Irak'ın başkenti Bağdat'taki çeşitli siyasi gruplar, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) referandum kararının yasal zemini olmadığını belirterek, bu eylemin ülkede "toprak, sınır ve servet savaşı"na yol açabileceği uyarısında bulundu.
Irak meclisinde temsil edilen Şii, Sünni, Kürt ve Türkmen milletvekilleri, IKBY'nin referandum planına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Meclisteki en büyük grup Şii Ulusal Koalisyonu'ndan Hasan Falih Hazeli, referanduma karşı olduklarını dile getirerek, "Kürtler, zaten anayasayı oylayarak birleşik ve federal Irak'ta birlikte yaşamaya karar verdi. Bağımsızlık mesajları, Bağdat'tan birtakım siyasi ve maddi kazanımlar elde etmek için şantajdır." dedi.
"IKBY'YE GÜVENLİK VE EKONOMİK ETKİLERİ OLUR"
"Referandum konusunda Kürt bölgesinde bile görüş birliği sağlanmış değil." diyen Şii milletvekili Hazeli, bunun ayrıca IKBY Başkanı Mesut Barzani'nin koltuğunda uzun süre kalmasına yarayacağını söyledi.
Referandumun bölgesel ve uluslararası düzeyde de kabul görmediğini belirten Hazeli, şöyle devam etti:
"Bu aynı zamanda Irak'ın birlik ve beraberliğiyle örtüşmüyor, ayrıca yasal değil. Stratejik ve güvenlik alanında önemli sorunlarımız var. Bunları çözmeden bağımsızlık planları kabul edilemez. Kürtler Bağdat'tan siyasi anlaşmalara göre hak ettiklerinden fazla ayrıcalık alıyorlar. Referandum gerçekleşirse bu IKBY'deki vatandaşları güvenlik ve ekonomik anlamda olumsuz etkiler. Bu ayrıca Bağdat ve diğer kentlerden önce IKBY'de ciddi ekonomik ve güvenlik sorunlarına yol açabilir."
Irak meclisinde yer alan Kürt Goran (Değişim) Hareketi Milletvekili Mehmet Emin Bekir de "Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) Kürt halkının geleceğini tayin etmesiyle ilgili adımlarını iyi niyetli olarak değerlendiremeyiz." diyerek, referanduma karşı olduklarını vurguladı.
Bekir, "KDP, Kürdistan halkının çıkarını düşünerek bunları yapmıyor, onlar siyasi meşruiyet kazanmanın peşinde. Referandum planları Kürt halkının zararına olur. Vatandaşlara iyi yaşam şartları sunmadan bağımsızlık referandumunu kabul etmiyoruz." diye konuştu.
"KÜRT HALKI REFERANDUMU DESTEKLEMİYOR"
IKBY'deki önceliğin parlamentonun yeniden çalışmaya başlaması ve muhaliflere karşı insan hakları ihlallerinin gözden geçirilmesi olduğunu ifade eden Bekir, "Kürt halkı referandumu desteklemiyor. Kürt halkının büyük bölümü bizimle birlikte hareket ediyor." dedi.
Bağdat'ı ziyaret ederek burada çeşitli siyasi partilerle referandumu görüşen IKBY heyetinin de meşruiyeti olmadığını sözlerine ekleyen Kürt milletvekili Bekir, "İki partiyle referandum kararı alıp birilerini ikna edebilecekleri konusunda yanılıyorlar." ifadelerini kullandı.
"LAĞVETMEK VEYA ERTELEMEK İÇİN BAHANE ARIYORLAR"
Bekir, Bağdat'a gelen heyetin merkezi yönetimi ikna etmede başarısız olduğunu kaydederek, "Referandumu lağvetmek veya ertelemek için bahane arıyorlar." dedi.
Musul Sünni Arap Milletvekili Abdurrahman Livizi de referandumla tartışmalı bölgelerin merkezi yönetimden koparılıp IKBY'ye bağlanmak istendiğine dikkati çekti. Livizi, "Irak topraklarının referandum bahanesiyle parçalanmasına ilişkin anayasada hiçbir hüküm yok. Bu tam anlamıyla yasal olmayan bir hamledir." diye konuştu.
Mevcut şartlarda referandum yapılmasına imkân olmadığını söyleyen Arap milletvekili, şunları kaydetti:
"Tartışmalı bölgelerin şu ana kadar Bağdat'a mı yoksa IKBY'ye mi bağlı olduğuna yasal olarak karar verilmemiş. KDP, bu bölgeleri IKBY'ye ilhak etmek için söz konusu konjonktürü kendi lehine kullanma peşinde. Ayrıca bu bölgelerdeki halkın büyük bölümü hâlâ sığınmacı durumunda ve evine dönemedi. Buralarda referandum nasıl yapılacak? Mesut Barzani, önce desteğini aldığı ABD'nin bile şu an karşı olduğunu görünce işin içinden çıkma arayışına girdi. Referandumu gerçekleştirme başarısızlığını örtbas etme yoluna gidiyorlar."
TÜRKMENLERDEN İÇ SAVAŞ UYARISI
Türkmenler de Kerkük ve diğer bölgelerin referandumla oldubittiye getirilerek ellerinden alınmasından endişe ediyor ve bunun çatışmalara yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
Bağdat Milletvekili Abbas Beyati, "Referanduma en başta anayasal olmadığı için karşıyız. Tartışmalı bölgeleri de kapsamasına yasal zemin yok. Bu bölgelerde Arap, Türkmen ve Hristiyanlar da var. Tek taraflı adımlar kabul edilemez. Referandum, toprak, sınır, güvenlik ve servet savaşına neden olur." dedi.
Bir diğer Türkmen Milletvekili Telaferli Nehle Hibabi de aynı tehlikeye işaret ederek, "Referandum, Kerkük, Musul'a bağlı Sehil Ninova ve Telafer'i IKBY'ye katma amacı taşıyor. Buna şiddetle karşıyız." diye konuştu.
Yasal zemine dayanmayan referandum kararının destek görmediğini de belirten Hibabi, "Irak'tan ayrılıp Kürt devleti kurma maddesi anayasada yer almıyor. Kürtler, bölge ve dünya ülkelerinden referandum için hiçbir destek almış da değil. Merkezi hükümet de referandumu tanımayacağını açıkladı. Bu adımlar bizi nispeten rahatlatıyor ve haklı olduğumuzu gösteriyor." dedi.
Kerküklü Arap Milletvekili Halid Mufarci de referandum kararının hiçbir yasaya dayanmadığını ve Araplarla Türkmenlerin de buna ortak olmadığını ifade ederek, "Bu karar, Kerkük'teki siyasi çözüme katkı sunmaz. Kürt liderler, Bağdat'ın sert şekilde karşı çıktığını anladı. Bundan sonra referandumun ertelenmesini umuyoruz." ifadelerini kullandı.