Yerel seçimlerde yerel kalkınma ve insan odaklı şehirleşme perspektifleri

Yerel seçimler yaklaşıyor.
Aday belirleme çalışmaları başladı.
Yakında sonlanacak.

Yerel yönetimler demokrasinin en önemli aktörleridir. Türkiye'de iktidara ulaşan yol belediyelerdeki başarılardan geçti.

Türkiye'de merkezi hükümet ile yerel yönetimler arasındaki yetki ve sorumluluk dengesi belediyeler lehine gereken seviyede değildir. Türkiye şehirlerinin dünya şehirleriyle rekabet ettiği düşünüldüğünde "yerinden ve yerelden yönetimin" güçlendirilememesi yerel liderlik gücünü zayıflatmakta, yerel kalkınmayı cılızlaştırmakta ve şehirlerin rekabet gücünü azaltmaktadır. Bu noktadaki en önemli sorun Türkiye'nin terör sorunudur. Gelen eleştiriler yerel yönetimlerin yetkilerinin arttırılarak HDP belediyelere ve terör örgütüne alan açıldığı konusuna odaklaşmaktadır.

1950'lerden itibaren Türkiye köylerden şehirlere doğru yoğun bir göç yaşadı. Bunun etkileri belediyecilik hizmetlerini büyük ölçüde belirledi. Konut arazilerinin üretimi, konutlaşma, alt yapı çalışmaları, su, kanalizasyon, yol, asfalt büyük ölçüde hizmetlerin odak noktasını oluşturdu.

Bugün ise şehirler bu düzeydeki ihtiyaçlarını büyük ölçüde giderdi. Toplumsal yapı farklılaştı. Şehirlerde artık göç eden ailelerin çocukları veya torunları yaşamaktadır. Şehre tutunma kaygıları ve varoluş mücadeleleri, yerini "şehirli orta sınıf beklenti ve taleplerine" dönüştürmüştür. . Mesela geçtiğimiz dönemde belediyelerin sosyal yardımları oy almak için anlamlı iken bugün ise "şehirli toplum" yetkin sosyal politikalar talep etmektedir. Yani kendilerini ekonomik olarak yeterli ve tatmin edecek üretim gücüne ve becerilerine ulaştıracak eğitim süreçleri ve sosyal politika yetkinliği istemektedirler. Artık balık verilen değil balık tutabilen insanın haysiyetini, onurunu ve tatminini talep etmektedirler. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın geçen seçimlerdeki millet bahçeleri veya şehir parkları çıkışı bu toplumsal dönüşümü okuyabilmekle alakalıdır.

Gelecek dönemde AK Parti'yi kalıcı kılıp geleceğe taşıyabilecek yerel lider profilinde şunlar önemlidir:

1. Yerel Kalkınma lideri olabilme potansiyel ve kapasitesi
2. İnsan odaklı şehirleşmeyi inşa edebilme yetkinliği

YEREL KALKINMA PERSPEKTİFİ

1. Yerel kalkınma lideri olabilme potansiyel ve kapasitesi

Türkiye'nin bir çok şehri için belediye hizmetleri belli bir seviyeye gelmiştir. Gelinen noktada toplumsal dönüşüm ve beklentiler açısından belediye hizmetlerinin kalitesi korunup arttırılırken yerel kalkınma süreçlerinin de etkili yönetilmesi bir zorunluluktur. Yerel ölçekte kalkınmanın aktörleri özellikle büyükşehir ve il belediye başkanları, vali, üniversite rektörleri, sanayi odası başkanları, esnaf odaları başkanları varsa ilgili etkili sivil toplum kuruluşlarıdır. Seçimle gelip siyasal meşruiyetin muhatabı olması ve elindeki imkanlar bakımından en önemli aktör büyükşehir veya il belediye başkanlarıdır. Bu aktörleri şehrin kalkınması için gereken hedeflerin tespitinde, planların geliştirilmesinde ve eylemlerin hayata geçirilmesinde etkili liderlik yapabilecek kişi Büyükşehir veya İl belediye başkanıdır. Bu noktada uzlaşı üretebilmesi gerektiği için iletişim becerileri, ekip kurabilme ve liderlik becerileri öne çıkmaktadır.

Yerel kalkınma ve başarı şehrin geleceğine odaklanan ortak liderlik ile mümkündür. AK Parti belediye başkan adaylarına yerel kalkınma perspektifinden bakabilirse ülkenin yapısal sorunlarına kalıcı çözümler bulabilir.

Yerel kalkınma perspektifinden bakan bir belediye başkanı şehrin ortak hedeflerine yönelik şehrin aktörleri arasında uzlaşı üretmeyi, sinerji yaratmayı ve öğrenen liderlik kültürünü geliştirmeyi en doğal vazifesi görür.

Yerel kalkınma perspektifinden bakan bir belediye başkanı eğitimin her bir sorununu şehrin geleceği olarak görür ve liderlik yapar. Çünkü şehri ileriye taşıyacak, katma değeri yüksek ürünler tasarlayıp üretebilecek ve diğer dünya şehirleriyle rekabet ettirebilecek olan kaliteli eğitim almış gençlerdir. Bu noktada belediye başkanı eğitimin kalitesinin arttırılmasına, öğretmenlerin öğretme kapasitelerinin ve okul yöneticilerinin eğitim liderlik kapasitelerinin geliştirilmesi çalışmalarına destek verir.

Yerel kalkınma perspektifinden bakan bir belediye başkanı şehir üniversitesinin şehrin ekonomik noktalarına odaklanmasını, bölümlerin eğitim programlarının şehir ekonomisiyle ilişkilendirilmesini, yüksek lisans ve doktora tezlerinin, projelerin veya araştırmaların şehrin ekonomisini daha ileriye taşıyacak konularda olmasını en meşru hak olarak talep eder. Kendisine düşen sorumlulukları da şehrini geleceğe taşıyan liderin tatmin duygusu ve mutluluğuyla yerine getirir.

Yerel kalkınma perspektifinden bakan bir belediye başkanı girişimciliği, yerel ticari, sanayi ve ekonomik teşebbüsleri önemser ve sürekli destekler.

İNSAN ODAKLI ŞEHİRLEŞME

2. İnsan odaklı şehirleşme

Yerel yönetimlerde gelecek dönemde etkili olacak husus insan odaklı şehirleşme perspektifidir. Bu ise insanın ihtiyaçlarını anlayabilmeyi gerektirir. İnsanlar nasıl mutlu olabilir sorusuna cevap verebilmeyi gerektirir. İnsanları mutlu edecek donatıları şehirde inşa etmeyi gerektirir.

İnsan odaklı şehirleşme perspektifine sahip belediye başkanı şehir planlarını insanın toprakla, tabiatla, sosyal çevresiyle, sevdikleriyle kolayca bir araya gelebildiği şekilde planlanmasına liderlik yapar.

Arabaları değil insanları taşımayı birinci görev olarak görür. Toplu taşımaya, bisiklet yollarına bunun için önem verir.

Şehrin sosyal donatılarına, (gençlik merkezleri, sosyal gelişim merkezleri, şehir parkları, çocuk parkları, beceri gelişim merkezleri) spor alanlarına ve kültür ve sanat donatılarına yapılan yatırımı hemşehrilerinin mutluluğuna ve sürdürülebilir yaşam kültürüne yapılan bir yatırım olarak görür.

Sonuç olarak AK Parti yerel liderlerini seçerken neyi öncelediğini de belirlemiş olacaktır.

Prof. Dr. Atilla Arkan