda Yüce Allah Yunus Sûresi 98. ayette şöyle buyurur:

🔴 "Ama (azap geldiği sırada) iman edip imanı kendisine yarar sağlamış -Yunus kavminin dışında- bir ülke olsaydı ya! Onlar iman ettikleri zaman dünya hayatında onlardan aşağılatıcı azabı kaldırdık ve onları belli bir zamana kadar yararlandırdık."

🎧Osman Şahin'in sesinden Yunus Sûresi'ni dinlemek için tıklayın

🔷 Hz. Yunus ise başka bir toplulukla birlikte bir gemiye binmişti. Bindiği gemi, dalgalar arasında kalınca batmaktan korktular ve içlerinden birini denize atıp böylece hafiflemek üzere atılacak kişiyi tespit için kurâ çektiler. Kurâ Hz. Yûnus'a çıktı. Onu atmak istemediler ve kurâyı tekrarladılar. Yine Hz Yunus'a çıktı. Atmak istemediler sonra kurâyı tekrarladılar, bu sefer yine ona çıktı. Allah Teâlâ bu konuyla ilgili şöyle buyurur:

🔴"Şüphesiz Yunus da gönderilmiş (elçi)lerdendi." (Saffât, 139)

🔴"Hani o, dolu bir gemiye kaçmıştı." (Saffât, 140)

🔴"Kurâ çekmişti de yenilenlerden olmuştu." (Saffât, 141)

🔴"Derken onu balık yutmuştu, oysa o kınanmıştı." (Saffât, 142)

🔶 Hz. Yunus balık tarafından yutulunca hemen hatasını anladı. Allah'tan bağışlanma diledi ve dua etti. Hz. Yunus'un bu durumu ile ilgili Yüce Allah (c.c) Enbiya Suresi'nde 87. ayette şöyle buyurur:

➡"Balık sahibi (Yunus'u da); hani o, kızmış vaziyette gitmişti ki; bundan dolayı kendisini sıkıntıya düşürmeyeceğimizi sanmıştı. (Balığın karnındaki) Karanlıklar içinde: "Senden başka ilah yoktur, Sen Yücesin, gerçekten ben zulmedenlerden oldum" diye çağrıda bulunmuştu."

Enbiya Sûresi'ni dinlemek için tıklayın🎧

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın tefsirine göre; Hz. Yunus kavmine kızmış, onların başına gelecek bir musibetten kendisini kurtarmak için gemiye binip şehirden uzaklaşmıştır. Bindiği gemi, yükünün fazla olması sebebiyle batmaya yüz tutunca geminin yükünü hafifletmek üzere çekilen kûra neticesinde denize atılmış ve bir balık tarafından yutulmuştur. İşte Hz. Yunus'un karanlıklar içinde yaptığı duadan maksat bu balığın karnında iken yaptığı duadır. Yüce Allah Hz. Yunus'un duasını kabul ederek onu bu sıkıntıdan kurtarmış, balık onu hasta bir halde açık bir yere bırakmıştır. Hz. Yunus iyileştikten sonra tekrar kavmine dönmüştür. Kendilerinden ümit keserek terkettiği kavmi ise, sonunda gerçeği görerek putperestliği bırakmışlar, tövbe edip Allah'ın birliği inancına döndükleri için azaptan kurtulmuşlardır.

📘Enbiya Sûresi 87. ayetin tefsirini okumak için tıklayın

🔶 Yüce Allah, Hz. Yunus'un duasının hemen kabul edildiğini eğer Allah'ı çokça tesbih edenlerden olmasaydı bağışlanmayacağını Saffat Sûresi'nde vurgular.

🔴Eğer (Allah'ı çokça) tesbih edenlerden olmasaydı,

🔴Onun karnında (insanların) dirilip-kaldırılacakları güne kadar kalakalmıştı.

🔴 Sonunda o hasta bir durumdayken çıplak bir yere (sahile) attık.

Yukarıdaki ayetin tefsirinde İbn-i Kesir Tefsir'ül Kur'anil Azim adlı eserinde şu bilgileri aktarır:

🔵 "Burada Hz. Yunus'un rahatsızlığı ile, bedence zayıf olarak atıldığı kastedilmektedir. İbn Mes'ûd (r.a.) der ki: "Üzerinde tüyleri olmayan kuş yavrusu gibi bir halde dışarı atılmıştı." Süddî ise Hz. Yunus'un, "yeni doğmuş bir çocuk şeklinde balığın karnından dışarı atıldığını söyler." İbn Abbâs ve İbn Zeyd de böyle söylemektedir."

🔴 Ve üzerine, sık-geniş yaprakla (kabağa benzer) türden bir ağaç bitirdik.

🔴Onu yüzbin veya (sayısı) daha da artan (bir topluluk)a (peygamber olarak) gönderdik.

🔴 Sonunda ona iman ettiler, Biz de onları bir süreye kadar yararlandırdık.

Saffat Suresi 139-148. ayetlerin tefsirini okumak için tıklayın

🔶 Allah, Mekkeli müşrikleri İslam'a davet ederken yaşadığı zorluklara istinaden Allah'ın Resulüne Kalem Sûresi'ndeki aşağıdaki ayeti indirmiş ve sabretmesini emretmiştir.

🔴 Şimdi sen, Rabbinin hükmüne sabret ve balık sahibi (Yunus) gibi olma; hani o, içi kahır dolu olarak (Rabbine) çağrıda bulunmuştu.

Kalem Sûresi 48. ayet

Bünyamin Topçuoğlu'nun sesinden Kalem Sûresi'ni dinlemek için tıklayın

İbn-i Kesir Tefsir'ül yukarıdaki ayetin tefsirini Kur'anil Azim adlı eserinde şöyle yapar:

🔶Bu, Matta oğlu Yunus'tur. O, kavmine kızarak çıkmış ve başından geçenler geçmiş, gemiye binmiş, denize düşmüş ve balık onu yutmuştu. Okyanusların karanlıklarında balık onu gezdirmiş, o da denizin yüce kudret sahibini tesbih edişini işitmişti. O kudret sahibi ki uyguladığı takdiri geri çevrilmez ve buna engel olmak imkânsızdır. O zaman balığın karnındaki Yunus karanlıklarda şöyle seslenmişti:

"Senden başka hiçbir ilâh yoktur. Sen münezzehsin, doğrusu ben haksızlık edenlerdenim."

PEYGAMBER EFENDİMİZİN (SAV) HZ. YUNUS'UN DUASI İLE İLGİLİ HADİSİ NEDİR?

🔶 Sa'd Bin Ebu Vakkâs'ın rivayet ettiği bir hadiste Allah Rasûlü (sav) şöyle buyurmuştur:

"Duâ edildiği zaman icabet olunan, kendisiyle istendiği zaman verilen Allah'ın ismi; Yunus İbni Mettâ'nın duasıdır.

Sad bin Ebu Vakkas bunu duyunca Allah Resulü'ne şöyle dedi:

"Ey Allah'ın elçisi, bu sadece Yunus'a mı hâstır yoksa Müslümanlar topluluğuna mı?" Nebi (sav) şöyle cevap verdi.

"O, özellikle Yûnus İbn Mettâ'ya, genelde de onunla dua ettikleri zaman mü'minleredir."

Allah Teâlâ'nın "Ama sonunda karanlıklar içinde: 'Senden başka ilah yoktur, Sen yücesin, gerçekten ben zulmedenlerden oldum' diye niyaz etmişti. Biz de onun duasını kabul edip üzüntüden kurtarmıştık. İşte inananları böyle kurtarırız." kavlini işitmez misin? Bu, Allah Teâlâ'nın, kendisine bu dua ile dua edenler için bir şartıdır.

Bir başka hadiste ise Resûlullâh (sav) şöyle buyurmuştur:

"Hiçbir kula 'Yûnus bin Mettâ'dan daha hayırlıyım.' demek yakışmaz!" (Buhârî, Enbiyâ, 35; Müslim,)

Hadis ve Sünnet adlı podcast serisini dinlemek için tıklayın

HZ. YUNUS'UN NÜBÜVVETİ İLE İLGİLİ AYETLER

🔻"Muhakkak Yûnus da gönderilen peygamberlerdendi."(Sâffât, 139)

🔻"Onu, yüz bin kişiye peygamber olarak gönderdik ve hattâ artıyorlardı." (Sâffât, 147)

🔻"(Habîbim!) Biz Nûh'a ve ondan sonraki peygamberlere vahyettiğimiz gibi Sana da vahyettik. Ve (nitekim) İbrâhîm'e, İsmâîl'e, İshâk'a, Yakûp'a, esbâta (torunlara), Îsâ'ya, Eyüp'e, Yûnus'a, Hârûn'a ve Süleymân'a vahyettik. Dâvûd'a da Zebûr'u verdik." (Nisâ, 163)

KAYNAKLAR

Diyanet İşleri Başkanlığı Tefsiri, TDV Ansiklopedisi, Hak Dini Kur'an Dili (Elmalı Hamdi Yazır) Tefsirü'l-Kur'ani'l Azim (İbn-i Kesir) El Camiul Ahkamul Kur'an (İmam Kurtubi)