Osmanlıcada sesli harfleri göstermek için aynı zamanda sessiz harf olarak da kullanılan elif, vav, ye ve he olmak üzere dört harf kullanılır. Arap alfabesi Türkçenin zengin ünlü sistemini göstermede yetersiz kalır.
Buradaki elif, vav, he ve ye okutucu harfleri, diğer harflerin önüne gelerek önceki sesleri okuturlar. Böylece hece ve kelimelerin oluşmasını sağlarlar. Elif harfi, Arapçadaki üstün harekesinin yerini alır.
ELİF(ا) OKUTUCU HARFİ
Elif (ا)ve he (ه) "a ve e" seslerini karşılamak için kullanılır. Ancak Osmanlıca imlasında kelime başındaki "e" sesini karşılamak için mutlaka elif harfi kullanılır.
Elif (ا) kelime başındaki "a" sesini karşılayabilmesi için üstüne med işareti şeklinde bir elifin yazılması gerekir.
Burada medli elif harfinin kelime başında a sesini karşılaması "ak" ve "adım" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi. Osmanlıcanın sağdan sola yazılıp okunurken Latincenin soldan sağa yazıldığı unutulmaması gereken en önemli husustur.
ÖRNEK KELİMELER
آتش : Ateş
آغاچ :Ağaç
آياق : Ayak
آرسلان : Arslan
آشاغى :Aşağı
Burada medli elif harfinin kelime başında â sesini karşılaması "âb" ve "âtî" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
آفرين :Âferin
آيت : Âyet
آهسته : Âheste
آرزو : Ârzu
آمين : Âmin
Burada elif harfinin kelime başında a sesini karşılaması "asl" ve "asker" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
احباب: Ahbâb
آخلاق: Ahlâk
اطلس : Atlas
احمد : Ahmed
اعمی : a'mâ
Elif harfi a, â olarak okutabildiği gibi e olarak da okutabilir. Burada elif harfinin kelime başında e sesini karşılaması "er" ve "ekmek" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
ابرو : Ebrû
ازبر : Ezber
اذان : Ezân
اول : Evvel
Baştaki 'e' sesi için elif harfinin üzerine hemze konulabilir. Bu husus "el" ve "emek" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
أش : Eş
أل : El
أو : Ev
Kelime içerisinde a sadece elif ile gösterilir. Kelime sonunda a yine elifle(ا), kimi eklerin ve kelimelerin kalıplaşmış yazılışlarında ise hemze(ه) ile gösterilir.
Burada elif harfinin kelime ortasında a sesini karşılaması "yasa" ve "haşa" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
قارا : Kara
بال : Bal
چاغ : Çağ
قاش : Kaş
انسان : İnsan
Kelime sonundaki e sesi ise hemze (ه) ile gösterilir.
Burada hemze harfinin kelime sonunda e sesini karşılaması "ece" ve "çetele" kelimelerinin Osmanlı alfabesiyle yazımıyla gösterildi.
آننه: Anne
دده : Dede
يينه: Yine
تپه : Tepe
يوجه : Yüce
HE OKUTUCUSU
Osmanlıcada "e" ünlüsü kelime başında elif, kelime sonunda ise güzel he ile yazılır. Kelime içinde e sesi genel olarak gösterilmez.
يدك : yedek
ازبر : Ezber
كرك : Gerek
Fakat üç heceli kelimelerde ortadaki e ünlüsü genellikle yazılır.
ده كيز : Deniz
كله بك: Kelebek
HATIRLATMA!
He ister kelime içinde ister kelime sonunda "a" veya "e" ünlüsünü göstermek için kullanıldığında kendinden sonra gelen harfle bitiştirilmez:
تپه ده : Tepede
قارغه لر : Kargalar
Kelime sonundaki a ünlüsü güzel he ile de gösterilebilir.
باشقه : Başka
يونجه : Yonca
آصمه : Asma
OSMANLICA DERSLERİ VI- ELİF VE HE OKUTUCULARI OKUMA ÖRNEKLERİ
Kanayan damar can yakar:
قاناين طمار جان ياقار
Dal sarkar, kartal kalkar:
دال صارقار،قارتال قالقار
Ağaçtan maşa olmaz.
آغاچدن ماشا اولماز
İnkâr tutsaklık, inanç özgürlüktür.
انکار طوتساقلق،اينانج اوزكورلك در
Sordular da söyledim.
صورديلرده سويله دم
Dünya kimseye kalmaz.
دنيا كيمسه يه كالماز
Dereden tekne geçmez.