KISA HİKAYELER
📌 Farklı hikayeler az çok hepimizin ilgisini çeker. Bazı hikayeler vardır ki temaları, kahramanları hatta kimi uzunluk ve kısalıklarıyla okurda ayrı bir konuma sahip olmuştur. Sait Faik'in hikayelerindeki sadeliğe ve akıcılığa aşinayızdır; basit gibi görünen bir cümlenin ardına bütün bir yaşam gizlenmiş gibidir.
📌20. yüzyılın sonlarında edebiyat dünyasında yeni bir tür olarak sayılabilecek "küçürek öykü" yani kısa öykü karşımıza çıkmaya başladı. "Kuzgun" şiiriyle tanıdığımız Edgan Allen Poe, öykü türünün kurallarını ilk kez sistemleştiren ve kısa öyküyü kuran şairdi. Poe, öykünün okuyucuda bir etki bırakabilmesi için kısalığın ve şiirselliğin altını çizdi.
📌Rasim Özdenören kısa öykü ile ilgili düşüncelerini Yazı, İmge ve Gerçeklik isimli çalışmasında "Ne kadar kısaysa hedefine isabeti o kadar fazla olur, diye düşünüyorum. Ne kadar kısaysa yazarının ustalığını o kadar ortaya koyar. Ben de kısa yazmak istiyorum" cümleleriyle ifade etti.
20. yüzyıldan sonra edebiyatta bir moda haline gelen kısa öykü türü, birçok yazarın da ilgisini çekti. Bu yazarlardan biri hiç kuşkusuz edebiyatta basit yazma tekniği ile ön plana çıkan yazar, araştırmacı ve gazeteci Ernest Hemingway'di.
Ernest Hemingway hakkında az bilinen 10 gerçek
ERNEST HEMINGWAY KİMDİR?
📌 20. yüzyıl edebiyatının önde gelen isimlerinden biri olan Hemingway, birçok önemli hikâye, roman ve oyun kaleme aldı. Hemingway, yazmış olduğu Silahlara Veda, Çanlar Kimin İçin Çalıyor, Yaşlı Adam ve Deniz, Afrika'nın Yeşil Tepeleri, Güneş de Doğar, Öğleden Sonra Ölüm gibi ünlü eserleriyle savaşlar ortasında kendine yer edinerek edebiyatta ölümsüzlüğünü kazanmıştır. Bizim Kasabamızda ve Kadınsız Erkekler gibi öykü kitapları incelendiğinde, romancı yönünden çok hikâye ve kısa öykünün Hemingway'de daha etkin olduğu görülür. Hemingway'in gerçek yaşantısından örneklemeler içeren Nick Adams adlı öyküleri ise, Hemingway'de kısa öykü türündeki ilk örneklerinden kabul edilebilir.
Nick Adams adlı kahramanın günlük ve anlık öyküleri, birinci kişi görüş açısıyla çok kısa paragraflar halinde kısacık bölümlerde okuyucuya aktarılmıştır. Hemingway, eserlerinde yarattığı karakterler yolu ile yirminci yüzyılın ıstıraplı günlerine tanıklık etmektedir.
HEMINGWAY'E ATFEDİLEN DÜNYANIN EN KISA ÖYKÜSÜ
📌Hemingway ve kısa hikaye denildiğinde hiç kuşkusuz akla ilk gelen; ünlü yazarın dilden dile dolaşan "Satılık bebek patikleri; hiç giyilmemiş" öyküsüdür.
"Öyle Bir Hikaye" formatımızın ilk videosu "Ateş dilekçesi" ni izlemek için tıklayınız
Rivayet odur ki, Amerikalı roman ve hikaye yazarı Ernest Hemingway, bir gün restoranda arkadaşlarıyla öğle yemeği yiyordu.Yemekte, Hemingway'in yetenekleri sorgulayan ve onu biraz da kıskanan arkadaşı, ünlü yazara 10 kelimeyi geçmeyen bir hikaye yazıp yazamayacağını sordu.
"Eğer bunu yazarsan yeteneklerinin önünde saygıyla eğileceğim" diyerek Hemingway'i laf aramızda bir söz düellosuna davet etti. Bu bahsi gülümseyerek kabul eden Hemingway ise 6 kelimenin kendisine yeteceğini söyledi, fakat bir isteği vardı. Masada bulunanların her biri 10 dolar ortaya koyacak, usta yazar haklı çıkarsa tüm parayı alacak eğer öyküyü yazamazsa aynı miktarı arkadaşlarına ödeyecekti… Herkes bu bahisten memnun bir şekilde tek kelime etmeden parayı ortaya koydu.
Hemingway, eline aldığı peçeteye altı kelimelik öyküsünü yazdıktan sonra masadakilere uzattı: Peçetede şu sözler yazıyordu:
"For sale baby shoes never worn" yani, "Satılık bebek patikleri; hiç giyilmedi"
📌 Hikayenin ardından masada kısa bir sessizlik oldu, hayretle birbirlerine bakan Hemingway'in arkadaşları kısa bir duraksamadan sonra öyküyü hayranlıkla alkışladılar.
📌Ünlü bilim kurgu yazarı Arthur Clarke'ın ifade ettiği gibi "Tek bir kelime etmeden bu parayı Hemingway'e verdiler." Böylece "Satılık bebek patikleri, hiç giyilmedi" dünyanın en kısa ve hüzünlü öyküsü olarak anıldı.
HİKAYEYİ GERÇEKTEN HEMINGWAY Mİ YAZDI?
📌Birçoğumuzun önceden de duymuş olabileceği bu hikayeyi dinlerken, muhtemelen etkilendik ve Hemingway'in haklı gururunu içimizde hissettik değil mi? Peki, ya bu satırların, Hemingway 7 yaşındayken, 1906'da bir gazetenin seri ilanında yer aldığını bilseydik yine aynı hislere sahip olur muyduk?
➡Özdeyiş dedektifi olarak bilinen Garson O'Toole, O Laf Hemingway'in Değil isimli kitabında doğru bilinen yanlışları açığa çıkarıyor. Bunlardan biri de Hemingway'e atfedilen bu öykü…
➡ O'Toole'un belirttiğine göre, bu altı kelimeyi ilk kullanan Hemingway değildi. Hemingway, henüz 7 yaşında bir çocukken "Satılık bebek patikleri hiç giyilmedi. Bu ofise başvurabilirsiniz." ilanı yerel bir gazetede çıkmıştı. Bu ibare daha sonrasında farklı varyasyonlarla gazete ve dergilerde kullanıldı.Haziran 1921'de Life dergisinde "Dénouement" (Netice) başlığıyla yayımlanan yazıda yine bu cümleler yer almaktadır.
HİKAYE HEMINGWAY'E NASIL ATFEDİLDİ?
📌Öykünün Hemingway'e atfedilmesi ise ilk kez edebiyat araştırmacısı Peter Miller tarafından Hemingway'in vefatından sonra gerçekleşti. Bilim kurgu yazarı Arthur C. Clarke da Hemingway'e atfedilen bu öyküyü kabullenmiş ve arkadaşı Kanadalı edebiyatçı John Robert Colombo'ya 1992'de yazdığı mektubuna şu satırları kaydetmişti:
"[Kısa öyküler arasından] Benim en sevdiğim Hemingway'inki, sanırım bununla 10 dolarlık bir iddia kazanmış (ki 20'lerde hiç de az bir meblağ değil). Çevresindekiler tek kelime etmeden ödemiş. Şöyle bir şey, hâlâ her düşündüğümde beni ağlatıyor…"
Fakat bu öykü Hemingway'in herhangi bir kitabında yer almamaktadır.
📌Kısacası, dünyanın en kısa öyküsünün Hemingway tarafından yazıldığının kesin bilgisi elimizde mevcut değil. Birtakım edebiyat araştırmacıları ve edebiyatçılar tarafından ortaya atılan bu iddianın yazılı olarak rivayetlerden öte geçmeyen bir kanıtı yoktur.
"Benim amacım ne gördüğümü ve ne hissettiğimi kağıda en iyi ve en basit şekliyle yazmak." diyen yazar, bu kısa öykünün sahibi olmasa bile yine de bizlere ilham verebilir.
Editör-Sunucu: Büşra Özkan
Kamera-Kurgu: Ahmed Helal
_____________________________________________
FİKRİYAT.COM SOSYAL MEDYADA!
Dijital medyanın tüm mecralarında yer alan Fikriyat.com sosyal medyada da aktif olarak faaliyet gösteriyor.
Fikriyat'ı aşağıdaki sosyal medya adreslerinden takip edebilirsiniz;
👉 Fikriyat.com mobil uygulamasını ise buradan indirebilirsiniz.
TÜM ÇALIŞMALAR YOUTUBE KANALIMIZDA!
Fikriyat.com sitesinde ve mobil uygulamasında yer alan tüm video içeriklerini eş zamanlı olarak da youtube kanalımız üzerinden izleyebilirsiniz.
YOUTUBE 👉 Fikriyat TV
Görüş ve önerileriniz için bizlere ulaşabileceğiniz e-posta adresimiz: fikriyat@fikriyat.com.tr