1897’deki Türk-Yunan harbinden iki latîf hâtıra – 2

(Bu makâlenin birinci bölümü geçen hafta neşredilmiştir)

Geçen haftaki makâlemizde Yenişehir fethinin tarihini yazmıştık. Şimdi de gelelim Dömeke fethinin tarihine (Resim 1):

Teâlallah, zehî nusret ki ol Şâh-ı cihân-bânî

Geçirdi seyf-i sârimden nice bin re's-i düşmânı

Tavassut etmese afvîne bi'l-cümle hükümdârân

Alırdî kabza-î teshîrine hep mülk-i Yûnân'ı

Cünûd u şevket-i â'dâ perîşân oldu vaktâ ki

Alındı Dömeke â'lâ kılındı devletin şânı

Bu günden yirmi yıl evvel alem olmuştu ol Şâh'a

Yine bir böyle şanlı harb ile gâzîlik unvânı

Kulu Sabrî eder bu mısrâı vird-i zebân dâim

Muzaffer eyle Yâ Rab, Hazret-î Abdülhamîd Hân'ı

Edince pençe-i âl-i abâ imdâd dedim târih

Müyesser oldu feth-i Dömeke bâ-lutf-ı Rabbânî

1314 Sâmi

(Ne iyi, Allah'ın yüce yardımıyla cihânın pâdişahı binlerle düşman başını keskin kılıçdan geçirdi. Bütün hükümdarlar affı için araya girmeseydi, zabt eden kabzası bütün Yunanistan'ı alırdı. Dömeke feth edilmekle, düşmanın askeri ve yüceliği perişan oldu. Devletin şânı âlâ kılındı. Bundan 20 yıl önce de gerçekleştirilen harple pâdişaha gâzîlik unvânı verilmişti. Kulu Sabri bu mısrâı diliyle dâimâ tekrarlar: Yâ Rab, Abdülhamid Hânı muzaffer eyle! Âl-i Abâ'nın beşli pençesi yardıma gelince tarih söyledim: Rabbimizin lütfuyla Dömeke fethi kolayca oldu. 1309+5=1314).

Her iki levha da Sultan II. Abdülhamid'in ince marangozluk çalışmalarını yaptığı Yıldız'daki Tâmirhâne'de sedefkârî olarak îmâl edilmişdir. Yenişehir tarihi levhasının arkasında Sedefkâr Vâsıf (1876-1940) tarafından yapıldığı yazılıdır (Resim 2). 83,5 x 118,5 cm eb'âdındaki bu levha hâlen Mimar Sinan Güzel San'atlar Üniversitesi, G. Türk San'atları Bl., Hat-80'de muhâfaza edilmektedir.

Dömeke'nin fethi levhasının arkasında Sedefkâr Hasan, Refik, Mülâzım Abdullah, Vâsıf ve Marangoz Giritli Mustafa kulları marifetiyle Tâmirhâne'de îmâl edildiği, 11 Rebîulevvel 1317'de (20 Temmuz 1899) bitirilen bu levhanın Sultan II. Abdülhamid'e sunulduğu yazılıdır. 82 x 116 cm. eb'âdlı bu levha hâlen Türk ve İslam Eserleri Müzesi 4086'da saklanmaktadır.

Gerek hattatlık, gerekse sedefkârlık cihetinden nâdîde (görülmemiş) sınıfına giren her iki levhayı zevk sâhibi okurlarımızla paylaşmaktan haz duyuyorum.

Prof. Uğur Derman

Resimaltı yazısı:

Resim 1: Sâmi Efendi'nin Dömeke fethi için yazdığı celî ta'lîk levha.

Resim 2: Sedefkâr Vâsıf Sedef