Ebubekir Rüştü Atala
Ebubekir Rüştü Atala
- Doğum Tarihi 1896
- Doğum Yeri Güney Afrika
- Ölüm Tarihi 1975
- Ölüm Yeri Güney Afrika
Rüştü Atala'nın dedesi, Sultan Abdülaziz'in Güney Afrika'daki Müslüman tebaa arasındaki anlaşmazlıkları çözmesi için gönderdiği Erzurumlu fıkıh alimi Ebubekir Efendi'ydi. 1862'de ailesiyle beraber Güney Afrika'ya giden Ebubekir Efendi burada okullar açarak, insanları eğitti.
Rüştü Atala'nın babası ise Sultan Abdülhamid'in görevlendirmesiyle Singapur Başkonsolosu olarak görev yaptı.
Güney Afrika'nın ilk Müslüman pilotu Ebubekir Rüştü Atala kimdir?
Doğumu
Atala, 1896'da dönemin Britanya İmparatorluğu hakimiyetindeki Güney Afrika'da bir Osmanlı vatandaşı olarak dünyaya geldi.
Eğitimi
Londra'da aldıkları eğitimden sonra Rüştü Atala pilot, ağabeyi Fuat Bey dilbilimci, kız kardeşleri Havva Hayrunnisa ise doktor oldu.Üç kardeş de I. Dünya Savaşı başladığı için Güney Afrika'ya döndü.
Güney Afrikalı Rüştü Bey Lawrence’a karşı
Ordudaki görevleri
Osmanlı ordusuyla beraber Çanakkale Cephesi'nde savaşan Rüştü Bey, Ümitburunlu olarak anıldı. I. Dünya Savaşı'nda Çanakkale Cephesi'nde savaşan pilot Ebubekir Rüştü, savaşın en kritik döneminde özel görevle Yemen Cephesi'ne gönderildi. Akıcı bir şekilde İngilizce dahil birkaç dili konuşabilen Rüştü Atala, Kut'ül Amare kahramanı Halil Kut'un komutasına verildi.
Casusluk görevi
Bu dönemde Ebubekir Rüştü, Irak, Basra, Yemen arasında görev yaptı. İngiliz casusu Thomas Edward Lawrence'ın planlarını öğrenme ile görevlendirilen Rüştü Bey, bazen onun kılığına girdi bazen kendini Lawrence'ın adamlarından biri olarak tanıtarak Araplarla görüştü.
Lawrence'a karşı Teşkilatı Mahsusa üyesi olarak Ortadoğu'da çalıştı. Onun hayatı Güney Afrika'da başlayıp İstanbul, Londra, Çanakkale, Bağdat, Yemen, Basra'da devam edip yine doğduğu topraklarda geçti.
Vatandaşlıktan çıkarılması
Savaştan sonra Rüştü Bey, Güney Afrika'ya dönerken ağabeyi Fuat Bey Londra'ya eğitimini tamamlamaya gitti. Milli Mücadele'yi destekleyen aile, Kurtuluş Savaşı sonrasında Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasını sevinçle karşıladı.
Rüştü Bey, 1939'daki Erzincan Depremi'nin haberi alınınca Güney Afrika'da para toplayıp Türkiye'ye gönderdi. Fakat 1939'da Fuat Bey, İsmet İnönü imzasıyla 'haber vermeden yabancı bir ülkenin tabiyetine girdiği' gerekçesiyle vatandaşlıktan çıkartıldı.
Apartheid rejimi
1948'de Güney Afrika'da Apartheid rejimi başladı. Bu rejimden yüzünden Rüştü Bey ve ailesi, Müslüman olduğu için hükümet tarafından ikinci sınıf vatandaş olarak kabul edildi ve baskılara maruz kaldı.
Türkiye özlemi
Rüştü Bey'in bir hayali vardı; otobüsle ailecek Türkiye'ye dönmek. Otobüs alınsa da Güney Afrikalı yetkililer bu yolculuğa onay vermedi. Daha sonra Rüştü Atala, ticarete başlayıp Johannesburg'ta zeytinyağı, incir, tütün sattı. Zeytinyağının Afrika'da yaygınlaşmasını sağlayan Rüştü Atala, vefat ettiğindeyse Johannesburg'a gömüldü.
Kendi kahramanlıklarını anlatmaktan imtina eden Ebubekir Rüştü Atala, Fransızca, İngilizce, Yunanca gibi Batı dillerini çok iyi derecede biliyordu.
