Arama
Fahreddin er-Razi kimdir? Fahreddin Razi hayatı ve eserleri...
Üstün zekası, güçlü hafızası, etkili hitabeti ile "allame" unvanıyla bilinen Fahreddin er-Razi; kelam, fıkıh usulü, tefsir, felsefe, mantık, matematik gibi alanlarda çağının hemen bütün ilimlerini öğrenip, eserler vermiş çok yönlü bir alimdir. İyi bir hatip olduğu kadar hazırcevap oluşuyla da tanınır. Razi'ye göre en doğru tefsir, Kur'an'ın yine Kur'an'la yapılan tefsiridir. Eserleri ve tesirleriyle İslam düşünce tarihinde önemli yere sahip olan Fahreddin er-Razi hakkında bilgileri derledik.
Üstün zekâsı, güçlü hâfızası, etkili hitabetiyle tanınan ve 12. yüzyılın en büyük düşünürlerinden biri olan er-Razi; kelâm, fıkıh usulü, tefsir, Arap dili, felsefe, mantık, astronomi, tıp, matematik gibi çağının hemen bütün ilimlerini öğrenip bu alanlarda eserler vermiş çok yönlü bir âlimdi. Bundan dolayı "allâme" unvanıyla anıldı. İyi bir hatip olduğu için de her zümreden dinleyicileri vardı. İyi bir hatip olduğu kadar hazırcevap oluşuyla da tanınan er-Razi, Mu'tezile, Kerrâmiyye, Felâsife ve Bâtıniyye grupları ile fikri mücadelelere girdi.
Razi'nin asıl üne kavuşması ise dinî ilimler alanında oldu. Ona göre haram olduğu hakkında *nas bulunmayan her şey mubahtı ve Ebû Müslim el-İsfahânî'nin benimsediği gibi Kur'an'da *nesih yoktu.
* Nas kelimesi İslâm ilimlerinde yaygın olarak iki anlamda terimleşmiştir. Bunlardan ilk akla geleni genel kullanımıdır ki Allah'ın ve Hz. Peygamber'in sözünü ifade eder. İkincisi fıkıh usulünde açıklık bakımından yapılan lafız ayırımında kullanılan anlamıdır.
* Sözlükte "ortadan kaldırmak; nakletmek, beyan etmek" manalarına gelen nesh kelimesi terim olarak şer'î bir hükmün daha sonra gelen şer'î bir delille kaldırılmasını ifade eder.
Dini ilimler içinde Razi daha çok tefsir ve kelâm ilimlerinde kendini gösterdi. Razi'ye göre en doğru tefsir Kur'an'ın yine Kur'an'la yapılan tefsiridir. Tefsirinde dirâyet metodunu başarıyla uyguladı ve kendisinden sonra gelen bütün *müfessirlere kaynak oldu. ilmî tefsir hareketine öncülük yaptı. İbn Sina'nın etkisinde kalarak tefsirinde dünyanın yuvarlak olduğunu belirtmekle birlikte dönmediğini söylemesi, devrindeki ilmî anlayışın tefsirine yansıması olarak görülebilir.
* Müfessir: Âyetleri tefsir eden, açıklayan, yorumlayan, yorumcu.
En çok kelâm alanında eser veren Razi'ye göre bütün ilimlerin en şereflisi kelâmdır. Felsefe, mantık, astronomi, tıp ve matematik konularında da eserler vermiştir. Matematiğe dair eserleriyle devrinin matematikçileri arasında sayılmıştır. İbn Haldun'a göre, kelâm âlimleri içinde mantığı bir alet olmaktan çok bağımsız bir ilim dalı kabul eden ilk âlim Fahreddin er-Râzî'dir.
Ebü'l-Alâ el-Maarrî'nin şiirlerinden etkilenen Razi'nin akaide (inançlar, dinin itikadî hükümleri) dair görüşleri de önemlidir. Razi'ye göre bilgi üretmek ve bilgiyi kabul etmek açısından insanların kabiliyetleri farklıdır. Ona göre haber-i vâhid (Bir kişi kanalıyla gelen haber veya hadîs) zan ifade eder. Zira onu nakledenler masum olmadıkları gibi İslâmî anlayışa göre bir kişinin şahitliği de yeterli değildir. Bu sebeple bir rivayetin sahih olup olmadığını belirlemek için onu Kur'ân-ı Kerîm'in ışığında değerlendirmek gerekir.