Arama
Cumhuriyet tarihinin ilk tırmanışını yapan Osman Şevki Uludağ
Çok yönlü biri olan Osman Şevki Uludağ, hekim, bestekâr, tarihçi ve siyasetçiydi. Keşiş Dağı'na çıkarak Cumhuriyet tarihinin ilk tırmanışını gerçekleştirdi ve böylece Uludağ'ın da isim babası oldu. Osman Şevki'nin tarihimizdeki ilkleri yalnızca bununla sınır değildi. Gerek hekimlik gerekse sanatsal anlamda birçok başarıya imza attı. Türk musikisinin ilgası dönemlerinde, milli sanatımızı savunan konuşmalarıyla tanındı. İşte her yönüyle Osman Şevki Uludağ...
Osman Şevki Uludağ 1889 yılında Bulgar göçmeni bir ailenin çocuğu olarak Bursa'da dünyaya geldi. İlk ve orta eğitim hayatını Bursa'da tamamlayan sanatkâr ve hekimin babası Mahmud Efendi, annesi Ayşe Hanım'dı. 1905'te girdiği İstanbul'daki Mekteb-i Tıbbiyye'den 1913'te yüzbaşı rütbesiyle mezun oldu. Musikiyi öğrenmesi de buradaki öğrencilik yıllarına rastladı.
Askerî doktor olarak cephelerde görev alan Uludağ; Balkan, I. Dünya ve İstiklâl Savaşı'na katıldı. Birinci Dünya Savaşı'nda yer aldığı cephelerden biri de Çanakkale'ydi. Aynı zamanda Balkan savaşlarında Edirne cephesinde Vize ve Lüleburgaz'da, Dobruca, Romanya ve Bulgaristan cephelerinde de bulundu.
Pek çok savaşta ve cephede askerî hekimlik yaptıktan sonra dönüşünde Edirne merkez hekimliğiyle görevlendirildi. Kısa zamanda birçok görev değişikliği gerçekleştiren Osman Şevki, genç yaşında önemli makamlarda bulundu. Kasım 1918'de İstanbul'da Harbiye Nezâreti Askerî Sıhhiye Dairesi IV. Şube istihbarat ve istatistik şefliğine tayin edildi.
1921'de Târîh-i Harb-i Sıhhî Encümeni umumi kâtipliğinin ardından Ankara'da Millî Müdafaa Vekâleti Sıhhiye Dairesi reis muavinliğine, aynı zamanda Sahra Sıhhiye Dairesi IV. Şube müdür muavinliğine getirildi.
Cephedeki görevlerine kaldığı yerden devam etti. IV. Alay'a tabip olarak gönderildi ve bu alayla Büyük Taarruz'da Kütahya, İnönü, Bozüyük, Kayancı ve Bursa savaşlarına katıldı.
Yıllardır cephelere koşturmaktan yorgun düşen bedeni daha fazla dayanamadı. Bu sırada gözlerinde ve akciğerlerinde ortaya çıkan hastalık üzerine tedavi için İsviçre'ye gönderildi. Fakat bu hastalık bir ilim ve kültür adamı olan Osman Şevki için bir fırsata dönüştü. Ünlü hekim, zamanın ilim merkezi olan Cenevre'de Eugène Pittard'dan antropoloji dersleri aldı. Eugène Pittard İsviçreli meşhur bir antropologtu. Aynı zamanda İstanbul'a gelip tarihi araştırmalara da girişen bir isimdi.
Yurda dönüşünde İstanbul'da Erkân-ı Harbiyye Coğrafya Encümeni'nde bir süre görev yaptı, ardından kendi isteğiyle Gülhane Askerî Hastahanesi dahiliye müdürlüğüne tayin edildi.
Bu yıllarda çok önemli bir hadise gerçekleşti. Coğrafya Encümeni üyesi iken ilmî araştırma için Millî Müdafaa Vekâleti adına Cumhuriyet tarihinde Keşiş dağına ilk tırmanışı gerçekleştirdi. Döneminde Keşiş Dağı olarak bilinen, bugünse tırmanışıyla isim babası olduğu Uludağ'ın zirvesine çıktı. Bu dağın yüksekliği 2454 metreydi. Bu faaliyet Cumhuriyet tarihimizin ilk tırmanışı olarak kayda geçti. Zirveye çıktığındaysa "Ne ulu dağ!'' ifadelerini kullandı.
Dağın büyüklüğünden çok etkilenen Osman Şevki, İstanbul'a dönünce de Keşiş Dağı'nın adının Uludağ olarak değiştirilmesini talep etti. 1934'te Soyadı Kanunu çıktığı zaman da Uludağ soyadını aldı.
Fakat Osman Şevki'nin tarihimizdeki ilkleri yalnızca bununla sınırlı değildi. Kendisi ülkenin ilk radyologlarından biri olup Türk Tıp Tarihi Kurumu'nun da kurucularındandı. Osmanlı Tababet Tarihi (1918) ve Beş Buçuk Asırlık Türk Tababet Tarihi (1925) eserleriyle Türkiye'de tıp tarihiyle alakalı yazılar yazan ilk kişi olarak bilinir.