Anadolu'nun yanık ozanı: Âşık Veysel
"Güzelliğin on para etmez, şu bendeki aşk olmasa" sözüyle nasıl bir insan olduğunu en güzel şekilde ifade eden halk ozanı, aşıklık geleneğinin son büyük temsilcisi Âşık Veysel, 123 yıl önce bugün doğdu. "Ben giderim adım kalır, dostlar beni hatırlasın" dizelerine sahip halk ozanımızı, bizler de saygı ve rahmetle anıyoruz.
Veysel Şatıroğlu derdine sazını ortak eden tüm zamanların en büyük ozanlarından biri. Bağlamasıyla türkülerini yediden yetmiş yediye herkese sevdiren Aşık Veysel Türk halk müziği açısından kıymetli bir yere sahip.
Aşık Veysel lakabıyla tanınan Veysel Şatıroğlu, 25 Ekim 1894'te Şarkışla'da dünyaya geldi.
Gülizar ile 'Karaca' lakaplı çiftçi Ahmet'in oğlu olan Veysel'in iki kız kardeşi, yörede yaygınlaşan çiçek hastalığına yakalanarak yaşamlarını yitirdi. Âşık Veysel de 7 yaşında aynı hastalıktan dolayı iki gözünü kaybetti.
"Dünyaya geldiğim anda
Yürüdüm aynı zamanda
İki kapılı bir handa
Gidiyorum gündüz gece"
Kendi anlatımına göre: 'Çiçeğe yatmadan evvel anam güzel bir entari dikmişti. Onu giyerek beni çok seven Muhsine kadına göstermeye gitmiştim. Beni sevdi. O gün çamurlu bir gündü, eve dönerken ayağım kaydı ve düştüm. Bir daha kalkamadım. Çiçeğe yakalanmıştım... Çiçek zorlu geldi. Sol gözümde çiçek beyi çıktı. Sağ gözüme de, solun zorundan olacak, perde indi. O gün bugündür dünya başıma zindan.'
"Mecnun'um Leylâmı gördüm
Bir kerecik baktı geçti
Ne sordum ne de söyledi
Kaşlarını yıktı geçti"
Oyalanması için babasının aldığı bağlamayla önce başka ozanların türkülerini çalmaya başlayan usta sanatçı, 1930'da Sivas Maarif Müdürü olarak görev yapan Ahmet Kutsi Tecer ile şairler gecesinde tanıştı. Aşık Veysel, Tecer'in verdiği destekle birçok ili dolaşmaya başladı.
Aşıklık geleneğinin son büyük temsilcilerinden olan Aşık Veysel, bir dönem yurdu dolaşarak Köy Enstitülerinde saz hocalığı yaptı. Selda Bağcan, Gülden Karaböcek, Hümeyra, Fikret Kızılok, Esin Afşar gibi bazı müzisyenler 1970'li yıllarda Aşık Veysel'in deyişlerini düzenleyerek yaygınlaşmasını sağladı. Şarkışla'da her yıl Aşık Veysel'in adına şenlik düzenleniyor.
"Senden aldım bu feryadı
Bu imiş dünyanın tadı
Anılmazdı Veysel adı
O sana aşık olmasa"
Aşık Veysel, eserlerinde kullandığı yalın Türkçeyle dikkati çekerken, şiirlerinde yaşama sevinciyle hüzün, iyimserlikle umutsuzluk iç içedir. Doğa, toplumsal olaylar, din ve siyasete ince eleştiriler yönelttiği şiirleri de kaleme alan sanatçının şiirleri, Deyişler (1944), Sazımdan Sesler (1950), Dostlar Beni Hatırlasın (1970) isimli kitaplarında toplandı.
Ünlü halk ozanı 21 Mart 1973'te akciğer kanseri sonucu yaşamını yitirdi.
"Dileğin var ise Allah'tan
Almak için uzak gitme topraktan
Cömertlik toprağa verilmiş Hak'tan
Benim sadık yârim kara topraktır"