Geliyorum diyen tehlike: Met veya Metamfetamin

Son zamanlarda ülkemizde metamfetamin veya kısa deyişle met kullanımı hızla artmakta, maddenin özellikle gençlerimiz için büyük tehlike oluşturduğu görülmektedir.

Emniyet Genel Müdürlüğünün açıklamasına göre; 2019'da 1 ton 42 kilogram, 2020 yılında ise 4 ton 168 kilogram metamfetamin ele geçirilmiştir.

Giderek met problemi olan bağımlıların çoğaldığını bizzat meslek pratiğimde gözlemekteyim. Bir kaçından söz edersek:

*26 yaşındaki erkek hastamızı ailesi birkaç haftadır saldırganlık ve hırçınlığının artışından dolayı getirmişti. Aslında esrar kullanıyor, bir yerde sızıyormuş. Çalışmayan, aylak aylak dolaşan hastamız zapt edilmez bir hale gelmişti.

Kendisini yalnız dinleyip sorguladığımda esrarın yanında metamfetamin de kullanmaya başladığını ifade etti. Aldığı bu madde onu değiştirmiş, saldırgan hale getirmişti.

*Bir başka hastamız yine erkekti ve 35 yaşlarındaydı. Devamlı ailesinden para ister olmuştu. Hayaller görüyor, saçma sapan konuşuyordu. Araştırdığımızda yine met kullandığı ortaya çıktı.

METAMFETAMİN NEDİR?

Feniletilamin türevi olan bu madde, amfetamine bir metil grubu eklenmesi ile elde edilir. İkinci Dünya Savaşında Japonya'da doping etkisi için oldukça fazla rağbet edilen metamfetaminin psikotik tablolara yol açması ve kötüye kullanılması sebebiyle yasaklanmıştır. Sonrasında suç örgütleri met üretimine el atarak pazarlamaya başlamışlardır.

BAZI ÖZELLİKLERİ

*Bir kere denemek için alan birinin bağımlı olma riski % 40'ı geçmektedir. Yani bağımlı hale getirme potansiyeli oldukça yüksektir. Bu haliyle eroinden ve kokainden bile daha kuvvetli bağımlılık riski taşımaktadır.

*Toz veya kristalize olarak bulunur. Renksiz ve kokusuz maddedir.

*Metamfetamin değişik adlarla anılır: Met, ampul, kristal, ice, yaba, ateş, buz, speed, crack gibi..

*Genellikle "pipe" denilen bir düzenekle alınır. Bu kullanımda etkisi hızlı başlar, yüksek bağımlılık riski oluşturur.

*Damar içi (iv) kullanımda yine etkisi hızlı başlar ve yüksek bağımlılık riski söz konusudur.

*Nazal (burundan) kullanımda ise etkisi 5 dk, ağızdan alımında 15-20 dk sonra görülür.

*Kullanım erkeklerde daha sıktır.

*Enerji artışı ve uyanıklık yaptığından uzun yol sürücüleri, öğrenciler ve sporcular arasında yaygınlaşmıştır.

*2000'li yıllarda tüm dünyada, 2009'dan sonra da Türkiye'de "met" tehlike olarak büyümüştür.

METAMFETAMİNİN ETKİLERİ

• Şiddet eğilimini artırır.

• İştahsızlık ve aşırı kilo kaybı yapar.

• Uykusuzluğa sebep olur.

• Deride bozulmalar ve iltihaplanmalar yine "met"in eseridir.

• Vücutta titreme, beden ısısında artışa yol açar.

• Beyin kanaması, kalp krizi, kalpte yetmezlik yapar.

• Hayaller görme, gaipten ses duyma gibi halüsinasyonlara sebebiyet verir.

• Saldırganlık, şiddet eğilim oluşturur.

• Anksiyete ve depresyona sebep olabilir.

• Sinirlilik, çabuk öfkelenme yapar.

• Hafıza kaybı, tansiyon yükselmesi gibi daha pek çok belirti ortaya çıkar.

ALINMADIĞI ZAMAN

Ara verildiğinde yoksunluk belirtilerine yol açmaktadır:

• Apati (çevreye ilgisizlik, donukluk),

• Halsizlik, yorgunluk,

• Depresyon, anksiyete, panik atak geçirme, intihar düşünceleri,

• Kaslarda ağrılar,

• Uykusuzluk,

• Madde arayışı gibi şikâyetler ortaya çıkar.

MET KULLANAN HASTAMIZIN DEDİKLERİ

34 yaşında erkek bir hastamızdı. "Ben yandım, kurtulamıyorum. Ancak yaptığı belaları yazın ki başkaları bu pisliğe bulaşmasın" diye söze başladı.

3 yıldır kullanıyormuş ve bu maddeden çok çekmiş. Anlattıklarından satırbaşları şöyle:

• Bir defa diğer uyuşturuculara göre ucuz, kolay bulunuyor.

• İran'dan geliyor. Kalitesizleri (yani katkılı olanları) çok.

• Çabuk bağımlılık yapıcı bir etkisi var.

• Dengesizlik, kararsızlık, korkusuzluk, saldırganlık yapıyor.

• Kullananlarda sahte bir özgüven artışı söz konusu. Tanıdığı tanımadığı çeşitli kişilerle daha önce olmadığı halde saatlerce konuşturuyor.

• Kendine güvende artış olduğundan kişi kendini bilgili, akıllı, zeki zannediyor.

• Uyanıklık yapıyor ve uyku ihtiyacı azalıyor. İştahsızlığa da sebep oluyor. Böylelikle kullanan kişiyi zayıflatıyor.

• Cinsel istekte ise yükselme var.

• Vücutta iyileşmeyen yaralar çıkıyor, ciddi diş problemleri yapıyor. Kadınlar çirkinleşiyor, erkekler itici hale geliyor.

• İnsanlar maddenin ciddi zararlarını yaşamalarına rağmen vazgeçemiyorlar.

• Kişi diyelim bir sene hapiste yatıyor, çıktığında ilk işi met aramak oluyor.

TEDAVİSİNDE NE YAPILABİLİR?

Elbette öncelikle bağımlı kişinin tedavi olmaya istekli olması gerekir. Sonra psikoterapi uygulanır ve bazı ilaçlardan yararlanılır.

Tabii en iyisi korunmak ve bu tehlikeli maddeden uzak durmaktır.

Prof. Dr. Sefa Saygılı