Beynimiz kapasitesi sınırlı mı?

Beynimiz mucizevi bir organımızdır. Adeta sonsuz bir kütüphane gibidir; raflarını en değerli hatıralarımız ve hayat boyu edindiğimiz bilgiler doldurur. Merak edilen konu şu: Beynimiz tam kapasitesine ulaşabilir mi? Veya beyin 'dolar mı?'

Bu soruyu rahatlıkla hayır diye cevaplayabiliriz. Çünkü beyin sanıldığından daha karmaşık bir organdır. Geçen yılın başlarında Nature Neuroscience dergisinde yayınlanan bir araştırma raporuna göre beyin, veri akışı karşısında dolup taşmaz; tam tersine yeni hatıraları oluşturmak için eski bilgileri dışarı atar. Bundan önceki araştırmalar, yeni bir bilginin kendisine yer açmak için eskisinin unutulduğunu gösteriyordu. Fakat yeni beyin görüntüleme tekniklerinden yararlanan bilim insanları yeni ve eski bilgilerin beyinde kendilerine nasıl yer açtığını artık görüntüleyebiliyor.

İnsan beyninde 100 trilyon sinaps (nöronların diğer nöronlara veya kas ya da salgı bezleri gibi nöron olmayan hücrelere mesaj iletmesini sağlayan özelleşmiş bağlantı noktalarıdır) aracılığıyla birbirlerine son derece çapraşık şekillerde bağlanmış yaklaşık 100 milyar sinir hücresi (nöron) bulunuyor. San Diego yakınlarındaki Salk Enstitüsü'nün 2015 yılında yaptığı bir değerlendirmeye göre, bu miktar petabaytlarla –yani milyonlarca gigabaytlarla- ölçülebilecek bir bilgi depolama gücüne eşit.

Bugüne kadar hiçbir beyin bilgiyle dolma noktasına gelmedi. İnsanların ömürleri beyinlerimizin bilgi işlem sınırına ulaşmalarından çok önce bitiyor.

İnsanın karmaşık işleri yapabilmesi için edinmesi gereken bilgilerin miktarında ve karmaşıklığında zaman içinde bir artış olduğu doğrudur. Ancak bu bilgileri edinmemize ve ulaşmamıza imkân sağlayan konuşma dili, yazı dili, baskı makinesi ve şimdi de internet gibi araçlardan yararlanma konusunda da hızlı bir ilerleme söz konusudur. Böyle bir bilgi bolluğu karşısında kişinin gelişimiyle ilgili tek engelin, beynimizin depolayabildiği bilgilerin miktarından çok niteliğine ve kalitesine önem vermemizdir.

Prof. Dr. Sefa Saygılı