Whats-App’da yazışmanın da bir âdâbı olmalı

İçimizde herhangi bir Whats-App grubuna üye olmayan yoktur herhalde. İş, arkadaş, bir hobi veya düşünceye mensup insanların kurup katıldığı bu grupları ben meclislere benzetirim. Meclislerin nasıl bir âdâbı ve erkânı var idiyse bu grupların da bir âdâbı ve erkânı olması gerektiğini düşünürüm.

Meclislerde genellikle birbirini görüp bilen insanlar olurken Whats-App gruplarında hiç tanımadığımız, bilmediğimiz hatta görmediğimiz kimseler de olabiliyor. Hâliyle zaman zaman istenmedik tatsız yazışmalar da olabiliyor ve bunun sonucunda da birileri üzülebiliyor.

Üyesi olduğum İçimdeki Havalar grubunun yöneticisi Dr. Necdet Subaşı, arkadaşlarıyla birlikte, bu tür tatsızlıkların yaşanmaması için bir kurallar manzumesi hazırladı. Bu kurallar sayesinde yüzlerce kişi kırmadan dökmeden bir arada kaldı. Ben de bir nevi toplum olan Whats-App gruplarında dikkat edilmesi gereken kuralları örnek olması bakımından kendisinden izin alarak paylaşıyorum.

Önce genel ilkeler

Burası her şeyden önce, önce bir duyuru ve paylaşım standıdır, sonra da sürdürülebilir düzeyde ilerleyen bir tartışma platformudur. Hiçbir konu kalbi kırılan, incitilen ya da baskı altına alına bir arkadaşımızın yüreğinden daha değerli değildir.

Grupta en başta zayiat vermeden, dostlarımızı incitip küstürmeden, buradan varsa bereket onunla ilerlemek için bir şeyler yapmamız lazım.

Bir kere hiçbir adrese teslim niyeti taşımaksızın burada bulunan arkadaşların her birinin yüksek birikimlerini, taşıdıkları değer ve ahlak vizyonlarını asla ve asla ihmal etmememiz gerekir. Hepimiz biliyoruz, hepimiz haberdarız havasında bir cümle kurmuyorum. Hepimiz anlayacak yaştayız diyorum. Bu nedenle grubumuz ustalıklı, amatör ya da heyecanlı her türden misyonerliğe kapalıdır.

Ya hayır söyle ya sus, düsturumuzdur.

Bağıranlar, çığlık atanlar, laf sokanlar, imayla yaşayanlar, huzursuzluk pompalayanlar, dağdaki vaiz rolüne bürünenler, dışarıdan gelen adam pozisyonunda konuşan arkadaşlarımız bunu bir yapar, iki yapar, grup inisiyatifi ona veda eder.

Akla geleni gecikmeden söylemek gerek. Burada katılımcıların moderatörün izinden gitmeleri, onunla paralel olmaları gibi çocuksu, sahte ve niteliksiz hiçbir tavra müsaade edilmemelidir. Herkes kendi görüşünü bir çırpıda uzun lafın kısası netliğinde, estetiğe, mizaha, edebi inceliğe ve açık söylem gücüne bağlı olarak dillendirir ve orada durur. İşi derinleştirmek ve ortaya renkli müzakereler sunmak isteyenler ilgili arkadaşla özelden yazışabilir, yarışabilir.

Az konuşmak her yerde güzeldir burada da. Her söze atlamak her yerde çirkindir, burada da. Boş konuşmanın hiçbir yerde alıcısı yoktur. Güzel söz, anlamlı ve diri ses muştudur. Bizim de buna ihtiyacımız var.

Şu anda revaçta olan pek çok grupta kıyasıya söz savaşları gerçekleşiyor. İnsanlar düşüncelerini sunmak, pazarlamak, alıcıya çıkarmak için ne hamleler yapıyor. Ufak tefek huzursuzluklar olur, hepimizin aynı şekilde düşünmesine imkân ve ihtimal yok. Ama sizin de kendi düşüncenize yakınlık duymamızı sağlamanız için azıcık gayrete ihtiyacınız yok mu? Sizli bizli ifadelerimize bakmayın, hepimiz yorulduk.

Yazışma Usul ve Esasları

1. Tüm mesajlar, uygun gördüğümüz en münasip dil ile yazılarak ve asgari (azami) hukuk (kuralları) gözetilerek yazılmalıdır.

2. Grupta yapılan yazışmalar, paylaşımı yapan kişinin muvafakati alınmadan başka mecralarda ve gruplarda asla paylaşılamaz.

3. Grupta bulunmayan kişiler hakkında cevap hakkı doğuracak paylaşımlarda bulunulmaz. (Kamuya mal olmuş isimler istisna olmak kaydı ile)

4. Doğruluğundan emin olunmayan haberler paylaşılmamalıdır.

5. Herhangi bir haber ile ilgili link paylaşımlarında, linki verilen sitelerin genel kabul görmüş ahlaki ilkelere mugayir bir muhteva içermediğinden emin olunmalıdır.

6. Grupta -açıklamasız link ve videolar -kes/ kopyala/yapıştır/ilet türünden- özgün olmayan (başka gruplarda defaatle karşılaşılan) paylaşımlar yapılmamalıdır.

7. Grupta, grup üyelerinin kendilerinin ve yakınlarının terfi ve tayin, sağlık ve cenaze haberleri sadece bilgilendirme maksadıyla ve ilgilinin telefon numarası verilmek suretiyle paylaşılır. Bu mesajlara karşı hayırlı olsun, geçmiş olsun vb. mesajlar ilgilisine özelden gönderilmelidir. Başta Cuma, cuma akşamı, kandil ve başkaca diğer mübarek günler hakkında sadece moderatör bir mesaj gönderebilir.

8. Yazışma yaparken acele edilmemeli, imla kurallarına uyulmalıdır. Konu bütünlüğünü sağlamak adına bir seferde gönderilebilecek bir mesaj bölünerek gönderilmemelidir. İmla saygıdır.

9. Acil durumlar haricinde 22.00 ila 09.00 arasında mesajlaşma yapılmamalıdır.

10. Muhatabı belli olan paylaşımlar özelden yapılmalıdır.

11. Grup gereksiz uzunluktaki paylaşımlar ile meşgul edilmemelidir.

12. Grup üyelerinin sosyal ve siyasal etkinlikleri de göz önünde bulundurularak temsil ettikleri kurum ve kuruluşların faaliyetlerini ya da bireysel sosyal medyalarında yaptıkları paylaşımlardan ziyade özgün fikir ve önerilerini paylaşmaları beklenir.

13. Normal hayattaki gıybet Whats-App gruplarında da gıybettir. Kul hakkına burada da azami ölçüde riayet edilmelidir.

14. Grupta yapılan tüm paylaşımlar katılımcıların hür iradesi ile yaptığı bireysel paylaşımlardır, grubu veya herhangi bir kurumu, derneği, teşkilatı bağlayıcı niteliğe haiz değildir.

15. Özellikle mesajlaşmaların yoğun olduğu dönemlerde katılım çeşitliliğini artırmak ve paylaşımların değerini yitirmemesi adına arka arkaya üç ve günde toplamda en fazla 10 mesaj kotasının aşılmamasına riayet edilmelidir (Yani kimse kimseyi yormamalıdır, rakamlarla işi olmayanlar için)

16. Yeri geldiğinde önceden belirlenmiş temalar etrafında arkadaşlarımızın keyiflendirici, besleyici, duygu derinliğiyle kuşatıcı metinler yazması, kişisel yaşanmışlıklarımızın birbirine iyi geldiğine yönelik tecrübelerimizi es geçmememiz gerektiğini de hatırlatmak isterim.

17. Her kim olursa olsun her durumda yazılan mesajların tonlarını hafifletmek gerekir. Burası dünyanın sonu değil. Aramızda her yaş grubundan arkadaş var.

18. Yazışma usul ve esaslarının takibini grup adına moderatör yürütür. Moderatör aynı zamanda grup yöneticisidir.

19. Gerekli kurallara uymayan, bunları çiğnemekte beis görmeyen dostlarımızın grupla, grup sıcaklığıyla ilişkisi kesilir, onlarla muhabbet başka mecralarda devam etse bile.

Âdâb-ı muâşeret sadece yüz yüze meclislerde değil, sanal ortamlarda da geçerli. Uzun soluklu ve nitelikli yazışmalar için kurallar olması şart.

İsmail Güleç