Kaşgarlı Mahmud
Kaşgarlı Mahmud
- Doğum Tarihi 1008
- Doğum Yeri Barsgan
- Ölüm Tarihi 1102
- Ölüm Yeri Kâşgar
Türk dilinin en eski araştırmacısı olarak kabul edilen Kaşgarlı Mahmud, Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçe'nin Arapça kadar zengin bir dil olduğunu göstermek maksadıyla yazdığı ilk Türk dili sözlüğünün müellifidir. Kaşgarlı Mahmud'un hayatı ve karakteri hakkında kaynaklarda bilgiye rastlamak çok zordur. Soylu bir aileden geldiği ve çok iyi yetiştirilmiş biri olduğu, yazdığı sözlükteki kayıtlardan anlaşılmaktadır. Kaşgarlı Mahmud'un Divanü Lugati't-Türk'te çizmiş olduğu harita, Japonya'nın gösterildiği ilk dünya haritası olma özelliği de taşımaktadır.
Hayatı ve şahsiyeti hakkında çok fazla bilgi mevcut değildir. Soylu bir aileden geldiği ve çok iyi yetiştirilmiş biri olduğu Dîvânu Lugâti't-Türk'teki kayıtlardan anlaşılmaktadır.
Farklı görüşler bulunmakla birlikte 1008 yılında doğduğu kabul edilmektedir. Kâşgarlı Mahmud adıyla bilsek de eserinde babasının Barsganlı olduğu bilgisini vermesinden yola çıkarak kendisinin de doğum yerinin Barsgan olduğu düşünülmektedir
Kaşgarlı Mahmud kimdir? Kaşgarlı Mahmud'un coğrafyaya katkıları...
Eğitimi
Opal'da Hamidiyye ve Saciyye medreselerinde tanınmış hocalardan ders aldı. Hocalarından biri, Dîvânu Lugâti't-Türk'te de adını andığı Şeyh İmam ez-Zahid Hüseyin bin Halef el-Kâşgari'dir.
Divanü Lugati't-Türk’te geçen 20 ilginç akraba ismi
Ailesine düzenlenen suikast
Karahanlı Hükümdarı Muhammed Buğra Han'ın diğer karısının geniş çaplı bir suikast düzenleyerek oğlunun tahta çıkmasını sağladı. Kâşgarlı Mahmud bu kırımdan hayatını kurtarabilmişse de babası ve büyük babası suikasta kurban gidenler arasındaydı. Bu olaydan sonra yalnız kalan Kâşgarlı Mahmud'un hayatı bilinmezlik içine girdi.
Divanü Lügati’t-Türk’te geçen medeniyetimizdeki aletler
Vefatı
Çeşitli rivayetler olsa da 97 yaşında vefat ettiği kesindir. 1080'de kendi ülkesine dönüp Opal köyünde kurduğu Medrese-i Mahmûdiyye'de müderrislik yaptıktan sonra 1090 yılında doksan yedi yaşında iken burada vefat etmiştir.
Divanü Lügati’t-Türk’te sosyal hayatı anlatan kelimeler
Divan-ı Lügati't Türk
Yaşadığı dönem yazı dilinin dil bilgisi kurallarını ve söz varlığını eserinde toplayan Kâşgarlı Mahmud, bu ölçülü dil çerçevesinde diğer Türk topluluklarının ağız özelliklerini hem ses hem de söz varlığı bakımından ayrıntılı biçimde ele almıştır.
Türkçenin hafızası Divânü Lugâti’t-Türk
Divan-ı Lügati't Türk'ün özellikleri
Divan-ı Lügati't Türk, Türkçenin bilinen ilk sözlüğüdür. Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılan sözlük, 638 sayfadan oluşur.
Dîvânü lugāti't-Türk, yalnızca bir sözlük olmayıp Türkçe'nin 11. yüzyıldaki dil özelliklerini belirten, ses ve yapı bilgisine ışık tutan bir gramer kitabıdır. türk tarihine, coğrafyasına, mitolojisine, folklor ve halk edebiyatına dair zengin bilgiler ihtiva eder.
Türklerin tarihi başkenti Ötüken
Coğrafyaya Katkıları
Kâşgarlı Mahmud'un eserinde yer alan haritanın ilk Türk dünyası haritası olması bakımından büyük bir değeri vardır. Bugünkü bilgilerimize göre, Dîvânü Lugâti't-Türk'teki harita, Japonya'nın gösterildiği ilk dünya haritasıdır.
Eski Türkçe aile sözlüğü
