Osmanlıca dersleri VIII-Ye okutucusu
Osmanlıcanın anlaşılması, yüzlerce yıllık kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması açısından hayati öneme sahip. Türkçenin Arap harfleriyle yazılmış hali olan Osmanlıcanın sadece geçmişte kalan bir yazı dili değil, gelecek nesillerin tarih, kültür ve genel anlamda medeniyet inşasında kilit bir konuma sahip olduğu kabul edilmelidir. Bunun için Osmanlıcanın öğrenilmesi, Osmanlı döneminde yazılmış eserlerin ve ortaya konulan engin içeriğin anlaşılmasında önem arz etmektedir. Her dilin kendine özgü simgeleri, sembolleri veya sesleri bulunur. Her ne kadar Osmanlıca Arap alfabesine birkaç harf ilave edilerek kullanılmaya başlansa da bu dildeki ünlü harflerin gösterimi Osmanlıcada farklılık gösterir. Osmanlıcada ı, i seslerini hangi okutucu harf karşılar? Ye okutucusunun Osmanlıcada işlevi nedir? Fikriyat Akademisi olarak hazırladığımız Osmanlıca derslerinde bu hafta, ye okutucusunu sizlerle buluşturuyoruz.
Osmanlı alfabesinde ı ve i seslerini göstermek için ى ye harfi kullanılır.
Türkçe kelimelerde kelime başında elif ve ye, kelime içerisinde ve sonunda ى ile gösterilir.
Aşağıdaki kelimelerde ye (ى) okutucusunun kelime başında karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler gösterildi.
ايشلر : İşler
ايليجه : Ilıca
ايكى : İki
ايبيك : İlik
ايليق : Ilık
ايشيق : Işık
ايراق : Irak
ايرماق : Irmak
ايصلاق :Islak
ايشيلداق : Işıldak
ايصيرغان : Isırgan
Kelimedeki ünlünün ı veya i olduğunun belirlenmesinde س ص ت ط ك ق gibi harfler yardımcı olur. Bunun dışında kelimelerin cümle içerisindeki anlamı, doğru okunmasında en önemli koşuldur.
Aşağıdaki kelimelerde ye (ى) okutucusunun kelime ortasında karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler gösterildi.
ياقين : yakın
چيچك : çiçek
صيجاق : sıcak
قيزيل : kızıl
اكسيك : eksik
ديلك : dilek
چتين : çetin
آغير : ağır
بيچاق : bıçak
يگيت : yiğit
Aşağıdaki kelimelerde ye (ى) okutucusunun kelime sonunda karşıladığı seslerle ilgili örnek sözcükler gösterildi.
ايكندى : İkindi
ايرى : İri
چينى : Çini
اجتماعی : İctima'i
قامچى : Kamçı
بيلگى : Bilgi
پازى : Pazı
تيلكى : Tilki
فيچى : Fıçı
چيزگى : Çizgi
سيورى : Sivri
UNUTMA!
Kelime sonundaki ve eklerindeki u-ü sesleriyle ye okutucusu ile gösterilir.
Bazı kelimelerin ilk hecelerindeki e sesi ye okutucusuyla gösterilir.
ويرمك : Vermek
ايتمك : Etmek
ايركن : Erken
ديمك : Demek
گیجه : Gece
ALIŞTIRMA CÜMLELERİ
طمورجق دردنده اولمايان اغاچ اودوندور
Tomurcuk derdinde olmayan ağaç odundur.
گوݣل كيمي سورسه ليلا اودر
Gönül kimi severse leyla odur.
اولو چنارلر فیرطینه لى ديارلرده يتشير
Ulu çınarlar, fırtınalı diyarlarda yetişir.
ALIŞTIRMA CÜMLELERİ
Hizmet etmesini bilmeyen efendi olamaz.
Pehlivan yenile yenile, âlim yanıla yanıla.
Gecenin en karanlık saati sabaha karşı olur.
OKUMA PARÇASI
Aylarca gezindim, yıkık ve şaşkın,
Benliğim bir kazan ve aklım kepçe.
Deliler köyünden bir menzil aşkın,
Her fikir içimde bir çift kelepçe.
Gelin gülle başlayalım atalara uyarak
Baharı koklayarak girelim kelimeler ülkesine
Bir anda yükselen bir bülbül sesi
-Erken erken karlar ortasında
Güneş dönmüş ışık saçan bir yumurta-
Bana geri getirir eski günleri
ŞİMDİ SIRA SİZDE!