HZ. SALİH'İN HAYATI
Hz. Salih kimdir?
📌Hz. Salih Kur'an-ı Kerim'de adı geçen peygamberlerden biridir. Kur'an-ı Kerim'de Semud kabilesine gönderildiği bildirilir. Şeceresi Hz. Nuh'a bağlanan Hz. Salih, Hz. Adem'in 19. kuşaktan torunudur.
📌 Salih, "dua ve ibadet eden" anlamına gelmektedir. Diğer peygamberlerde olduğu gibi Hz. Salih de halkının arasında güvenilir ve hayır işlerinde koşan biri olarak görülüyordu. Zühd ve takvasından dolayı Semud kavminde örnek isimlerden biriydi. Hz. Salih, ticaret ile meşgul oluyordu.
Kur'an-ı Kerim'de adı geçen helak edilmiş 5 kavim
➡ Hz. Salih ismi Kur'an-ı Kerim'de dokuz, Semud ismi ise yirmi altı kez geçmektedir. Tevrat'ta çok az bilgi olmasına rağmen Kur'an-ı Kerim'de Semud kavmine dair birçok bilgi yer almaktadır.
Peki, Kur'an-ı Kerim'de ayrıntılı yer verilen Hz. Salih'in peygamber olarak gönderildiği Semud kabilesi kimdir?
SEMUD KAVMİNİN KÖKENİ
📌 Semud kabilesinin kökenine dair farklı rivayetler vardır.
➡Bazı kaynaklar Semud'un bir Yahudi kabilesi olduğu ileri sürerken bazı kaynaklar Semud'un Hz. İsmail'den önceki döneme ait olan soyu kesilmiş Arap kabilelerinden biri olduğunu ileri sürer.
SEMUD KAVMİ NEREDE YAŞADI?
📌 Semud kavmi, Suriye ile Hicaz arasında yaşadığı için Kur'an'da "Ashâbü'l-Hicr" diye de anılır. Bölge, Arap yarımadasının kuzeybatısında bulunur. Hicr, Hicaz demiryolunun geçtiği sarp vadinin ve bu vadideki şehrin adı olarak geçmektedir. Hz. Salih ile ilgisinden dolayı bölge Medâinüsâlih olarak da adlandırılır.
HZ. PEYGAMBERİMİZİN HAYATINI OKUMAK İÇİN TIKLAYINIZ
SEMUD KAVMİNİN SOSYAL HAYATI
📌 Şehrin günümüze ulaşan kalıntılarından yola çıkıldığında burada köklü bir uygarlığın olduğu göze çarpar. Taş oymacılığında kendisini geliştiren Semud kavmi, bulundukları bölgede kayaları oyarak evler ve saraylar inşa etmişlerdir.
Semud kavmi ev ve saraylarını, Medine'nin kuzeybatısında kalan eski bir ziraat bölgesi Vadilkurra'da inşa etti. Hicr'e bir günlük uzaklıkta olan Vadilkura en eski olarak Ad ve Semud kavimleriyle ilişkilendirilir. Semud kavminin Vadilkura'da inşa ettikleri yapılar sayesinde bölge medeniyet ve sanat merkezi haline gelmiştir.
Vadilkura'ya nasıl gidilir?
"(Allah'ın) Ad (kavminden) sonra sizi halifeler kıldığını ve sizi yeryüzünde (güç ve servetle) yerleştirdiğini hatırlayın. Ki onun düzlüklerinde köşkler kuruyor, dağlardan evler yontuyordunuz. Şu halde Allah'ın nimetlerini hatırlayın, yeryüzünde bozguncular olarak karışıklık çıkarmayın." Araf Suresi, 74. ayet
📌 Semud kavmi bir zaman sonra yaptıklarıyla üstünlük taslayan bir topluluk olmaya başladı. Toplum dejenere olup varoluşunu unuttuktan sonra Allah tarafından topluluklara peygamberler gönderilir. İşte Semud kavmi de varoluşunun anlamından uzaklaşmaya başlayınca Hz. Allah tarafından doğru yolu bulmaları için Hz. Salih görevlendirilmiştir.
MEALLİ HATİM DİNLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ
SEMUD KAVMİNE GÖNDERİLEN PEYGAMBER HZ. SALİH
📌 Hz. Salih, Allah'ı inkar eden kavmini öncelikle akli deliller kullanarak ikna etmeye çalışmıştır. Hz. Salih, Allah'ın birliğini anlatmış ve yalnızca Allah'a iman etmeleri gerektiğini izah etmiştir.
"Semud (haflkına da) kardeşleri Salih'i (gönderdik). Dedi ki: "Ey kavmim, Allah'a ibadet edin, sizin O'ndan başka İlahınız yoktur. O sizi yerden (topraktan) yarattı ve onda ömür geçirenler kıldı. Öyleyse O'ndan bağışlanma dileyin, sonra O'na tevbe edin. Şüphesiz benim Rabbim, yakın olandır, (duaları) kabul edendir." Hud Suresi, 61. ayet"
"Dediler ki: "Ey Salih, bundan önce sen içimizde kendisinden (iyilikler ve yararlılıklar) umulan biriydin. Atalarımızın taptığı şeylere tapmaktan sen bizi engelleyecek misin? Doğrusu biz, senin bizi davet ettiğin şeyden kuşku verici bir tereddüt içindeyiz." Hud Suresi, 62. ayet"
"Dedi ki: "Ey kavmim, görüşünüz nedir söyler misiniz? Eğer ben Rabbimden apaçık bir belge üzerindeysem ve bana Tarafından bir rahmet vermişse, bu durumda O'na isyan edecek olursam Allah'a karşı bana kim yardım edecektir? Şu halde kaybımı arttırmaktan başka bana (hiçbir yarar) sağlamayacaksınız." Hud Suresi, 63. ayet
📌 Küçük bir topluluk inanmakla beraber, Semud kavminin ileri gelenlerinden çoğu Hz. Salih'e inanmamış ve inkara etmeye kalkışmışlardır. İnkarı ise Hz. Salih'in "beşeri" yönü sebebiyle temellendirmeye çalışmışlardır. Ayrıca Semud kavmi, Hz. Salih'i uğursuzluk, büyülenmiş, şımarıklık ve yalancılıkla suçlamıştır.
Dediler ki: "Bizden biri olan bir beşere mi uyacağız? Bu durumda gerçekten biz bir sapıklık (dalalet) ve çılgınlık içinde kalmış oluruz." Kamer Suresi, 24. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Zikr (vahy) içimizden ona mı bırakıldı? Hayır, o çok yalan söyleyen, kendini beğenmiş bir şımarıktır." Kamer Suresi, 25. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
Dediler ki: "Sen ancak büyülenmişlerdensin." Şuara Suresi, 153. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
Dediler ki: "Senin ve seninle birlikte olanlar yüzünden uğursuzluğa uğradık." Dedi ki: "Sizin uğursuzluğunuz (başınıza gelenler) Allah Katında (yazılı)dır. Hayır, siz denenmekte olan bir kavimsiniz." Neml Suresi, 47. ayet
KUR'AN'DAKİ AYETLER IŞIĞINDA HZ. SALİH'İN DEVE MUCİZESİ
📌 Bütün peygamberlere nübüvvetlerini ispat edecek mucizeler verildiği bilinmektedir. Hz. Salih'e verilen mucize de Kur'an-ı Kerim'de apaçık zikredilmektedir. İnkar eden Semud kavmi, Hz. Salih'in peygamberliğini ispat edecek bir delil istediler. Kur'an-ı Kerim'de müşriklerin Hz. Salih'ten delil istemeleri şu şekilde geçer:
"Sen yalnızca bizim benzerimiz olan bir beşerden başkası değilsin; eğer doğru sözlü isen, bu durumda bir ayet (mucize) getir-görelim." Şuara Suresi, 154. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
📌 Hz. Salih, kafirlerin ısrarları üzerine peygamberliğini kanıtlamak amacıyla mucize olarak dişi bir deve getirdi. İslam Ansiklopedisi'nin Hz. Salih isimli maddesinde geçtiği üzere bu devenin mucizevi olma yönü "İslâm kaynaklarında sert bir kayadan canlı bir hayvan olarak çıkarılması, bütün kavmin tükettiği miktarda su içmesi ve içtiği su kadar süt vermesi şeklinde açıklanmıştır "
📌 Salih peygamber mucizesini göstermek için kavminden bir istekte bulunmuştur. Hz. Salih, bir günü deveye bir günü kendilerine olmak üzere su içme konusunu belli bir sıraya koymaları gerektiğini söyler. Hz. Salih, kavmine ayrıca bu deveye zarar vermemelerini, zarar verirlerse ilahi gazaba uğrayacaklarını bildirir:
Dedi ki: "İşte, bu bir dişi devedir; su içme hakkı (bir gün) onun, belli bir günün su içme hakkı da sizindir." Şuara Suresi, 155. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Ona bir kötülükle dokunmayın, sonra büyük bir günün azabı sizi yakalar. Şuara Suresi, 156. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
Semud (toplumuna da) kardeşleri Salih'i (gönderdik. Salih:) "Ey kavmim, Allah'a kulluk edin, sizin O'ndan başka İlahınız yoktur. Size Rabbinizden apaçık bir belge (mucize) gelmiştir: Allah'ın bu dişi devesi size bir belgedir; onu salıverin de Allah'ın arzında otlasın, ona bir kötülükle dokunmayın, sonra sizi acı bir azap yakalar" dedi. Araf Suresi, 73. ayet
"Ey kavmim, size işte bir ayet olarak Allah'ın devesi; onu serbest bırakın, Allah'ın arzında yesin. Ona kötülük (vermek niyeti)yle dokunmayın. Yoksa sizi yakın bir azap sarıverir." Hud Suresi, 64. ayet
➡Fakat inkar edenler devenin varlığından rahatsızlık duymuş ve hayvanı öldürmek için planlar yapmaya koyulmuşlardı. Deveye önce yeme içme verilmemiş ardından ise onu kesin olarak öldürmeye karar vermişlerdi. Bu kişiler Kur'an-ı Kerim'de dokuz bozguncu olarak nitelendirilir.
Şehirde dokuzlu bir çete vardı, yeryüzünde bozgun çıkarıyorlar ve dirlik-düzenlik bırakmıyorlardı. Neml Suresi, 48. ayet,
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
➡Bozguncular Hz. Salih'in uyarılarına rağmen onu dinlememiş ve deveyi öldürmüşlerdi. Salih peygamber üç gün içerisinde kendilerine büyük bir azap geleceğini müşriklere duyurdu:
"Böylelikle dişi deveyi öldürdüler ve Rablerinin emrine karşı çıkıp (Salih'e de şöyle) dediler: "Ey Salih, eğer gerçekten gönderilenlerden (bir peygamber) isen, vadettiğin şeyi getir, bakalım." Araf Suresi, 77. ayet"
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Derken arkadaşlarını çağırdılar, o da bıçağını kapıp 'hayvanı ayağından biçip yere devirdi.' Kamer Suresi, 29. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Fakat onu öldürdüler. (Salih) Dedi ki: "Yurdunuzda üç gün daha yararlanın. Bu, yalanlanmayacak bir vaaddir." Hud Suresi, 65. ayet
HZ. SALİH'İ ÖLDÜRMEYE KARAR VEREN SEMUD KAVMİ
➡ Salih peygamberin müşriklere üç gün sonunda büyük bir azaba uğrayacaklarını söyleyince müşrikler Salih peygamberi ve ailesini öldürmeye karar verdiler. Fakat müşriklerin bu planı işe yaramadı.
Kendi aralarında Allah adına and içerek, dediler ki: "Gece mutlaka ona ve ailesine bir baskın düzenleyelim, sonra velisine: Ailesinin yok oluşuna biz şahid olmadık ve gerçekten bizler doğruyu söyleyenleriz, diyelim." Neml Suresi, 49. ayet
"Onlar hileli bir düzen kurdu. Biz de (onların hilesine karşı) onların farkında olmadığı bir düzen kurduk." Neml Suresi, 50. ayet
"Artık sen, onların kurdukları hileli-düzenin uğradığı sona bir bak; Biz, onları ve kavimlerini topluca yerle bir ettik." Neml Suresi, 51. ayet
➡ Hz. Allah dördüncü günün sabahında Semud kavmini korkunç bir gürültü, yıldırım ve şiddetli bir sarsıntı ile helak etti.
"Bunun üzerine onları dayanılmaz bir sarsıntı tuttu da kendi yurtlarında diz üstü çöke kaldılar." Araf Suresi, 78. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Semud'a gelince; Biz onlara doğru yolu gösterdik, fakat onlar körlüğü hidayete tercih ettiler. Böylece kazandıkları şeyler yüzünden onları alçaltıcı azabın yıldırımı yakalayıverdi." Fussilet Suresi, 17. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
Bu durumda eğer onlar yüz çevirirlerse, artık de ki: "Ben sizi, Ad ve Semud (kavimlerinin) yıldırımına benzer bir yıldırımla uyardım." Fussilet Suresi, 13. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
"Çünkü Biz onların üzerine bir tek çığlık gönderdik. Böylece onlar, ağıldaki çalı-çırpı olan kuru ot gibi oluverdiler." Kamer Suresi, 31. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız
➡ Bir rivayete göre Hz. Salih ile birlikte ona tabi olan 120 kişi kurtulmuş ve inanan toplulukla Mekke'ye göç etmiştir.
"Emrimiz geldiği zaman, tarafımızdan bir rahmetle Salih'i ve O'nunla birlikte iman edenleri o günün aşağılatıcı azabından kurtardık. Doğrusu senin Rabbin, güçlü olandır, Aziz olandır." Hud Suresi, 66. ayet
Ayetin tefsirini okumak için tıklayınız