Yine Metamfetamin (met) tehlikesi üzerine

Metamfetamin afetine dair daha önce yazmıştım. Ancak bilhassa gençler üzerinde tehlike daha da büyüyor maalesef. Öyle ki metamfetamin kullanımı sadece son üç yılda sekiz kat artmış durumda.

Emniyet Genel Müdürlüğünün açıklamasına göre; 2019'da 1 ton 42 kilogram, 2020 yılında 4 ton 168 kilogram, 2021 yılında 5 ton 528 kg, 2022'nin ilk 7 ayında ise 8 ton 600 kg metamfetamin ele geçirilmiştir.

Üstelik 2015'te ülke genelinde 54 ilin sokaklarında metamfetamin yakalanırken, son iki yılda artık tüm Türkiye'de yani 81 vilayette operasyon gerçekleşmiştir.

Emniyet Genel Müdürlüğü'nün (EMG) raporundaki şu cümle dikkat çekicidir: "Bu yakalanma verileri metamfetaminin gelecek dönemde de tehdit unsuru olarak kalacağının bir göstergesidir."

Yine ülkemizde aşırı doz uyuşturucudan ölümlerin 2017'de % 7,8'i metamfetamin sebebiyle iken bu oran 2021'de % 46,3'e yükseldiğini görüyoruz.

Metamfetamin tehlikesindeki artışı meslek pratiğinde de görüyorum. Giderek bu maddeden zehirlenen gençlerin sayısı dikkat çekici şekilde çoğalmaktadır.

Metamfetamin nedir?

Halüsinasyon görme ve uyarıcı özelliğe sahip sentetik maddeye metamfetamin adı verilmektedir.

İkinci dünya savaşında Japonya'da oldukça fazla rağbet gören maddenin psikotik belirtiler göstermesi ve kötüye kullanımı sonrasında yasaklanmıştır. Uzun saatler boyu çalışmak zorunda kalan öğrenci ve şoförler arasında kullanımı yaygınlaşmış ardından yasaklanması sonrasında ise suç örgütleri tarafından üretime başlamıştır. Geçen tüm zamanlar içerisinde yasa dışı üretimi ve kötüye kullanımı ise oldukça artış gösteren madde bağımlılık haline gelen süreç içerisine girmiştir.

Zararlı ve tehlikeli bir uyuşturucu madde haline gelen metamfetamine piyasada takma isimler de verilmiştir. Bu isimler; kristal, taş, ateş, buz, tina ve crack olarak görülmekte en çok kullanılan ise met olarak gösterilmektedir. İlk kullanıldığında insanın kendini aşırı güçlü ve iyi hissettirmesi dolayısıyla tercih edilen madde sonrasında parçalanan ve ölümle biten hayatlara neden olacak kadar tehlikeli bir hal alıyor. Kokainden kat kat sert etki gösteren madde yakılmak suretiyle, yutarak veya damardan olduğu gibi burundan çekilerek de kullanılabiliyor. Bağımlılık yapan maddeler içerisinde dünyada günümüzde en tehlikeli büyüyen uluslararası uyuşturucusu kategorisinde kabul edilmektedir.

Uzun süreyle güçlü uyarma özelliği olması dolayısı ile güçlü bir bağımlılık yeteneğine sahip olan Metamfetamin bu tehlikeli etkileri sebebiyle bütün dünyada yasaklanmıştır.

Metamfetaminin Zararları ve Tehlikeleri

Öncelikle bilinmesi gereken en önemli gerçeklerden bir tanesi metamfetaminin eroin ve kokainden çok daha kuvvetli bir bağımlılık etkisine sahip olduğu olmalıdır.

• Şiddete eğilimi artırır
• Aşırı kilo kaybına sebebiyet verir
• Beyin kanaması, kalp krizi, kalp yetmezliği
• Uyku bozuklukları
• Deride iltihaplanmalar
• Mide krampları
• Vücutta titreme, ısıda artış
• İleri derece diş çürükleri
• Halüsinasyon etkileri
• Hayaller görme, gaipten sesler duyma
• Ağız kuruluğu, bulantı, göz bebeklerinde büyüme
• Bellek kaybı, artan kan basıncı
• Saldırganlık, duygu durum bozuklukları gibi sayılabilecek daha pek çok belirti görülmektedir.

Alınmadığı zaman

Ara verildiğinde yoksunluk belirtilerine yol açmaktadır:

• Apati (çevreye ilgisizlik, donukluk)
• Halsizlik, yorgunluk
• Depresyon, anksiyete (endişe ve kaygı hali), panik atak geçirme, intihar düşünceleri
• Kaslarda ağrılar
• Uykusuzluk
• Madde arayışı gibi şikâyetler ortaya çıkar ve bu arayış yıllar geçse de maalesef devam eder.

Met kullanan hastamızın dedikleri

34 yaşında erkek bir hastamızdı. Ondan met hakkındaki bildiklerini ve yaşadıklarını anlatmasını istedim. Bunu yazacağımı, gençlere ibret ve uyarı olmasını arzu ettiğimi ifade ettim. Dediklerini not aldım.

"Ben yandım, bir türlü kurtulamıyorum. Hâlbuki çok da gayret ediyorum. Ancak yaptığı belaları yazın ki başkaları bu pisliğe bulaşmasın" diye söze başladı.

3 yıldır kullanıyormuş ve bu maddeden çok çekmiş. Söylediklerinin satır başları şöyle:

• Bir defa diğer uyuşturuculara göre ucuz. Kolay bulunuyor.
• İran'dan geliyor. Kalitesizleri (yani katkılı olanları) çok.
• Çabuk bağımlılık yapıcı etkisi var.
• Dengesizlik, kararsızlık, korkusuzluk, saldırganlık, hiperaktivite, uyanıklık yapıyor.
• Kullananlarda sahte bir özgüven artışı söz konusu. Tanıdığı tanımadığı çeşitli kişilerle daha önce olmadığı halde saatlerce konuşturuyor.
• Kendine güvende sahte bir artış olduğundan kişi kendini bilgili, akıllı, zeki zannediyor.
• Uyanıklık yapıyor ve uyku ihtiyacı azalıyor. İştahsızlığa da sebep oluyor. Böylelikle kullanan kişiyi zayıflatıyor.
• Cinsel istekte ise yükselme yapıyor.
• Vücutta iyileşmeyen yaralar çıkıyor, ciddi diş problemlerine sebep oluyor.
• Kadınlar çirkinleşiyor, erkekler itici hale geliyor.
• Bazı arkadaşlarımda cinnet ve delilik denebilecek tablolara yol açtığını
• İnsanlar maddenin ciddi zararlarını yaşamalarına rağmen vazgeçemiyorlar.
• Kişi diyelim bir sene hapiste yatıyor, çıktığında ilk işi met aramak oluyor.

Tedavisinde Ne Yapılabilir?

Elbette öncelikle bağımlı kişinin tedavi olmaya istekli olması gerekir. Sonra psikoterapi uygulanır ve bazı ilaçlardan yararlanılır.

Metamfetamin kullanım bozukluğunu tedavi etmek için onaylanmış bir ilaç ise bulunmamaktadır ve tedavinin birincil bileşeni olmaktan ziyade psikososyal müdahalelere ek olarak bir takım ilaçlar verilmektedir.

Tabi en iyisi korunmak ve bu tehlikeli maddeden uzak durmaktır.

Prof. Dr. Sefa Saygılı