Ergenlerde ruhsal özelliklerin arka planı

Genç, herhangi bir yetişkinin kendisini anlamadığını hissettiği ve kendi iç dünyasının karmaşık duygularını dışa vurmaktan korktuğu zaman:

İçe kapanıktır (çünkü gülünç olmaktan çekinir);

Aşırı hassastır (çünkü kendisini gerçekten anlayamayanların müdahalesine içerler);

Hüzünlüdür (çünkü çoğu defa hiçbir şey yolunda değilmiş gibi gözükür);

Asi ruhludur (çünkü anne-babanın yaşantısına karıştığını veya geçerli görmediği kuralları olduğunu düşünür);

Küstahtır (çünkü ancak bu yolla anne ve babasının onu kendi başına bırakacağı fikrindedir) ve hatta

Kaçak güreşir (çünkü doğrudan doğruya yüzleşmenin çok tatsız olduğuna ve bunun acıya yol açabileceğine inanır.)

Ergen için ne normal ne anormal?

Ergenin davranışlarının sürekli iniş çıkışlar göstermesi bazen ebeveyn için korkutucu olabilir. Acaba bir rahatsızlık mı geçiriyordur? Veya bir annenin dediği gibi, "Bunu ben doğurdum, zorlukla büyüttüm, altını değiştirdim, aksiliklerine göğüs gerdim, iyi bir anne olmaya çalıştım. Şimdi ne oldu ona? Kahvaltı sofrasında selam vermeyi bile esirgiyor. Karşılığını böyle mi almalıydım? Hayırsız bu çocuk."

Aslında bu hanımın kızı ergenliğe ait davranış sergiliyordu ve normaldi. Peki, o zaman anormal olan ne? Bunun için normal ergen davranışlarını sıralamamız ve hangi halleri anormal kabul edeceğimizi belirtmemiz gerekir.

Okumaya ilgili olmalıdır. Okul için yapması gerekenlerin sorumluluğunu üzerine alıyorsa normal, ana-babasına bırakıyorsa anormaldir.

Cinsiyetine uygun davranması gerekir. Erkek çocuklar babaya, kız çocuklar anneye benzemek isterler. Ama tersi söz konusuysa cinsel kimlik karmaşası var demektir.

Hatalardan ders almalıdır. Tecrübe hatalar yaparak gelişir. İnsanlar değişik problemlerle karşılaştıkça bunları çözmeye çalışır ve sonra benzeri sorunlar karşısında strateji geliştirir. Çocuklarının hatalarından ders almasına imkân tanımayan ana babalar onlara olgunlaşma fırsatı vermemektedirler.

Mantıksız kurallara kızmaları normaldir. Anormal olan ise her kurala karşı olmaları veya aşırı sessiz davranmalarıdır.

Ergenin çevresindekilere, özellikle kardeşlerine karşı bazen çok özensiz ve kaba, bazen de dikkatli ve hassas olması normaldir. Hiç kimseyi önemsememesi, hiç kimseye değer vermemesi normal değildir.

Aile bağlarının gevşeyip arkadaşlarına ilgisinin artması normaldir. Bu yüzden ebeveynin çocuğun kendilerinden koptuğunu düşünmesi doğru olmaz. Aksine arkadaş ilişkileri kuramıyorsa normal değildir.

Yanlış davranışlarının sonucunda samimi bir pişmanlık duyması normal, suçu başkalarına atması anormaldir. Yaptığı yanlıştan ders alarak kendini geliştirir, böylelikle tecrübe ve olgunluk kazanır.

Biraz dağınık, biraz derli toplu olması normal sayılır. Aşırı derecede düzenli, dakik ve adetlere uyması anormaldir. Bu ona sıkıntı verir ve performansını düşürür.

Görüntü ve davranışlarının, ergene has olması normaldir. Her konuda ebeveynin isteklerine tamamen uyuyorsa normal sayılmaz. Çünkü artık o ayrı bir kişiliktir ve bunu davranışlarıyla göstermesi gerekir.

Anne ve babasının onu sevdiğine ve beğendiğine inanıyorsa normaldir. Benlik saygısı yüksektir. Sevilmediğini ve kendisinin değersiz olduğunu düşünüyorsa bir anormallik var demektir.

Genç, büyüklerini endişelendiriyorsa normal de olabilir, anormal de. Aslında bütün devirler boyunca yaşlılar genç nesilden şikâyetçi olmuşlardır. Bu yüzden değerlendirmek zordur.

Sefa Saygılı